Οι Αρμένιοι της Τουρκίας ξεμύτισαν

Στην Τουρκία του 2011 οι «κρυμμένοι Αρμένιοι» τολμούν επιτέλους να μιλήσουν ελεύθερα για το δικαίωμα στη μνήμη και στην ταυτότητα. Βγαίνουν από τη σκιά τώρα που η γενοκτονία των προγόνων τους θεωρείται δεδομένη, τουλάχιστον από τους έγκυρους τούρκους ιστορικούς και από ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Είναι τα δισέγγονα των θυμάτων των φοβερών σφαγών του 1915-16, περίπου 65.000 χριστιανοί Αρμένιοι. Αλλά και άγνωστος αριθμός κρυπτοχριστιανών αρμενικής καταγωγής.

Την περασμένη Κυριακή οι πιστοί ήταν πολλοί για να χωρέσουν στη μικρή ορθόδοξη εκκλησία των Αρμενίων στο Μπογιάτσικοϊ, στις όχθες του Βοσπόρου. Ανάμεσά τους καμιά εικοσαριά δεν ξέρουν να ψέλνουν ακόμη γιατί βαφτίστηκαν πρόσφατα και ανακαλύπτουν από την αρχή την πίστη των προγόνων τους. Για να σωθούν από τη γενοκτονία με τους 1,5 εκατ. νεκρούς χιλιάδες προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ.

Το ταμπού της γενοκτονίας έπεσε πριν από δύο χρόνια, όταν άρχισε για πρώτη φορά να τιμάται η επέτειος στην Κωνσταντινούπολη. Σήμερα διαλέξεις, βιβλία, εκθέσεις και δημόσια συζήτηση θεωρούν τη γενοκτονία ιστορικό γεγονός.

Πριν από μόλις οκτώ μήνες ο 50χρονος Μιρχάν Γκιουλτεκίν πήρε στα χέρια τη νέα του ταυτότητα. Δείχνει με περηφάνια το νέο του όνομα- όταν γεννήθηκε τον βάφτισαν Σελαχαντίν- και το θρήσκευμα: χριστιανός. «Ηταν ο δικός μου φόρος τιμής στον λαό μου που σκοτώθηκε και βασανίστηκε. O παππούς μου ήταν Αρμένης,αλλά τον μπαμπά μου, που γεννήθηκε το 1923, τον βάφτισαν Χουσεΐν. Εκείνα τα ταραγμένα χρόνιαη οικογένειά μου δεν είχε άλλη επιλογή:θάνατο, εξορία ή προσηλυτισμό» λέει.

Η Φετιγέ Τσετίν, δικηγόρος της οικογενείας Ντινκ, σήκωσε το πέπλο της σιωπής που σκέπαζε αυτούς τους αόρατους επιζήσαντες της γενοκτονίας. Το 2004 εξέδωσε τη βιογραφία της γιαγιάς της, μιας ευλαβούς μουσουλμάνας που ανακάλυψε στην πορεία της ζωής της ότι ήταν Αρμένισσα. Ηταν μικρό παιδί το 1915 όταν την υιοθέτησε ένας άτεκνος τούρκος χωροφύλακας για να τη σώσει. Το βιβλίο έγινε μπεστ σέλερ.

Κάθε χρόνο την άνοιξη ο 50χρονος σήμερα Σελαχαντίν έβαφε κόκκινα αβγά το Πάσχα συνεχίζοντας την ορθόδοξη παράδοση.«Στο σχολείο μάς έλεγαν γκιαούρηδες.Είναι παράξενο,πάντα ξέραμε ότι ήμασταν Αρμένιοι,αλλά χωρίς να το λέμε».

Οι λεγόμενοι κρυπτοαρμένιοι είναι απόγονοι των «μουχτεντήδων» που αλλαξοπίστησαν για να σωθούν. Κάποιοι ιστορικοί μιλούν για τουλάχιστον 300.000 ανθρώπους τότε και με τις επιμειξίες για περίπου ένα εκατομμύριο σήμερα.

Αρμένιοι ιερείς προσέφεραν τη Θεία Κοινωνία σε χιλιάδες πιστούς στην Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού,σε νησάκι της λίμνης Βαν,στα βάθη της Ανατολίας.Η εκκλησία-σύμβολο της αρμενικής Ορθοδοξίας,χτισμένη το 921 μ.Χ.,επαναλειτούργησε μόλις πέρυσι,ενώ είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη της επί 95 χρόνια.