Oποιος θέλει να χτίσει, θα πρέπει προτού επιλέξει το υλικό ή τη μέθοδο κατασκευής να συνυπολογίσει τις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής όπου βρίσκεται το οικόπεδο. Για παράδειγμα, μια μεταλλική κατασκευή δεν ενδείκνυται για ένα νησί όπου το περιβάλλον είναι διαβρωτικό. Εκεί είναι προτιμότερα τα πέτρινα ή τα ξύλινα κτίρια. Πάντως όποια απόφαση και αν πάρει τελικά ο ιδιοκτήτης πρέπει να εξασφαλίσει τη σωστή επίβλεψη της οικοδομής. «Κατασκευές που είναι καλοφτιαγμένες και συντηρούνται σωστά δεν έχουν ημερομηνία λήξης όποιο υλικό ή μέθοδος κατασκευής κι αν επιλεγεί» σημειώνει ο καθηγητής.
Ολες οι κατασκευές, όσο καλές και αν είναι, σύμφωναμε τον κ. Καρύδη, πρέπει να επιθεωρούνται, ιδιαίτερα μετά από σεισμούς έστω και μικρούς, ή για συστελο-διαστολές, υποσκαφή θεμελίων λόγω κακής λειτουργίας της αποχέτευσης κ.λπ. Για να γίνει σωστή επιθεώρηση θα πρέπει να μην επικαλύπτονται σημαντικά δομικά στοιχεία της κατασκευής με γυψοσανίδες, μονώσεις και άλλα υλικά.
Ο έλεγχος του οικοπέδου
Τόσο το περιβάλλον όσο και το έδαφος αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την ασφάλεια των κτιρίων που θα χτιστούν μελλοντικά. Γι΄ αυτό πρέπει να γίνεται προσεκτικά η επιλογή του οικοπέδου. Πριν από την αγορά θα πρέπει να ελέγχεται αν στη συγκεκριμένη έκταση συγκεντρώνονται όμβρια ύδατα από τον περιβάλλοντα χώρο, γεγονός το οποίο καταδεικνύει ότι η περιοχή είναι μπαζωμένη. «Αυτό αφενός σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος πλημμύρας ή κατολισθήσεων πρανών. Αφετέρου μια κατασκευή πάνω σε μπάζα δεν είναι σταθερή, έχει μεγάλο πρόβλημα στον σεισμό, οι διαφορικές καθιζήσεις είναι αναπόφευκτες με συνέπεια τη δημιουργία ρωγμών και την πρόωρη γήρανση του κτιρίου».
Το πιο σημαντικό δομικό στοιχείο του κτιρίου αποτελούν τα θεμέλια. «Πρέπει να είναι μεγάλου πάχους και ισχυρά (με τη χρήση θεμελιοδοκών) και αν είναι εφικτό να καταλαμβάνουν μεγαλύτερη επιφάνεια από εκείνη του κτιρίου.Σε κάθε τύπο κτιρίου (πέτρινα, ξύλινα, μεταλλικά) η θεμελίωση και τα υπόγεια είναι προτιμότερο να κατασκευάζονται με οπλισμένο σκυρόδεμα υπό την προϋπόθεση ότι έχει εξασφαλιστεί υγρομόνωση.Η πρακτική αυτή συμβάλλει στην αντισεισμικότητα της κατασκευής» σημειώνει ο κ. Καρύδης.
Βιοκλιματικά τα πέτρινα
Τα κτίρια από φυσικούς ή τεχνητούς λίθους, με ξύλινα πατώματα, θεωρούνται εξαιρετικής αντοχής κατασκευές ακόμη και για σεισμούς που το επίκεντρό τους εντοπίζεται… κάτω από τα πόδια μας. Το… μυστικό κρύβεται στα μεγάλου πλάτους συμπαγή τμήματα τοίχων και τα σχετικά μικρά ανοίγματα κουφωμάτων και χώρων. Απαραίτητη προϋπόθεση για μια καλή κατασκευή είναι τα φέροντα στοιχεία στην κάτοψη να είναι συμμετρικά και να υπάρχουν οι κατάλληλες ενισχύσεις (π.χ. σενάζ). Βελτίωση αυτού του είδους των κτιρίων αποτελεί η ισχυροποίηση των πατωμάτων- διαφραγμάτων (π.χ. με δεύτερο λοξό σανίδωμα ή με λάμες κ.λπ). Εφόσον η στέγη έχει μονωθεί σωστά, τα πετρόχτιστα θεωρούνται βιοκλιματικά όσον αφορά τις ενεργειακές απώλειες τον χειμώνα και τη διατήρηση μιας ανεκτής θερμοκρασίας τους θερινούς μήνες. Επιπλέον, απορροφούν και τους περιβαλλοντικούς θορύβους. Το μοναδικό τους μειονέκτημα είναι το υψηλό κόστος κατασκευής τους.
Μακρά παράδοση στα πλίνθινα
Η δόμηση παραδοσιακών κτιρίων από ωμοπλίνθους εγκαταλείφθηκε στο πέρασμα των χρόνων στη χώρα μας, παρ΄ ότι σήμερα αναβιώνει στις ΗΠΑ αλλά και στην Κεντρική Ευρώπη. Στην Ελλάδα υπάρχει μακρά παράδοση στη χρήση αυτού του υλικού, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου υπήρχε άργιλος, όπως κατά μήκος του Κορινθιακού κόλπου και στον Θεσσαλικό κάμπο. «Η άργιλος σε μορφή ωμοπλίνθων ψημένων στον ήλιοαποτελεί ένα άριστο δομικό υλικό όσον αφορά τη θερμική μόνωση του κτιρίου αλλά και την αντοχή του στον χρόνο και στους σεισμούς.Στην περιοχή της Κορίνθου στέκουν ως σήμερα κτίρια τα οποία είχαν τρία “πρωτόκολλα κατεδάφισης” από τους σεισμούς του ΄28, του ΄40 και του ΄81», επισημαίνει ο κ. Καρύδης. Ακόμη και σε ιδιαίτερα ισχυρούς σεισμούς, όπως λέει ο καθηγητής, αργούν πολύ να καταρρεύσουν. Για όλους αυτούς τους λόγους η σύγχρονη βιοκλιματική δόμηση επιστρέφει τα τελευταία χρόνια στις πλιθιές.
Τα ωμοπλινθόχτιστα σπίτια, σύμφωνα με παραγωγούς ωμοπλίνθων, έχουν 50% μικρότερη κατανάλωση ενέργειας σε σύγκριση με τις αντίστοιχες κατασκευές από μπετόν. «Οι ωμόπλινθοι απορροφούν και την υγρασία. Στην Ελλάδα όμως υπάρχει προκατάληψη για αυτές τις κατασκευές. Μόνο νέοι, 25-35 ετών, οι οποίοι είναι ενημερωμένοι για τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, δείχνουν ενδιαφέρον για αυτό το υλικό» τονίζουν.
Εχθρός των ωμοπλινθόχτιστων σπιτιών είναι η υγρασία. «Γι΄ αυτό πρέπει να κατασκευάζεται μια βάση,συνήθως από πέτρα,1-1,5 μέτρο από το έδαφος, ως επέκταση των θεμελίων για να μην υπάρχει ανερχόμενη υγρασία και καλές υδρορροές να απομακρύνουν τα όμβρια. Επίσης πρέπει να επενδύονται με φιλικά προς το χώμα μονωτικά υλικά ώστε να προστατεύονται από την υγρασία και να μην αναπτύσσονται μικροοργανισμοί» σημειώνει ο κ. Καρύδης.
Το ξύλο είναι αντισεισμικό
Το ξύλινο σπίτι αποτελεί την κατ΄ εξοχήν αντισεισμική κατασκευή εφόσον έχει δομηθεί κατάλληλα. Ιδιαίτερη προσοχή, όπως τονίζει ο κ. Καρύδης, πρέπει να δίδεται στις συνδέσεις των ξύλων και στα χιαστί. Μεγάλο «ατού» απέναντι στους σεισμούς αποτελεί το μικρό βάρος της κατασκευής αλλά και η ιδιότητα του ξύλου να απορροφά υψηλά ποσοστά σεισμικής ενέργειας, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται τα κατάλληλα καρφιά. Μεγάλος εχθρός του είναι τα ζωύφια και η φωτιά, γι΄ αυτό πρέπει να συντηρείται σωστά. Το ξύλινο σπίτι μπορεί να συνδυαστεί με λιθοδομή στα… γεμίσματα. Μπορεί όμως να γίνει και αντίστροφα. Δηλαδή λιθοδομή ο φέρων οργανισμός και ξυλοκατασκευή οι διαχωριστικοί τοίχοι.
Το μπετόν θέλει… ωρίμανση
«Υπάρχει χρονικά περιορισμένη εμπειρία σχετικά με τα σπίτια που κατασκευάζονται από οπλισμένο σκυρόδεμα.Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς συμπεριφέρονται στους σεισμούς» υποστηρίζει ο κ. Καρύδης. Αυτή την έλλειψη εμπειρίας ήρθαν να καλύψουν οι λεπτομερείς κανόνες δόμησης και οι αντισεισμικοί κανονισμοί. Ο καθηγητής τονίζει ότι στις κατασκευές αυτές πρέπει να χρησιμοποιούνται η υψηλότερη δυνατή ποιότητα σκυροδέματος, τα κατάλληλα πρόσμεικτα ώστε να μη δημιουργούνται σπηλαιώσεις και να γίνεται η κατάλληλη συμπύκνωση του σκυροδέματος ιδιαίτερα στις λεπτότερες διατομές.
Επίσης απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην ωρίμανση του μπετόν. «Επιβάλλεται να… ωριμάσει για αρκετές ημέρες ώστε να αποκτήσει αντοχή και να εξασφαλιστεί η απαραίτητη διαβροχή του. Επιπλέον,για την καλή προστασία του οπλισμού, πρέπει να εφαρμόζεται η κατάλληλη απόσταση του σιδήρου από την επιφάνεια του αντίστοιχου δομικού στοιχείου (πλάκα, δοκός, κολόνα) και υγροθερμομόνωση στην οροφή» σημειώνει ο καθηγητής επισημαίνοντας ότι αν δεν τηρηθούν οι συγκεκριμένοι κανόνες μειώνεται η διάρκεια ζωής του κτιρίου. Επίσης είναι σημαντικό να αποφεύγεται η χρησιμοποίηση μονωτικών πλακών μέσα από τα καλούπια ή ακόμη και για καλούπια.
«ΑΝ Η ΑΘΗΝΑ ΗΤΑΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΤΟΚΙΟ ΘΑ ΑΝΤΕΧΕ»
Ο κ. Καρύδης υπογραμμίζει ότι τα κτίρια στη χώρα μας δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από κατασκευές άλλων κρατών.«Η Ελλάδα έχει σεισμική ιστορία.
Και η εμπειρία από τις επιπτώσεις των σεισμών στις κατασκευέςέχει ενσωματωθεί και βελτιώσει τις παραδοσιακές κατασκευές (πέτρινα, ωμοπλινθόκτιστα, ξύλινα κτίρια). Για τα σύγχρονα κτίρια υπάρχουν οι αντισεισμικοί κανονισμοί δόμησης. Ετσι, τα κτίρια στη χώρα μας είναι προστατευμένα από ισχυρούς σεισμούς, αρκεί το επίκεντρο να βρίσκεται σε απόσταση άνω των 30 χιλιομέτρων. Αν η Αθήνα ήταν στη θέση του Τόκιο πιστεύω ότι θα άντεχε. Στην Ελλάδαόσο πιο σεισμογενής είναι μια περιοχή τόσο καλύτερα είναι τα κτίριά της. Μετά από κάθε σεισμό άλλωστε διατηρούνται τα καλύτερα κτίρια. Ετσι συνέβη στη Ζάκυνθο και στην Κεφαλλονιά» υποστηρίζει ο κ. Καρύδης.
Ο σεισμός του 1999 στην Αττική ήταν καταστροφικός διότι το επίκεντρό του ήταν κάτω από την κατοικημένη περιοχή. Οπως επισημαίνει ο καθηγητής, «ακόμη και οι Νεοζηλανδοί, οι οποίοι θεωρούνται δάσκαλοι σε διεθνές επίπεδο στην αντισεισμική προστασία, καλύτεροι ακόμη και από τους Ιάπωνες, δεν τα κατάφεραν στον τελευταίο σεισμό- 6,3 ρίχτερ τούς διέλυσαν.
ΥΨΗΛΗ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Προσφέρουν υψηλή αντισεισμικότητα και αντέχουν στον χρόνο με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν στοιχεία απορρόφησης ενέργειας (π.χ. στοιχεία ξηράς δόμησης) και η κατασκευή είναι σωστή και συντηρείται όπως πρέπει. Το αποδεικνύει άλλωστε ο Πύργος του Αϊφελ. Ωστόσο, κατά την ανέγερση, πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά όλα τα πρότυπα για την κοπή και τη συγκόλληση των τμημάτων της κατασκευής ενώ το μέταλλο να επικαλύπτεται με ειδικές επενδύσεις ώστε να μη σκουριάζει. Σε κάθε περίπτωση, οι μεταλλικές κατασκευές πρέπει να επιθεωρούνται συχνά για σκουριές και άλλες φθορές. Γι΄ αυτό οι επενδύσεις των μεταλλικών τμημάτων πρέπει να επιτρέπουν τον έλεγχο στα φέροντα στοιχεία του κτιρίου.
Το ίδιο ισχύει και για τα κτίρια με οπλισμένο σκυρόδεμα.
Σημαντική προστασία στα μεταλλικά κτίρια προσφέρουν οι γυψοσανίδες ή οι τσιμεντοσανίδες (ξηρά δόμηση) που χρησιμοποιούνται για εσωτερικά ή εξωτερικά διαχωριστικά, οροφές κ.ά.
«Από πειράματα που έγιναν παρατηρήθηκε ότι τα συστήματα ξηράς δόμησης απορροφούν σεισμική ενέργεια και αυξάνουν την αντισεισμικότητα των μεταλλικών κτιρίων» λέει ο κ. Καρύδης.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
