«Οι τράπεζες τροφοδοτούν την κρίση της Ελλάδας» είναι ο τίτλος πρωτοσέλιδου δημοσιεύματος της εφημερίδας «Handelsblatt». Το δημοσίευμα εισάγει συνέντευξη του επικεφαλής του ευρωπαϊκού ταμείου διάσωσης EFSF Klaus Regling με θέμα την κρίση χρέους στην ΕΕ και στις ΗΠΑ. Όσον αφορά την Ελλάδα, στη συνέντευξη, που συνεχίζεται στις εσωτερικές σελίδες της εφημερίδας, αναφέρονται τα εξής:
– Ας μιλήσουμε για αυτές τις χώρες [σ.σ.: που αντιμετωπίζουν κρίση χρέους]. Χρειάζεται η Ελλάδα μια αναδιάρθρωση;
Regling: Όχι, και θεωρώ τη συζήτηση για το θέμα αυτό εντελώς τραβηγμένη. Δεν υποδαυλίζουν τη συζήτηση μόνο τα ΜΜΕ, αλλά και οι τράπεζες. Διότι θα μπορούσαν με μια κρατική αναδιάρθρωση να κερδίσουν πολλά λεφτά.
– Με ποιο τρόπο;
Regling: Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 οι τράπεζες εισέπραξαν πολύ υψηλά τέλη για την αναδιάρθρωση στη Λατινική Αμερική και την Ασία, Αυτό θα ήθελαν ευχαρίστως να το επαναλάβουν στην Ευρώπη.
– Οι τράπεζες θα έχαναν όμως και χρήματα, αν θα έπρεπε να διαγράψουν ελληνικούς τίτλους από τους ισολογισμούς τους, έτσι δεν είναι;
Regling: Το ελληνικό κρατικό χρέος είναι στα χέρια πολλών θεσμικών επενδυτών, ασφαλιστικών εταιρειών, συνταξιοδοτικών ταμείων και φυσικά και τραπεζών. Οι απώλειες στην περίπτωση των τραπεζών θα ήταν οριακές, τα κέρδη αντιθέτως θα ήταν σημαντικά.
– Αλλά δεν θεωρούν μόνο οι τράπεζες την ελληνική αναδιάρθρωση ως αναπόφευκτη αλλά και πολλοί οικονομολόγοι.
Regling: Οι οικονομολόγοι κοιτάζουν το επίπεδο του ελληνικού δημοσίου χρέους, το οποίο μπορεί να ανέλθει στο 150 ή 160% του ΑΕΠ. Ωστόσο υποτιμούν την ικανότητα της ελληνικής οικονομίας, να αναπτύξει μια νέα δυναμική κατόπιν βαθιών μεταρρυθμίσεων. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα στη Λατινική Αμερική και την Ασία, όπου το ΔΝΤ με τη σωστή πολιτική εξυγίανε χωρίς αναδιάρθρωση περιπτώσεις που φαινομενικά δεν είχαν ελπίδα. Κατά συνέπεια είναι δίκαιο να δοθεί στην Ελλάδα μια ευκαιρία.
– Ακόμα και ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε δεν αποκλείει εντελώς μια ελληνική αναδιάρθρωση.
Regling: Υπάρχουν ρίσκα για την Ελλάδα, αλλά όπως είπα είναι ακόμα πολύ νωρίς για τελικά συμπεράσματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ θεωρούν ως τώρα ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει τα προβλήματά της χωρίς αναδιάρθρωση.
– Γιατί είστε τόσο ενάντια σε μια περικοπή του χρέους;
Regling: Μια οικονομία της αγοράς στηρίζεται στο γεγονός ότι τα συμβόλαια δε σπάνε και ότι οι υποχρεώσεις εκπληρώνονται. Επιπλέον μια αναδιάρθρωση της Ελλάδας θα έπληττε μερικές τράπεζες και θα απαιτούσε νέες κρατικές ενισχύσεις με κεφάλαια. Το δρόμο αυτό δε θα έπρεπε κανείς να τον ακολουθήσει ελαφρά τη καρδία. Μερικές φορές είναι βέβαια αναπόφευκτος.
– Μπορεί η Ελλάδα να επιστρέψει τον επόμενο χρόνο στις χρηματαγορές;
Regling: Το σχέδιο είναι τον επόμενο χρόνο η Ελλάδα να δανειστεί 25 δισ. ευρώ από τις αγορές. Αυτό θα μπορούσε να είναι δύσκολο. Ίσως το σχέδιό μας ήταν υπερβολικά αισιόδοξο. Αλλά δεν είναι σίγουρο. Είναι ακόμα πολύς καιρός ως τότε και η κυβέρνηση στην Αθήνα εφαρμόζει με αποφασιστικότητα μεταρρυθμίσεις και μέτρα.
– Τι επιλογές υπάρχουν, αν η Ελλάδα δεν τα καταφέρει;
Regling: Θα μπορούσε κανείς φυσικά να σκεφτεί τις επιλογές. Η Ελλάδα θα μπορούσε να επιταχύνει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεών της, να μειώσει περισσότερο τις κρατικές δαπάνες ή να αυξήσει τους φόρους. Αλλά αυτό είναι υποθετικό.
«Ο γερμανός φορολογούμενος δεν έχει χαρίσει κανένα ευρώ σε Ελλάδα και Ιρλανδία»
Ερωτηθείς για τις αντιδράσεις στη Γερμανία και στη Φινλανδία απέναντι στο δάνειο προς την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση χρέους ο κ. Regling τονίζει ότι υπάρχει «μια παρεξήγηση». «Ως τώρα ο γερμανός φορολογούμενος δεν έχει χαρίσει κανένα ευρώ στην Ελλάδα ή την Ιρλανδία. Πρόκειται για δάνεια που πρέπει να επιστραφούν μαζί με υψηλούς τόκους».
Σε παρατήρηση του δημοσιογράφου ότι η Γερμανία είναι αναγκασμένη να πληρώνει υψηλούς τόκους στις αγορές για τα δικά της ομόλογα, επειδή εγγυάται για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο Regling διευκρινίζει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. «Τα γερμανικά επιτόκια ήταν πριν ένα χρόνο κατά 150 ως 200 μονάδες χαμηλότερα από ό,τι σήμερα και είχαν φτάσει έτσι στο χαμηλότερο σημείο της μεταπολεμικής περιόδου. Αυτό ήταν μια άμεση συνέπεια της κρίσης χρέους. Επενδυτές κατέφυγαν στα γερμανικά ομόλογα, γιατί ανησυχούσαν για την κατάσταση άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Αυτή ήταν μια κατάσταση –εξαίρεση και στο μεταξύ το επίπεδο των επιτοκίων των γερμανικών ομολόγων έχει και πάλι έρθει σε φυσιολογικά επίπεδα».
Σημειώνεται ότι στο πρωτοσέλιδο εισαγωγικό δημοσίευμα – όπου σημειώνονται μερικά από τα λεγόμενα του Regling – αναφέρεται ότι και πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ θεωρεί επίσης πως οι τράπεζες ευνοούν την περικοπή χρέους της Ελλάδας και προειδοποιεί τους υπουργούς οικονομικών της ευρωζώνης να μην επηρεάζονται από τις τράπεζες στο θέμα τις Ελλάδας. Παρά το γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει φτάσει το 140% του ΑΕΠ, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει και χωρίς περικοπή χρέους.
FAZ: «Η αναδιάρθρωση ενέχει παγίδες»
Στην εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine» δημοσιεύεται ρεπορτάζ με τίτλο «Οι παγίδες μιας αναδιάρθρωσης». Σύμφωνα με αυτό, ο κίνδυνος μιας ελληνικής αναδιάρθρωσης αξιολογείται όλο και υψηλότερα στις κεφαλαιαγορές. Η ΕΚΤ προειδοποιεί για τις συνέπειες της αναδιάρθρωσης, ενώ η πολιτική ψάχνει για διεξόδους.
Τις περασμένες ημέρες το ενδεχόμενο μιας εθελοντικής αναδιάρθρωσης βρίσκεται στο επίκεντρο. Σύμφωνα με αυτή η παραίτηση των πιστωτών από μέρος των χρεών τους δεν θα είναι αναγκαστική, αλλά θα επιτευχθεί μέσω μιας – περισσότερο ή λιγότερο – εθελοντικής ανταλλαγής.
Για να συμφωνήσουν οι επενδυτές στην ανταλλαγή, θα πρέπει η συμμετοχή σε αυτή να είναι πιο ελκυστική από τη διατήρηση των παλιών τίτλων, σύμφωνα με μελέτη της Commerzbank. Για την οικονομική απώλεια λόγω της ανταλλαγής οι επενδυτές μπορούν να αποζημιωθούν μέσω μίας βελτίωσης της φερεγγυότητας.
Ωστόσο μια αναδιάρθρωση του ελληνικού κρατικού χρέους σε εθελοντική βάση θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε όξυνση της οικονομικής κρίσης. Προειδοποιήσεις υπάρχουν ήδη από την αγορά ασφαλίστρων κινδύνου, όπου εκδηλώνεται ο φόβος ότι αυτά τα παράγωγα θα μπορούσαν να επιφέρουν ζημίες. Μια εθελοντική παραίτηση των πιστωτών δεν θα οδηγούσε σε πληρωμή τους από τα CDS, όσο ένας κρατικός εκδότης τίτλων δεν επιτρέπει την καταβολή, δεν δηλώνει μορατόριουμ και δεν αναδιαρθρώνει το χρέος του, σύμφωνα με τον Jochen Felsenheimer από την επενδυτική εταιρία Assenagon. Για το λόγο αυτό πολλοί επενδυτές υπολογίζουν σε κρατική χρεοκοπία.
Σε περίπτωση αναδιάρθρωσης το κράτος θα ήταν de facto αφερέγγυο, όμως η εθελοντική παραίτηση των πιστωτών θα εμπόδιζε την πληρωμή τους από τα CDS. Επομένως η λειτουργία διασφάλισης που παρέχουν τα CDS θα ετίθετο εν αμφιβόλω, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε φυγή των επενδυτών από άλλες χώρες της ΕΕ.
Ένα πιο συγκεκριμένο και πιο δύσκολο εμπόδιο αναφορικά με τη διέξοδο μέσω εθελοντικής παραίτησης των πιστωτών είναι οι οίκοι αξιολόγησης, οι οποίοι, σε περίπτωση χαμηλής φερεγγυότητας του οφειλέτη, αντιλαμβάνονται κάθε πρόγραμμα ανταλλαγής ή επαναγοράς ως αναδιάρθρωση, με αποτέλεσμα την αξιολόγησή του με D.
Η αντίδραση των οίκων αξιολόγησης, εξηγείται από το ότι μια πρόταση ανταλλαγής ή επαναγοράς από έναν απελπισμένο οφειλέτη, μπορεί να δράσει ως απειλή για τους πιστωτές – σύμφωνα με το μότο «πάρτε ό,τι προλάβετε, διαφορετικά αύριο θα υπάρχουν ακόμη λιγότερα».
Κατά πόσο η φερεγγυότητα είναι ακόμη επαρκής, θα αποδειχθεί από τις λεπτομέρειες, από το αν οι πιστωτές θεωρήσουν ότι έχουν τη δυνατότητα μιας πραγματικά ελεύθερης απόφασης να αποδεχθούν ή να απορρίψουν την προσφορά, σύμφωνα με τον οίκο S & P. Για παράδειγμα, εάν στην προσφορά ανταλλαγής παλιών ομολόγων με νέα η πραγματική αξία είναι σαφώς χαμηλότερη της ονομαστικής αξίας, υπάρχει υποψία μιας υποκρυπτόμενης αναδιάρθρωσης. Εάν η πραγματική αξία βρίσκεται κάτω από τις τρέχουσες τιμές της αγοράς είναι ξεκάθαρο ότι επίκειται υποβάθμιση στο επίπεδο D.
Σημαντικό ρόλο παίζει και ο τρόπος που σχολιάζουν οι πολιτικοί μία τέτοια συναλλαγή, καθώς σε περίπτωση που ασκούν πίεση ή υπενθυμίζουν στους επενδυτές την εθνική τους ευθύνη, δεν μπορεί να γίνει λόγος για ελεύθερη βούληση.
Οι αξιολογήσεις των οίκων μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε μια αναδιάρθρωση, γιατί μπορούν να αναγκάσουν τις τράπεζες να προβούν σε διορθώσεις τιμών. Ευνόητο είναι ότι άλλοι θεσμικοί επενδυτές δεν θα διατηρήσουν ομόλογα χαμηλής ποιότητας, καταλήγει το ρεπορτάζ.
«FOCUS»: «Ελληνες δικηγόροι ονειρεύονται αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης»
Ο εκδότης του περιοδικού «Focus» Χέλμουτ Μάρκβορτ απαντά μέσα από την μόνιμη στήλη «Ημερολόγιο του εκδότη» στη μήνυση που έχει κατατεθεί ενώπιον της ελληνικής Δικαιοσύνης και εκδικάζεται τέλη Ιουνίου, με κατηγορούμενους 12 συνεργάτες του περιοδικού και του ιδίου, για το γνωστό εξώφυλλο με την Αφροδίτη της Μήλου σε άσεμνη χειρονομία.
Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες, γράφει ο Μάρκβορτ. Μέχρι τώρα δεν μου έχει επιδοθεί η μηνυτήρια αναφορά, ούτε έχω λάβει κλήση σε απολογία. Συνάδελφοι όμως στην Αθήνα έχουν ερευνήσει το θέμα και θεωρούμε τα στοιχεία αξιόπιστα.
Αφορμή του θορύβου που δημιουργήθηκε για το τεύχος στις 22 Φεβρουαρίου 2010 ήταν δημοσίευμα για το πώς το ελληνικό κράτος χειραγώγησε τους ισολογισμούς για να ενταχθεί στην ΟΝΕ και πώς οι Ελληνες φοροδιαφεύγουν. Εξι έλληνες δικηγόροι κατέθεσαν μήνυση ενώ άλλοι 200 παρίστανται ως πολιτικώς ενάγοντες, ζητώντας αποζημίωση λόγω ψυχικής οδύνης. Η ανώτατη ποινή που προβλέπεται για τα αδικήματα της προσβολής, δυσφήμισης και διασποράς ψευδών ειδήσεων είναι φυλάκιση δύο χρόνων με αναστολή.
Προσωπικά χρεώνομαι το εξώφυλλο με τον τίτλο του περιοδικού που εξόργισε πολλούς Ελληνες. Αυτό το σατιρικό φωτομοντάζ στο στυλ του γνωστού John Heartfield πρόβαλαν όλα τα ηλεκτρονικά και γραπτά ελληνικά ΜΜΕ. Αυτή η χειρονομία και η σημαία ως μανδύας είναι που ξεχείλισαν την οργή πολλών Ελλήνων που ανταπέδωσαν με ιδιωτικές σάτιρες. Πάνω από 100 Ελληνες μου έστειλαν επιστολές στις οποίες με μοντάζ ή ζωγραφική παρομοίαζαν τη φωτογραφία μου στη στήλη με τον Χίτλερ, πράγμα που με πόνεσε αλλά φρόντισα να μην το εκδηλώσω.
Επίσης και από την πλευρά της καγκελαρίου, την οποία η λαϊκή οργή είχε αποδοκιμάσει ως διάδοχο του Χίτλερ και υπεύθυνη για την ελληνική οικονομική μιζέρια, δεν υπάρχει γνωστοποίηση για τις νομικές ενέργειες.
Στην Ελλάδα χρησιμοποιούν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Δεν γνωρίζουμε να έχει ασκηθεί δίωξη κατά του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου ο οποίος χαρακτήρισε τον λαό του διεφθαρμένο. Ο αντιπρόεδρος Πάγκαλος δεν αντιμετωπίζει ποινή, παρ’ όλο που χαρακτήρισε τους δημοσίους υπαλλήλους «κοπρίτες» και τους αγρότες «ακαμάτηδες».
Κανείς εισαγγελέας δεν άσκησε δίωξη κατά του πρώην υπουργού Οικονομικών Παπαντωνίου ο οποίος εξαπάτησε τους ευρωπαίους εταίρους με πλαστά στατιστικά στοιχεία και χαρακτήρισε τους συμπατριώτες του στην αμερικανική τηλεόραση ως γενετικά φοροφυγάδες.
Με αφορμή τις παρούσες εξελίξεις ξαναδιαβάσαμε άλλη μια φορά τον κεντρικό τίτλο του εν λόγω τεύχους και τον κρίναμε σωστό. Τα ελληνικά οικονομικά στοιχεία έχουν εν τω μεταξύ σημειώσει δραματικότερη επιδείνωση απ’ ό,τι περιγράφαμε.
Τον τίτλο μας θεωρώ ακόμα και σήμερα μια αυθεντική γελοιογραφία που συνάδει με το πνεύμα του Αριστοφάνη. Σε περίπτωση που κληθούμε από την ελληνική Δικαιοσύνη δεν πρόκειται να προβάλουμε αυτά τα επιχειρήματα. Δεν έχω καμιά εμπιστοσύνη στο ελληνικό σύστημα. Αξιοπρεπείς και υψηλά ιστάμενοι γνώστες τηλεφώνησαν και με έμφαση μας απέτρεψαν να εμφανιστούμε σε μια τέτοια δίκη στην Αθήνα.
Κρίμα, οι Ελληνες θα χάσουν πολλούς καλοπροαίρετους τουρίστες, καταλήγει ο Χέλμουτ Μάρκβορτ.
Spiegel Online: «Η Ελλάδα ζητά περίοδο χάριτος για το χρέος»
Δημοσίευμα με τίτλο «Η Ελλάδα ζητά περίοδο χάριτος για το χρέος» φιλοξενείται στο Spiegel-Online το οποίο έχει υπότιτλο «Αναδιάρθρωση; Ποτέ! Ή μήπως ναι; Ο έλληνας υπουργός Οικονομικών σε συνέντευξή του ζητά από την ΕΕ και το ΔΝΤ περισσότερο χρόνο για την αποπληρωμή της δανειακής βοήθειας». «Οι πιστωτές θα έχαναν σ’ αυτή την περίπτωση δισεκατομμύρια» σχολιάζει η γερμανική ηλεκτρονική έκδοση τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών στη γαλλική εφημερίδα «Liberation». Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα του δημοσιεύματος:
Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου δεν θέλει να χρησιμοποιήσει την κακή λέξη που αρχίζει από «Α» – κι αν το κάνει, είναι για να διαψεύσει ότι πιθανόν οι πιστωτές να αναγκαστούν να χάσουν μέρος των χρημάτων τους. Τώρα ξαφνικά, ο έλληνας υπουργός Οικονομικών διατυπώνει μια πρόταση η οποία μοιάζει με αναδιάρθρωση.
Το σύνθημα είναι: «Ναι, θα ξεπληρώσουμε στην ΕΕ και στο ΔΝΤ όλη τη δανειακή βοήθεια. Αλλά χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο».
«Θα ήταν καλύτερα να επιμηκυνθεί ο χρόνος αποπληρωμής των 110 δισ. ευρώ που λάβαμε από τους εταίρους μας» δήλωσε ο Παπακωνσταντίνου σε συνέντευξή του στη γαλλική «Liberation». Αλλά και τα επιτόκια θα έπρεπε να μειωθούν περισσότερο. «Έτσι θα μπορούσαμε να ανταποκριθούμε στις λοιπές οικονομικές υποχρεώσεις μας» δήλωσε ο έλληνας υπουργός.
Μια αναδιάρθρωση χρέους αντίθετα – κατά την οποία οι ιδιώτες πιστωτές θα έπρεπε να παραιτηθούν από μέρος των απαιτήσεών τους – θα προκαλέσει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα λύσει, τόνισε ο Παπακωνσταντίνου.
Γεγονός είναι ότι αυτό που ζητά ο έλληνας υπουργός Οικονομικών δεν αποτελεί μεν αναδιάρθρωση υπό τη στενή έννοια. Ορισμένοι ειδικοί όμως θα χαρακτήριζαν την πρόταση «αναδιάρθρωση light». Σε τελική ανάλυση, οι πιστωτές – σ’ αυτή την περίπτωση η ΕΕ και το ΔΝΤ – θα έπρεπε να παραιτηθούν, λαμβάνοντας λιγότερα τοκοχρεολύσια, από το ένα ή το άλλο δισεκατομμύριο που υποσχέθηκαν να δώσουν.
