Επιστρέφοντας 15 χρόνια πίσω, οι Ελληνες πολίτες ενδέχεται στο εγγύς μέλλον να υποχρεώνονται εκ νέου σε έλεγχο των διαβατηρίων τους όταν επισκέπτονται τις ευρωπαϊκές χώρες. Η προοπτική αυτή είναι πλέον εξαιρετικά πιθανή μετά τη σημερινή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί προσωρινής αναστολής του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων για τις χώρες του Σέγκεν που δεν μπορούν να ελέγξουν αποτελεσματικά τα εξωτερικά σύνορά τους.
Βάσει της πρότασης αυτής, που αποτελεί τμήμα μιας συνολικής ευρωπαϊκής πολιτικής για την μετανάστευση, οι Βρυξέλλες θα αποκτήσουν – πιθανότατα – στο εγγύς μέλλον τη δικαιοδοσία να επαναφέρουν τον έλεγχο των διαβατηρίων στο εσωτερικό της Ευρώπης.
Σήμερα τα 25 κράτη του Σέγκεν έχουν το δικαίωμα επαναφοράς του ελέγχου στα μεταξύ τους σύνορα μόνο όταν εμφανώς υπάρχει κίνδυνος διασάλευσης της εσωτερικής έννομης τάξης, όπως πχ σε περιπτώσεις μετακίνησης χούλιγκανς, καταδίω ξης εγκληματιών κλπ.
Με βάση την πρόταση της Επιτροπής η επαναφορά των ελέγχων στα σύνορα θα μπορεί εφεξής να εφαρμόζεται, υπό την ευλογία των Βρυξελλών, σε άλλες δύο ακόμη περιπτώσεις: Όταν μια χώρα αντιμετωπίζει αιφνίδια κύματα μεταναστών, (όπως π.χ. ισχυρίζεται η Ιταλία, λόγω της κρίσης στη Λιβύη και την Τυνησία) και όταν αδυνατεί να ελέγξει αποτελεσματικά τα εξωτερικά της σύνορα (όπως ισχυρίσθηκε η Ελλάδα, καλώντας την FRONTEX).
Τις σημερινές προτάσεις της Επιτροπής, τις οποίες παρουσίασε η αρμόδια για τις εσωτερικές υποθέσεις Επίτροπος Σεσίλια Μάλστρομ, ουσιαστικώς προανήγγειλε χθες ο Ζοζέ Μπαρόζο ο οποίος υποκύπτοντας στις πιέσεις Σαρκοζί – Μπερλουσκόνι έσπευσε να ανακοινώσει την επί της ουσίας χαλάρωση της συμφωνίας του Σέγκεν.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι με τις προτάσεις αυτές ενδέχεται σαφώς να δημιουργηθεί σταδιακώς μια ζώνη Σέγκεν πολλών ταχυτήτων, με τη ροή των λαθρομεταναστών από την ευρωπαϊκή περιφέρεια προς τον ευρωπαϊκό πυρήνα να φιλτράρεται διαρκώς. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα κάθε άλλο παρά αποκλείεται το ενδεχόμενο να εξαρτηθεί το χρονικό διάστημα που θα ισχύει ο έλεγχος των διαβατηρίων από το χρονικό διάστημα της παραμονής της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής FRONTEX στην ελληνική επικράτεια.
Ταυτόχρονα είναι σαφές ότι σε περίπτωση επαναφοράς των συνοριακών ελέγχων οι διαφυγές των λαθρομεταναστών από την Ελλάδα προς τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα περιορισθούν σημαντικά, ενώ οι λόγω των λαθρομεταναστών κοινωνικές εντάσεις θα αυξηθούν.
Με τις προτάσεις αυτές διαφώνησαν έντονα ήδη από χθες οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές. Σε γραπτή ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος τους για ζητήματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων Κλοντ Μοράς αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι η πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου και του Ιταλού πρωθυπουργού αποδεικνύει ότι, αντί να εργαστούν μαζί για την εξεύρεση λύσεων, προτιμούν να επαναφέρουν τους «φραγμούς» μεταξύ των κρατών.
«Οποιαδήποτε προσπάθεια για τον περιορισμό της ελευθερης κυκλοφορίας στην ΕΕ θα αποτελέσει πλήγμα σε μια από τις βασικές αρχές της Ευρώπης που θέλουμε και σε ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα», καταλήγει ο κ. Μοράς.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες και η Ελληνίδα Επίτροπος Μαρία Δαμανάκη, η οποία διατύπωσε σαφείς ανησυχίες ως προς τις πιθανές παρενέργειες που θα μπορούσε να έχει σημερινή πολιτική πρόταση της Επιτροπής για τη μετανάστευση.
Σχολιάζοντας την πρόταση της Επιτρόπου ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Χρήστος Παπουτσής δήλωσε ότι η Ελλάδα σε καμία περίπτωση δεν θα συμφωνήσει σε ένα πισωγύρισμα της Ευρώπης που θα ανατρέπει το κοινοτικό κεκτημένο.
«Θα συμφωνήσουμε στην ενίσχυση των ελέγχων σε ορισμένες περιπτώσεις στα εσωτερικά σύνορα και μόνο σε έκτακτες περιστάσεις. Πολιτική, εξάλλου, την οποία η Ελλάδα εφαρμόζει στα λιμάνια της Ηγουμενίτσας και της Πάτρας, δεχόμενη μέχρι τώρα την κριτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» τόνισε, προσθέτοντας ότι θα αυξηθούν οι έλεγχοι των υπηκόων τρίτων χωρών και των παράνομων μεταναστών που επιχειρούν να περάσουν σε άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ από τα δυο λιμάνια.
Ανέφερε ακόμη ότι αστυνομικοί και λιμενικοί σε Πάτρα και Ηγουμενίτσα θα κάνουν διαρκώς επιχειρήσεις για την απομάκρυνση των παράνομων μεταναστών από τις περιοχές αυτές.
Ο κ. Παπουτσής σημείωσε πως η χώρα μας συμμετέχει ενεργά στις προσπάθειες για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών συνόρων και στο πλαίσιο αυτό συνεχίζεται η συνεργασία των ελληνικών διωκτικών αρχών με τον Φρόντεξ και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου.
Συμπλήρωσε ακόμη πως η κυβέρνηση συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι πρέπει να ενισχυθούν οι συνοριακοί έλεγχοι και η επιστροφή των παράνομων μεταναστών στις πατρίδες τους. «Σε αυτή την κατεύθυνση, έχω ήδη προτείνει στο Συμβούλιο Υπουργών την ενίσχυση των δυνάμεων του Φρόντεξ στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Όπως επίσης και τη διεύρυνση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων του Φρόντεξ στην αποτροπή εισόδου αλλά και τον επαναπατρισμό των παράνομων μεταναστών».
Επίσης επεσήμανε ότι η αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών είναι μία ευρωπαϊκή υπόθεση και πως η Συνθήκη του Σένγκεν θα πρέπει να εφαρμόζεται με ενισχυμένους μηχανισμούς αξιολόγησης «και αυτό να αποτελεί την εγγύηση για την ελεύθερη διακίνηση των ευρωπαίων πολιτών και τη δημιουργία ενός χώρου ασφαλείας για τους λαούς της Ευρώπης».Τέλος ζήτησε από όσους έχουν επιρροή προς τους μετανάστες, όπως είπε, να τους ενθαρρύνουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα εθελοντικού επαναπατρισμού γιατί «η Ελλάδα δεν θα επιτρέψει τη μετακίνησή τους σε άλλες χώρες της ΕΕ» και πρόσθεσε ότι «όσοι δικαιούνται άσυλο και νόμιμη παρουσία στη χώρα, θα μείνουν. Όσοι είναι παράνομοι, θα πρέπει να φύγουν».
