«Η αραβική γλώσσα διώκεται!» Η δήλωση του Σύριου κριτικού λογοτεχνίας Σούμπχι Χαντίτι έπεσε σαν βόμβα στην διάρκεια της συζήτησης «Οι γυναίκες της Μέσης Ανατολής και η ελευθερία» στην 8η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 7 Μαΐου. Ακούστηκαν επιφωνήματα έκπληξης από το κοινό. Ολα ξεκίνησαν όταν ο Χαντίτι θέλησε να μιλήσει στα αραβικά και όχι στα γαλλικά, όπως οι ομοτράπεζες του Σοφί Μπεσί (τυνήσια ιστορικός) και Χόντα Μπαρακάτ (λιβανέζα συγγραφέας). Οι συσκευές διερμηνείας δεν επαρκούσαν και οι ακροατές αντέδρασαν. Το πρόβλημα διευθετήθηκε και η Χόντα Μπαρακάτ μίλησε εντέλει επίσης στα αραβικά. Απαντώντας η ίδια σε ερώτηση στο τέλος της εκδήλωσης δήλωσε ενοχλημένη: «Αισθανόμαστε σαν τα παράξενα πλάσματα σε τσίρκο που ο κόσμος έρχεται να δει πώς είναι, όταν πιάνεστε από μια λεπτομέρεια της λεπτομέρειας για να μας κάνετε ερωτήσεις για τους λαούς μας. Εμείς διαβάζουμε ελληνική ιστορία, κάνετε κι εσείς τον κόπο να μάθετε για εμάς».
Το αφιέρωμα στις χώρες του Μαγκρέμπ και της Μέσης Ανατολής ανήκει σε αυτά που ξεχώρισαν κατά την διάρκεια της εφετινής Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης που σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της Helexpo είχε 12% περισσότερους επισκέπτες από πέρυσι (περί τους 83.000). Πολύς κόσμος ήρθε για να ακούσει τους 12 συγγραφείς των χωρών της Νότιας Μεσογείου οι οποίοι παρουσίασαν τα βιβλία τους, μίλησαν για την κατάσταση στις χώρες τους μετά τις εξεγέρσεις των τελευταίων μηνών και αντάλλαξαν απόψεις με το κοινό.
Γεμάτη ήταν η Αίθουσα των Τιμώμενων Χωρών σε κάθε παρουσίαση και ο κόσμος συμμετείχε ενεργά. Το κοινό κατέλαβε και τον γύρω χώρο στις ομιλίες της Τυνήσιας ιστορικού Σοφί Μπεσί που μίλησε για την χώρα της και το ντόμινο των εξελίξεων στον αραβικό κόσμο ενώ πλήθος κόσμου παρακολούθησε τον Πακιστανό διανοούμενο Ταρίκ Αλί ο οποίος μίλησε για την αμερικανική παρέμβαση στη Μέση Ανατολή, το μεσημέρι του Σαββάτου 7 Μαίου. Ο ισραηλινός συγγραφέας Νταβίντ Γκρόσμαν συνομίλησε με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη με αφορμή το τελευταίο βιβλίο του Στο τέλος της γης (Καστανιώτης, 2011), για μια ισραηλινή μητέρα που φεύγει από το σπίτι της μόλις ο γιος της κατατάσσεται στον στρατό και διασχίζει όλη τη χώρα για να μην μπορέσει κανείς να τη βρει και να της δώσει άσχημα μαντάτα για τη ζωή του. Το ίδιο βράδυ μεγάλοι και παιδιά παρακολούθησαν τον Αιθίοπα βιβλιοθηκάριο και συγγραφέα Γιοχάνες Γκεμπρεγκεόργκις να συνομιλεί με τον Ευγένιο Τριβιζά και του υπέβαλλαν ερωτήσεις κυριολεκτικά μέχρι που έσβησαν τα φώτα της έκθεσης, μετά τις 10.30 το βράδυ.
Γεμάτη ήταν η αίθουσα και στις ομιλίες των Αιγύπτιων Μπαχά Τάχερ και Γκαμάλ Γιτάνι, το πρωί του Σαββάτου και της Κυριακής αντίστοιχα. Μίλησαν για το έργο τους και για τις εμπειρίες τους από τη συμμετοχή τους στα γεγονότα της πλατείας Ταχρίρ.
Οι 65.000 επισκέπτες της 6ης ΔΕΒΘ το 2009, οι οποίοι αυξήθηκαν το 2010 κατά 15% φτάνουν εφέτος περίπου τις 83.000 άτομα, ανάμεσά τους 2.300 παιδιά που επισκέφθηκαν με τα σχολεία τους την Παιδική Γωνιά. Συνολικά 500 εκδότες, περισσότεροι από κάθε άλλη φορά, συμμετείχαν. «Ο εκδοτικός κόσμος της χώρας απόδειξε ότι διατηρεί τη δυναμική του και η επιτυχία της έκθεσης καταδεικνύει ότι η εκδοτική παραγωγή παρά τα προβλήματα αντιστέκεται στην κρίση», έλεγε ο πρόεδρος του ΕΚΕΒΙ. Ασφαλώς, η δωρεάν διάθεση των πρώτων 9 τ.μ. εκθεσιακού χώρου, όσο ένα μικρό περίπτερο, ενθάρρυνε τη συμμετοχή, αφού πολλοί εκδότες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός και δήλωσαν παρουσία.
Εντυπωσιακό στοιχείο ήταν επίσης η συμμετοχή σε όλες τις εκδηλώσεις που συνέβαιναν παράλληλα. Πολύ κόσμο συγκέντρωσαν οι συζητήσεις του Φιλολογικού Καφενείου για τα λογοτεχνικά περιοδικά μπροστά στην πρόσκληση του ίντερνετ και τις λέσχες ανάγνωσης, οι συνομιλίες στη Γωνιά των Εφήβων των νέων με τον Σταύρο Θεοδωράκη και τον Γιάννη Σερβετά και το εργαστήρι hip hop με τους Zoltan Tribe, ενώ σταθερή συμμετοχή από εκπαιδευτικούς είχαν και οι εκδηλώσεις της θεματικής «Βιβλίο και εκπαίδευση». Οι εκδότες έμειναν ευχαριστημένοι από την προσέλευση στις βιβλιοπαρουσιάσεις. Ανάμεσα στους ομιλητές και Θεσσαλονικείς, μέλη της πολιτικής ηγεσίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος συμμετείχε στην παρουσίαση δύο βιβλίων, όπως και ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, αλλά και ο υφυπουργός Μεταφορών Σπύρος Βούγιας και ο αντιδήμαρχος Ανδρέας Κουράκης.
«Ευρωπαϊκού επιπέδου» χαρακτήρισε την έκθεση ο ακαδημαϊκός Θανάσης Βαλτινός. Οι προσκεκλημένοι συγγραφείς έμειναν ευχαριστημένοι από την προσέλευση και το ενδιαφέρον του κοινού, πολλοί εκδότες ανέφεραν αύξηση των πωλήσεων σε σχέση με πέρυσι: «Πήγαμε καλύτερα», έλεγαν ικανοποιημένοι. «Μοιάζει σαν μέσα σε τέσσερις να ξεχάσαμε την κρίση», σχολίασε στο «Βήμα» η διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ. «Μου λένε ότι η εφετινή έκθεση είναι η καλύτερη από όλες. Εντέλει τα φεστιβάλ με προσωπικότητες λειτουργούν καλύτερα από το αφιέρωμα σε μία τιμώμενη χώρα». Προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί, μας είπε, και η επόμενη ΔΕΒΘ το 2012, με ειδική θεματική για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και φεστιβάλ για τις χώρες των Βαλκανίων, με επίκεντρο τη Σερβία.
