Ο Signmark (κατά κόσμον Marko Vuoriheimo) γεννήθηκε κωφός σε έναν κόσμο όπου η μουσική είναι προνόμιο όσων έχουν ακοή. Ενάντια στα προγνωστικά, αποφάσισε να ακολουθήσει το παιδικό του όνειρο και να γίνει… μουσικός του χιπ-χοπ. Σήμερα, στα 33 του χρόνια, είναι ο μοναδικός εκ γενετής κωφός καλλιτέχνης που έχει στο ενεργητικό του δύο διεθνή συμβόλαια με μεγάλη δισκογραφική εταιρία, μία συμμετοχή στη Eurovision και χιλιάδες θαυμαστές σε όλο τον κόσμο.
Ο Φιλανδός καλλιτέχνης γράφει τους στίχους των τραγουδιών του και τους «νοηματίζει» στην αμερικανική νοηματική γλώσσα ακολουθώντας τον ρυθμό της μουσικής, τον οποίο νιώθει στο σώμα του. Ταυτόχρονα, ο Brandon, έτερο μέλος του γκρουπ του, τραγουδάει τους στίχους στον ρυθμό, ώστε η εμπειρία της μουσικής να αγκαλιάζει όλους (με την κυριολεκτική σημασία της λέξης), κωφούς και ακούοντες.
Συναυλία στην Αθήνα
Στις 19 Ιουνίου ο Signmark θα έρθει στην Αθήνα για να δώσει ειδική συναυλία σε συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Βήτα, με τίτλο «See the music» («Δείτε τη μουσική»). Μάλιστα, τα τραγούδια του Κωνσταντίνου Βήτα θα διερμηνευθούν για πρώτη φορά ζωντανά στη νοηματική γλώσσα, προσφέροντας μια μοναδική ηχητική και οπτική εμπειρία. Με αφορμή την επίσκεψή του στην Ελλάδα, ο διάσημος καλλιτέχνης μιλά στο «Βήμα» για την επανάσταση της μουσικής που δεν απαιτεί… ακοή.
-Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι η μουσική προϋποθέτει την ακοή. Τι σημαίνει μουσική για έναν κωφό;
«Η μουσική δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τον ρυθμό, το μπάσο, τις δονήσεις. Γι’ αυτό και ο ντράμερ συνήθως είναι σαν… Θεός πάνω στη σκηνή. Οπως η μουσική, έτσι και η ζωή μας είναι γεμάτη ρυθμό, όπως η αναπνοή, το περπάτημα, η ομιλία, ο κτύπος της καρδιάς. Αν έρθετε σε μία από τις συναυλίες μου θα δείτε όλους τους κωφούς να στέκονται δίπλα στα ηχεία, γιατί λατρεύουν τη δυναμική αίσθηση του ρυθμού στο σώμα τους. Οσοι έχουν φυσιολογική ακοή δεν αντέχουν ούτε λεπτό εκεί, γιατί η ένταση είναι τόσο υψηλή. Η μουσική επίσης μπορεί να οπτικοποιηθεί, για να την απολαύσουν οι κωφοί, όπως άλλωστε και ο χορός είναι μια οπτική εμπειρία. Πραγματικά, δεν ανέχομαι πλέον να προσδιορίζει ένας τρίτος το ποιος μπορεί να απολαύσει τη μουσική και ποιος όχι!»
-Πολλοί άνθρωποι με φυσιολογική ακοή ενδιαφέρονται για την πρωτότυπη προσέγγιση σας στη μουσική, αλλά αναρωτιούνται πώς λειτουργεί, αν θα την κατανοήσουν, αν θα την απολαύσουν…
«Σε αυτούς τους ανθρώπους απαντώ ότι δε χρειάζεται να αναρωτιέστε πώς λειτουργεί, πρέπει απλώς να τη βιώσετε. Ελάτε στη συναυλία για να δείτε πώς ένα κωφό αγόρι με ένα «χαζό» όνειρο, που όλοι το κορόιδευαν, έγινε διεθνής σταρ του χιπ-χοπ. Σας υπόσχομαι ότι θα επιστρέψετε στο σπίτι σας με ένα χαμόγελο στο πρόσωπο. Αν θέλετε, μπορείτε να τραγουδήσετε μαζί μου στη… νοηματική γλώσσα, στο ρυθμό ενός τραγουδιού. Αναρωτιέστε πώς; Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.mysilentshout.com όπου μέσα από τα βίντεο και τη μουσική, κωφοί και ακούοντες έρχονται κοντά και τα σύνορα καταρρίπτονται. Εκεί υπάρχει ειδικό βίντεο που διδάσκει το ρεφρέν ενός τραγουδιού μου στη νοηματική. Θα διαπιστώσετε ότι είναι πολύ διασκεδαστικό να «νοηματίζουμε» όλοι μαζί στο ρυθμό. Νομίζω ότι η προσωπική σας εμπειρία θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να νικήσετε τις προκαταλήψεις σας».
-Τι αντιδράσεις συναντάτε στη μουσική βιομηχανία;
«Υπάρχει μεγάλη προκατάληψη. Νιώθουν σαν να «απειλούνται» επειδή ένας άνθρωπος που δεν έχει την ίδια ακοή με αυτούς, θέλει να είναι μέρος του κόσμου τους. Πολλοί ιδιοκτήτες κέντρων αρνούνται να φιλοξενήσουν συναυλίες μου, γιατί φοβούνται «τι είδους άνθρωποι» θα έρθουν να με δουν. Το ίδιο και οι ραδιοφωνικοί παραγωγοί, φοβούνται να παίξουν τη μουσική μου. Ωστόσο, αυτή η προκατάληψη με γεμίζει δύναμη για να τους αποδείξω ότι κάνουν λάθος».
-Ποια είναι η δυσκολότερη πρόκληση που αντιμετωπίζετε;
«Το πιο δύσκολο για μένα είναι να πείσω τον κόσμο ότι… πράγματι είμαι κωφός. Πολλοί αναρωτιούνται πώς κατάφερα να ξεκινήσω από κάτι τόσο «μικρό» και να φτάσω τόσο μακριά. Εγώ απαντώ ότι πρέπει να στεκόμαστε στα πόδια μας. Η ιστορία της ζωής μου αποδεικνύει ότι τίποτε δεν είναι αδύνατο – ακόμα και το συμβόλαιο ενός κωφού με… διεθνή δισκογραφική εταιρεία. Είμαι πολύ χαρούμενος που μπόρεσα να επιφέρω μια αλλαγή που θα μείνει στην ιστορία. Και μέσα από αυτό, μπορώ να γίνω το παράδειγμα για όλους όσους έχουν ένα όνειρο και φοβούνται να το ακολουθήσουν. Μην περιμένετε ως αύριο, ξεκινήστε τώρα!»
-Η συμμετοχή σας στη Γιουροβίζιον το 2009 πώς σας επηρέασε ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο;
«Ηταν φοβερή εμπειρία. Εκείνη την εποχή δεν είχαμε ούτε δισκογραφική εταιρεία, ούτε καμία υποστήριξη. Ημασταν μόνοι μας, εμείς και οι θαυμαστές μας. Το αποτέλεσμα αφενός με ενθουσίασε, γιατί νίκησα στην τελική κατάταξη πολλούς καλλιτέχνες που έχουν φυσιολογική ακοή. Αφετέρου ήταν μία απογοήτευση το γεγονός ότι εν τέλει χάσαμε την πρώτη θέση για ένα πολύ μικρό ποσοστό, της τάξεως του 3%. Ωστόσο, μετά τον διαγωνισμό έλαβα χιλιάδες μηνύματα που μου έλεγαν ότι θα ήθελαν εγώ να είχα εκπροσωπήσει τη χώρα στη Γιουροβίζιον. Οτι αντιπροσωπεύω τη Φινλανδία που θα ήθελαν να προβάλουν στην Ευρώπη».
-Ποιες είναι οι βασικότερες στερεοτυπικές ιδέες για τους κωφούς που πρέπει να καταρρίψουμε;
«1. Η εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας δεν καταστρέφει την ικανότητα να μάθετε μια άλλη γλώσσα, ούτε αποτρέπει την ανάπτυξη της ομιλίας σας.
2. Η νοηματική γλώσσα δεν είναι παγκοσμίως ίδια. Κάθε χώρα έχει τη δική της νοηματική που χρησιμοποιείται ως «μητρική γλώσσα». Η πιο ευρέως διαδεδομένη νοηματική είναι η «διεθνής νοηματική», που μοιάζει κάπως με την Εσπεράντο, γιατί δεν είναι πραγματικός και αμετάβλητος γλωσσικό κώδικας αλλά μεταβάλλεται ανάλογα με τους ανθρώπους που τη χρησιμοποιούν, με την κουλτούρα τους και την εκπαίδευσή τους.
3. Το κοχλιακό εμφύτευμα (γνωστό και ως «βιονικό αφτί») δεν είναι η μόνη λύση. Υπάρχει και η επιλογή της «διγλωσσίας» (σ.σ.: της νοηματικής γλώσσας και της φωνητικής γλώσσας) απέναντι στο μονόδρομο της επιλογής μίας μόνο γλώσσας».
-Το χιπ-χοπ τι ρόλο έχει παίξει στην πορεία σας;
«Λατρεύω την κουλτούρα του χιπ-χοπ, τις χορευτικές κινήσεις, το στυλ, τη μουσική. Και οι στίχοι είναι το σημαντικότερο κομμάτι. Μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε για να σπάσουμε τα σύνορα και να μεταφέρουμε το μήνυμα σε όλους τους ανθρώπους και τις κυβερνήσεις, να τους πούμε τι σκεφτόμαστε, τι νιώθουμε, να τους κάνουμε να μας ακούσουν».
*Η συναυλία θα διοργανωθεί από την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος, στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη (οδός Πειραιώς) με ελεύθερη είσοδο
