Τούρκος οικονοµολόγος και διεθνώς γνωστός συγγραφέας και αρθρογράφος για θέµατα παγκοσµιοποίησης, ο δρ Ντάνι Ρόντρικ γεννήθηκε πριν από 54 χρόνια στην Κωνσταντινούπολη και θεωρείται ένας από τους 100 οικονοµολόγους µε τη µεγαλύτερη επιρροή στα δυτικά κέντρα λήψης των αποφάσεων. Καθηγητής ∆ιεθνούς Πολιτικής Οικονοµίας στη Σχολή ∆ιακυβέρνησης «Τζον Κένεντι» του Χάρβαρντ, κορυφαίος εµπειρογνώµονας σε θέµατα οικονοµικής ανάπτυξης, λίγο καιρό µετά την έκδοση του βιβλίου του «The globalisation paradox» («Το παράδοξο της παγκοσµιοποίησης») ο κ. Ρόντρικ έρχεται στην Αθήνα την Τρίτη 31 Μαΐου για να µιλήσει στη Harvard Business School Club of Greece. Στη συνέντευξη που παραχώρησε προς «Το Βήµα της Κυριακής» ο δρ Ρόντρικ υποστηρίζει ότι η παγκοσµιοποίηση του κεφαλαίου έχει προχωρήσει πολύ πέραν της δυνατότητας των ρυθµιστικών αρχών να την ελέγξουν και εκφράζει την άποψη ότι χρειαζόµαστε έναν νέο τρόπο «κατασκευής της παγκοσµιοποίησης». Σχετικά µε την κρίση χρέους αναφέρεται στην αναγκαιότητα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους και εξηγεί γιατί το «τουρκικό οικονοµικό µοντέλο», όπως διαµορφώθηκε µέσα από µια στενή, σχεδόν δεκαετή, επαφή της Τουρκίας µε το ∆ΝΤ, δυστυχώς, όπως τονίζει, δεν µπορεί να αποτελέσει τη συνταγή για την Ελλάδα στην προσπάθεια για την υπέρβαση της κρίσης.
Υπάρχει η πιθανότητα ο πλανήτης να βρεθεί στα πρόθυρα χρηµατοοικονοµικής κατάρρευσης, µε δεδοµένο τις πρόσφατεςπροειδοποιήσεις των οίκων αξιολόγησης για το χρέος χωρών όπως η Ιταλία και οι ΗΠΑ;
«Πιστεύω ότι η διακινδύνευση σήµερα εντοπίζεται στην πιθανότητα να έχουµε µια µακρά περίοδο χαµηλής ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας και όχι µία ακόµη χρηµατοοικονοµική κατάρρευση».
Ηταν η παγκοσµιοποίηση της τελευταίας 20ετίας έναοικοδόµηµα που χτίστηκε µέσω τηςαύξησης του ιδιωτικού και του δηµόσιου χρέους και γι’ αυτό σήµερα που τα κεφάλαια γίνονται ακριβότερα και σπανιότερα εµφανίζονται ρωγµές στην επιφάνεια;
«Σαφώς η παγκοσµιοποίηση του κεφαλαίου έχει προχωρήσει πολύ πέραν της δυνατότητας των ρυθµιστικών αρχών να την ελέγξουν. Αλλά και το καθεστώς του διεθνούς εµπορίου αντιµετωπίζει σοβαρά προβλήµατα νοµιµοποίησης. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Εµπορίου (ΠΟΥ) πρέπει να είναι ένας από τους λιγότερο συµπαθείς Οργανισµούς στον κόσµο.
Πιστεύω ότι χρειαζόµαστε µια νέα αφήγηση, έναν νέο τρόπο “κατασκευής της παγκοσµιοποίησης”».
Η παγκοσµιοποίηση ευνοεί περισσότερο τα συµφέροντα των αναπτυσσόµενων κρατών, όπως η Κίνα, και λιγότερο τα συµφέροντα του δυτικού κόσµου;
«Τα πάντα εξαρτώνται από το πώς τα κράτη παίζουν το παιχνίδι της παγκοσµιοποίησης. Η Κίνα και άλλα κράτη προχώρησαν µε τον δικό τους ρυθµό· έπαιξαν το παιχνίδι µε τουςκανόνες του Bretton Woods, οι οποίοι επέτρεπαν σε κάθε χώρα πολύ µεγαλύτερο έλεγχο επάνω στις δικές τους οικονοµικές πολιτικές. Και πήγαν καλά.
Από την άλλη πλευρά, κράτη που λειτούργησαν υπό συνθήκες αυτού που αποκαλώ “υπερπαγκοσµιοποίηση” (και αυτό περιλαµβάνει µερικά µεσαίου εισοδήµατος κράτη, όπως το Μεξικό) είχαν φτωχά αποτελέσµατα».
Ο κινεζικός ολοκληρωτισµός κατόρθωσε να ελέγξει την παγκοσµιοποίηση καλύτερα από την αµερικανική δηµοκρατία;
«∆εν πιστεύω ότι η πολιτική φύση των καθεστώτων είναι η ουσιαστική διαφορά που εξηγεί την ανάπτυξη της κινεζικής οικονοµίας σε σύγκριση µε την αµερικανική. Η Κίνα ήταν µια πολύ φτωχή χώρα και εξακολουθεί να είναι πολύ πιο φτωχή από τις ΗΠΑ. Οταν µια χώρα βρίσκεται τόσο µακριά από το σύνορο απ’ όπου αρχίζει µια ανάπτυξη βασισµένη στην υψηλή τεχνολογία, είναι πολύ εύκολο να αναπτυχθεί ταχύτατα. Η ποιότητα των πολιτικών της Κίνας έχει ασφαλώς παίξει έναν ρόλο. Αλλά νοµίζω ότι η Κίνα αντιµετωπίζει έντονες προκλήσεις. Εκτός από τις οικονοµικές προκλήσεις, η συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας απαιτεί σηµαντικές βελτιώσεις στους πολιτικούς θεσµούς και πολύ µεγαλύτερη πολιτική ελευθερία. Κανένα πλούσιο κράτος (εκτός από τα πετρελαιοπαραγωγά κράτη) δεν κυβερνάται από ολοκληρωτικό καθεστώς. Το πώς (και αν) η Κίνα θα διαχειριστεί την αναγκαία πολιτική µετάβαση είναι ένα µεγάλο ερώτηµα».
Θα επιβιώσει το ευρώ αν ένα, δύο ή τρία κράτη-µέλη αποχωρήσουν από την ευρωζώνη;
«Εξαρτάται από τον τρόπο διαχείρισης. Μια σωστά σχεδιασµένη βήµαπρος βήµα αποχώρηση κράτους–µέλους από την ευρωζώνη µπορεί να µην είναι καταστροφική, µε τον ίδιο τρόπο που δεν είναι καταστροφική µια σχεδιασµένη αναδιάρθρωση. Αλλά αν το αναπόφευκτο αναβάλλεται και η διαδικασία τύχει κακής πολιτικής διαχείρισης, τότε ασφαλώς και µπορεί να αποδειχθεί αρκετά επιζήµια».
Θα µπορούσε η Τουρκία να αποτελέσει µοντέλο για την Ελλάδα στην προσπάθειά της για την υπέρβαση της κρίσης;
«∆υστυχώς όχι. Το κύριο πλεονέκτηµα που η Τουρκία είχε και η Ελλάδα δεν έχει είναι ότι το τουρκικό νόµισµα έχασε σχεδόν το µισό της αξίας του. Η υποτίµηση προσέφερε άµεση ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της τουρκικής βιοµηχανίας και έτσι έλαβε χώρα µια ανάκαµψη η οποία βασίστηκε στις εξαγωγές. Για όσο καιρό παραµένει η Ελλάδα στην ευρωζώνη, είναι εγκλωβισµένη ανάµεσα σε ένα υπερτιµηµένο νόµισµα και σε ένα πρόβληµα ανταγωνιστικότητας που είναι δύσκολο να λυθεί».
Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι κυρίαρχη προϋπόθεση για την επιστροφή της χώρας και των τραπεζών στις αγορές ή εκτιµάτε ότι µπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνη για την οικονοµία;
«Μελετώντας την ιστορία των χρηµατοοικονοµικών κρίσεων εκτιµώ ότι είναι πολύ δύσκολο να υπερβείς µια κρίση του µεγέθους της Ελλάδας χωρίς κάποιου είδους ελάφρυνση χρέους.
Χωρίς αυτή την ελάφρυνση – δηλαδή χωρίς ανασχεδιασµό ή αναδιάρθρωση του χρέους – η αναγκαία εκ των συνθηκών λιτότητα γίνεται επιβλαβής για την οικονοµία και πολιτικά µη βιώσιµη».
Πράττει σωστά ο κ. Γ. Παπανδρέου όταν επιµένει ότι η κρίση είναι ευρωπαϊκή; Θα υποστηρίζατε µια εκστρατεία για το ευρωοµόλογο και την κεντρική διαχείριση του χρέους των χωρών της ευρωζώνης;
«Πιστεύω ότι ο κ. Παπανδρέου έχει απόλυτο δίκιο. Εδώ όµως βλέπουµε ένα µεγαλύτερο ζήτηµα. Η Ευρώπη έχει µια επιλογή: εάν θέλει να διατηρήσει την οικονοµική ένωση, χρειάζεται πολύ µεγαλύτερο συντονισµό και εναρµόνιση σε θέµατα δηµοσιονοµικά, κανονιστικά και ασφαλώς ζητήµατα διαχείρισης χρέους. Ολα αυτά τελικώς προϋποθέτουν ισχυρότερη πολιτική ένωση. Εάν οι χώρες δεν επιθυµούν την πολιτική ολοκλήρωση, τότε πρέπει να κάνουν ένα βήµα πίσω στην οικονοµική ολοκλήρωση αποδεχόµενες ότι το κοινό νόµισµα και η χρηµατοοικονοµική ενοποίηση δεν µπορούν να είναι βιώσιµες κατακτήσεις».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
