Μέτρα-τομές, που, εκτός των άλλων, υπάρχει και η φιλοδοξία να διαμορφώσουν έναν νέου τύπου δημόσιο υπάλληλο, περιλαμβάνει ο «χάρτης» για την αλλαγή στο κράτος που έχει επεξεργαστεί η κυβέρνηση.
Μεταξύ των αλλαγών, που αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους, καθώς αποτελούν και δεσμεύσεις έναντι της «τρόικας», εκτός από νέο μισθολόγιο, συγκαταλέγονται:
– Η θέσπιση ξεχωριστών προϋπολογισμών σε κάθε υπουργείο, ρύθμιση που θα οδηγήσει και σε έλεγχο των δαπανών του κράτους.
– Η εκπόνηση «περιγραμμάτων θέσεων εργασίας» σε κάθε φορέα του Δημοσίου, ώστε να πραγματοποιούνται προσλήψεις και τοποθετήσεις προσωπικού με νέα κριτήρια.
– Η κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων με ταυτόχρονη αλλαγή του καθεστώτος των μετατάξεων
– Και η αλλαγή της δομής και λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών ώστε να εκλείψουν οι αλληλοεπικαλύψεις.
Η νέα δομή
Οι δημόσιοι υπάλληλοι θα κληθούν σε αυτές τις συνθήκες να αποτελέσουν τα …γρανάζια μίας νέας κρατικής μηχανής.
Η μηχανή αυτή, όπως θα προβλέπεται στο σχετικό νομοσχέδιο που καταρτίζει το υπουργείο Εσωτερικών, θα αρχίσει να στήνεται σε 73 φορείς του Δημοσίου που αποτελούν το στενό πυρήνα του κράτους.
Κάθε φορέας υπό το νέο καθεστώς δεν θα λειτουργεί ανεξέλεγκτα, αλλά θα υποχρεούται να εκπονεί «ετήσιο σχέδιο δράσης», το οποίο θα ελέγχεται από το Κέντρο Διακυβέρνησης, όπως θα ονομάζεται ο φορέας που θα συσταθεί με σκοπό το συντονισμό της μεταρρύθμισης του κράτους.
Με βάση τα ετήσια σχέδια δράσης θα καθορίζεται και το ύψος του προϋπολογισμού του φορέα που θα εγγράφεται στον προϋπολογισμό του κράτους. Κι αυτό για να αποφεύγεται η κατασπατάληση των πόρων, η άναρχη διαχείριση και οι συνήθεις υπερβάσεις των δαπανών.
Οι υπεύθυνοι, δηλαδή, δεν θα μπορούν να δημιουργούν «τεχνητές δαπάνες», οι οποίες, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, αποτελούν τη γάγγραινα του σύγχρονου κράτους και οδηγούν στην υπέρβαση των δαπανών.
Η κατάρτιση και η εφαρμογή του προϋπολογισμών όλων των φορέων του Δημοσίου θα συνδέεται «με κοστολόγηση των υπηρεσιών, διασύνδεση των οικονομικών πόρων με δομές, συστήματα, ανθρώπινο δυναμικό, στοχοθεσία και αποτελέσματα δράσης του φορέα».
Ο «χάρτης» για την αναμόρφωση του κράτους προβλέπει ακόμη τον ανασχεδιασμό από «μηδενική βάση» όλων ανεξαρτήτως των φορέων του Δημοσίου. Στόχος η άρση των επικαλύψεων με άλλες υπηρεσίες, η πλήρης αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων τους και την διευκόλυνση της αποδοτικότητας τους.
Αυτό το στόχο, όπως επισημαίνεται ρητά, θα υπηρετούν και τα νέα οργανογράμματα των υπουργείων που θα εκπονηθούν μετά από τον ανασχεδιασμό της οργανωτικής δομής και των αρμοδιοτήτων τους.
Από το …μαχαίρι στις δομές οι επιτελείς της κυβέρνησης επιδιώκουν να προκύψουν υπηρεσίες με «αυξημένο εύρος εποπτείας, μειωμένα ιεραρχικά επίπεδα, ενοποιημένες τυποποιημένες υποστηρικτικές δομές και διαχωρισμός της πολιτικής και διοικητικής ιεραρχίας».
Περιγραφή θέσεων εργασίας
Απόφαση της κυβέρνησης είναι κάθε δημόσιος φορέας να καταρτίσει «περίγραμμα θέσεων εργασίας» με βάση το οποίο θα γίνεται η επιλογή των υπαλλήλων για τη στελέχωση της υπηρεσίας.
Τι θα είναι, όμως, τα «περιγράμματα θέσεων εργασίας»; Πρόκεται για την λεπτομερή καταγραφή των τυπικών και άτυπων προσόντων που απαιτούνται από τους υπαλλήλους για την επιτυχή εκτέλεση των καθηκόντων τους, σε συνδυασμό με την ανάλυση του περιβάλλοντος εργασίας (context analysis).
Δηλαδή, εκτός από τα προσόντα των υπαλλήλων, θα προσδιορίζονται «τα δυνατά και αδύνατα σημεία του φορέα, οι ευκαιρίες για την αύξηση της αποδοτικότητας των υπαλλήλων και οι ενδεχόμενες διακινδυνεύσεις».
Γι΄ αυτό το σκοπό, θα ξεσκονιστούν οι ατομικοί φάκελοι των υπαλλήλων μέσω των οποίων θα καταγραφούν τα τυπικά τους προσόντα, ενώ θα υποβληθούν και σε ειδικά τέστ με βάση κατάλληλα ερωτηματολόγια-φύλλα αξιολόγησης.
Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι κανένας υπάλληλος του Δημοσίου δεν θα πρέπει να αισθάνεται πλέον σίγουρος για τη θέση του, καθώς επέρχεται μαζική ανακατανομή τους και επανατοποθέτησή τους στις νέες υπηρεσίες με βάση τα προσόντα τους, τα οποία, αυτή τη φορά, θα προκύπτουν από συγκεκριμένα «περιγράμματα θέσεων», όπως έχει ξεκαθαρίσει ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ι. Ραγκούσης.
Σύστημα αξιολόγησης
Με τις νέες ρυθμίσεις αλλάζει ριζικά και το υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης των υπαλλήλων το οποίο δεν θα βασίζεται αποκλειστικά και μόνον στην κρίση του προϊσταμένου του.
Στο νέο σύστημα αξιολόγησης θα ενσωματωθεί λειτουργικά και θα συνδεθεί με τα «περιγράμματα των θέσεων εργασίας», τον ευρύτερο μηχανισμό κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων που δημιουργείται μετά και την μετονομασία τους σε «κρατικούς υπαλλήλους», με τις νέες ρυθμίσεις για την ιεραρχική τους εξέλιξη και το νέο πειθαρχικό δίκαιο και, φυσικά, οι αποδοχές.
«Στόχος», όπως αναφέρεται, «είναι η αντικειμενικότητα και η διαφάνεια του συστήματος».
Νέες διαδικασίες για τις προσλήψεις
Η περιγραφή των θέσεων εργασίας αποτελεί την «καρδιά» του νέου τύπου δημόσιου υπαλλήλου που επιχειρεί να αναδείξει η κυβέρνηση μέσα από τη μεταρρύθμιση του κράτους.
Έτσι, όλες ανεξαιρέτως οι προσλήψεις προσωπικού μετά το 2012 θα πραγματοποιούνται με βάση τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα των υποψηφίων τα οποία θα αναλύονται εκ των προτέρων στα «περιγράμματα θέσεων» και θα ενσωματώνονται στις σχετικές προκηρύξεις.
Η διαδικασία αυτή θα είναι ανεξάρτητη από τον έλεγχο των προσλήψεων που θα παραμείνει καθ΄ολοκληρία στο ΑΣΕΠ.
Οι φορείς του Δημοσίου, με άλλα λόγια, δεν θα προκηρύσσουν πλέον τις θέσεις προσδιορίζοντας απλώς αν οι υπό πρόσληψη υπάλληλοι θα είναι Πανεπιστημιακής ή Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, αλλά θα συμπεριλαμβάνουν και άλλα προσόντα σύμφωνα με τις ανάγκες της υπηρεσίας.
Κινητικότητα
Υπό τον έλεγχο του Κέντρου Διακυβέρνησης που θα συσταθεί για να συντονίζει σε κεντρικό επίπεδο τις καταργήσεις και συγχωνεύσεις των φορέων του Δημοσίου και θα ελέγχει την κατάρτιση των νέων οργανογραμμάτων των υπουργείων, θα τεθεί και το προσωπικό του Δημοσίου.
Οι υπάλληλοι των υπηρεσιών της γενικής κυβέρνησης δεν θα ονομάζονται πλέον δημόσιοι, αλλά κρατικοί υπάλληλοι.
Η αλλαγή αυτή, που εξαγγέλθηκε ήδη από τον ίδιο τον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου, άναψε το «πράσινο φώς» για την μαζική μετακίνησή των υπαλλήλων από την μία υπηρεσία στην άλλη.
Σήμερα η κινητικότητα στο Δημόσιο εφαρμόζεται μόνον για τους Γενικούς Διευθυντές, οι οποίοι με βάση τις προκηρύξεις για την ανάληψη των θέσεων ευθύνης, μπορούν να μετακινηθούν -σε εθελοντική πάντως βάση- από το ένα υπουργείο στο άλλο.
Από τις αρχές του νέου έτους και οι υπάλληλοι θα μπορούν να μετακινούνται -υποχρεωτικά αυτή τη φορά -, από την μία υπηρεσία στην άλλη.
Απόφαση της κυβέρνησης είναι η κινητικότητα να μην εφαρμόζεται μόνον για τις υπηρεσίες του στενού δημόσιου τομέα αλλά και από και προς τις ΔΕΚΟ και από και προς τους ΟΤΑ.
Οι μετακινήσεις των υπαλλήλων θα εξαρτώνται:
– από τις ανάγκες των υπηρεσιών ιδιαίτερα μετά και το κλείσιμο της στρόφιγγας των προσλήψεων λόγω Μνημονίου
– από τα προσόντα που διαθέτουν, κατά πόσο, δηλαδή, αυτά τα προσόντα συνάδουν με τα «περιγράμματα των θέσεων εργασίας»
– από την αξιολόγησή τους.
Ως βάση, πάντως, για την έκταση της κινητικότητας του προσωπικού θα ληφθεί η ποιοτική καταγραφή των υπαλλήλων για την καλύτερη και ορθολογικότερη αξιοποίησή τους, η οποία ολοκληρώνεται υπό την ευθύνη των Γενικών Γραμματέων όλων των υπουργείων.
Η καταγραφή αυτή θα αποτελέσει και την πρώτη ύλη για την λειτουργική αξιολόγηση της δημόσιας διοίκησης από τον ΟΟΣΑ μέχρι το τέλος Ιουνίου, που αποτελεί άλλωστε και επιταγή του Μνημονίου.
Σε δεύτερο στάδιο θα υπάρξει και ασφαλής εκτίμηση για τις αποχωρήσεις προσωπικού από το Δημόσιο τουλάχιστον ως το 2015, περίοδος που καλύπτει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.
Στο πλαίσιο της κινητικότητας εξετάζεται και η δυνατότητα πολυετών αδειών άνευ αποδοχών σε υπαλλήλους με δικαίωμα επιστροφής στην υπηρεσία τους.
Μετατάξεις
Η απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλει την κινητικότητα στο Δημόσιο, οδηγεί στη ριζική αλλαγή του υφιστάμενου συστήματος μετατάξεων του προσωπικού.
Στόχος είναι να κλείσει μία πληγή του ελληνικού κράτους, που αφορά τις μετατάξεις των δημοσίων υπαλλήλων, στις οποίες κυριαρχεί το ρουσφέτι, οι πελατειακές σχέσεις και η άγρια οικονομική συναλλαγή.
Η κυβέρνηση, αμέσως μετά την κατάρτιση του νέου μισθολογίου που θα άρει τις κραυγαλέες μισθολογικές ανισότητες στο Δημόσιο, προτίθεται να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή σχέδιο νόμου με το οποίο θα καθιερώνονται αντικειμενικά κριτήρια για τις μετατάξεις και, εν γένει, τις υπηρεσιακές μεταβολές, η εφαρμογή των οποίων θα περάσει υπό τον άμεσο και απόλυτο έλεγχο του ΑΣΕΠ, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τις προσλήψεις προσωπικού.
Η Ανεξάρτητη Αρχή θα εξετάζει τις αιτήσεις των δημοσίων υπαλλήλων που ζητούν μεταβολή της υπηρεσιακής τους κατάστασης, θα αποφαίνεται αν εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις που τίθενται με βάση συγκεκριμένα αντικειμενικά κριτήρια (ειδικότητα, χρόνια υπηρεσίας, κλάδος, τίτλοι σπουδών, οικογενειακή κατάσταση, αποδοτικότητα κ.λπ.) και θα δίνει το πράσινο φως για τη μετάταξη.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναθεωρείται ριζικά και το καθεστώς που ισχύει για τις μετατάξεις προσωπικού στις παραμεθόριες περιοχές, όπως προκύπτει και από τη συγκρότηση ειδικής επιτροπής από υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Εσωτερικών, η οποία καλείται να επαναπροσδιορίσει τους νομούς της χώρας και τα κριτήρια.
Ηδη, ο υπουργός Εσωτερικών, μιλώντας σήμερα, Δευτέρα, στο «ΒΗΜΑ FM», τάχθηκε κατά των «τυφλών και οριζόντιων μετατάξεων» και ανακοίνωσε πως θα προχωρήσει σε ένα σύστημα αξιολόγησης όσων τελούν υπό μετάταξη υπό τον έλεγχο του ΑΣΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι οι υπό μετάταξη υπάλληλοι, κυρίως των ΔΕΚΟ, που δεν πληρούν τα κριτήρια θα απολύονται.
«Να δούμε εάν όντως αξίζει κάποιος να περάσει στο Δημόσιο. ‘Οποιος δεν είναι άξιος, δεν χρειάζεται να συνεχίσει να επιβαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο» τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών. Εξηγώντας το άξιος, ο κ. Ραγκούσης ανέφερε ότι ένας δημόσιος υπάλληλος πρέπει να είναι επιμελής, ευσυνείδητος και καλός συνάδελφος.
