Ακόμα θυμάμαι την την πρώτη φορά που πήγα σε άλλη χώρα. Σκεφτόμουν, αυτό το μέρος υπήρχε και πριν έρθω; Θα υπάρχει κι αφού φύγω; Κάπως έτσι πρέπει να σκεφτόταν για χρόνια και η 30χρονη Τζούντιθ Σαλάνσκι, η οποία μεγάλωσε στο απομονωμένο πρώην ανατολικό Βερολίνο (στη «λάθος πλευρά του Τείχους», όπως λέει) και κοιτούσε με θαυμασμό το Φιλανδικό διαβατήριο μιας συμμαθήτριάς της: Το Ελσίνκι δεν ήταν παρά μια λέξη γεμάτη μαγεία.
Το Atlas of Remote Islands (με επεξηγηματικό υπότιτλο «Πενήντα νησιά που δεν έχω επισκεφτεί και ούτε πρόκειται») είναι, απλά, ένα έργο τέχνης. Δεν είναι τυχαίο ότι κέρδισε και το βραβείο του πιο όμορφου βιβλίου στη Γερμανία. Καθόλου τυχαίο. Το βιβλίο της νεαρής σχεδιάστριας/συγγραφέως είναι χωρισμένο στα δύο: για κάθε ένα από τα πενήντα νησιά στα οποία μας ταξιδεύει αφιερώνει τη δεξιά σελίδα σε ένα λεπτομερή χάρτη ενιαίας κλίμακας με τη θάλασσα χρωματισμένη με ένα υπέροχο γαλάζιο. Η αριστερή σελίδα περιλαμβάνει το όνομα του νησιού, τη χώρα στην οποία ανήκει, την έκτασή του, τον αριθμό των κατοίκων του, την τεράστια, αχανή απόσταση που το χωρίζει από τις πλησιέστερες ακτές.
Το πιο καταπληκτικό, όμως, σε αυτό το βιβλίο, είναι ότι η Σαλάνσκι έχει επιλέξει μία ιστορία για κάθε νησί, μία ιστορία τόσο προσεκτικά διαλεγμένη και τόσο ποιητικά γραμμένη, που, όπως μου είπε και μία φίλη, η κάθε μία από αυτές είναι ένα μυθιστόρημα που περιμένει να γραφτεί.
Νησιά στις παρυφές του γνωστού κόσμου όπου κατοικούν παράξενα εξαφανισμένα ζώα, όπως η θαλάσσια Αρκτική αρκούδα στο St. George Island του Ειρηνικού Ωκεανού. Νησιά που καθημερινά ολοένα και βυθίζονται μέχρι μια μέρα να χαθούν οριστικά, όπως το Takuu της Νέας Γουινέας. Νησιά όπου άφησαν την τελευταία τους πνοή σπουδαίοι εξερευνητές, όπως ο Άλαν Τζορτ Ράμσεϊ στο Laurie Island, στη μέση του Ανταρκτικού πελάγους, χιλιάδες χιλιόμετρα από τα Φόκλαντ.
Στην κηδεία του, μερικοί πιγκουίνοι και το πλήρωμά του. Ένας ναυτικός, με κιλτ και γκάιντα, παίζει ένα σκωτσέζικο μοιρολόι και τον αποχαιρετά στη μέση του μεγάλου πουθενά. Άλλα νησιά, όπως το Tikopia, χιλιάδες χιλιόμετρα από τα νησιά Φίτζι, τα διέπουν σκληροί κανόνες τεκνοποίησης, τόσο σκληροί που οι γυναίκες αναγκάζονται να πιέζουν καυτές πέτρες στην κοιλιά τους για να διακόψουν την κύηση ενώ άλλες κολυμπούν στο πέλαγος χωρίς επιστροφή. Η Floreana, ένα μικρό νησί του Εκουαδόρ, αποτέλεσε το σκηνικό στο οποίο εξελίχθηκε ένας παράνομος, θυελλώδης έρωτας χωρίς αίσιο τέλος.
Το Atlas Of Remote Islands είναι μακράν το πιο υπέροχα παράξενο βιβλίο που έχω διαβάσει εδώ και καιρό. Κι αν, παρά τα όσα έγραψα, κάποιοι δεν πείθονται, ενημερώνω ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο γοητευτικό και λογοτεχνικό από το να διαβάζεις για μέρη τόσο μακρινά που δε θα σου έφτανε όλη η ζωή για να φτάσεις με ένα πλοίο, μέρη που, τελικά, όσο κι αν κάποτε το θελήσεις, μπορεί να μην καταφέρεις να πας ποτέ.
