Το όνομά μου είναι Ζωή Σακελλιάδου. Γεννήθηκα το 1982 στην Αθήνα, στο «Αρεταίειο».Οι γονείς μου ζούσαν στην Κάρπαθο και στο νησί δεν υπήρχε καν γυναικολόγος. Είμαι το μοναδικό παιδί της οικογένειας που γεννήθηκα στην Ελλάδα. Οι γονείς μου ερωτεύτηκαν, παντρεύτηκαν στην Κάρπαθο και μετανάστευσαν στην Αμερική. Τα κατάφεραν εκεί, έκαναν τη δική τους επιχείρηση, έγιναν αμερικανοί πολίτες, όπως και τα τρία αδέλφια μου που γεννήθηκαν στην Αμερική. Κάποια στιγμή αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα.Τίποτε δεν μπορούσε να νικήσει τον νόστο τους για την Κάρπαθο.
Δεν θυμάμαι πολλά από τα παιδικά μου χρόνια. Με τον θάνατο της μητέρας μου, πριν από δέκα χρόνια, σαν να μπλόκαραν οι αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων. Θυμάμαι ότι από μικρή ονειρευόμουν ταξίδια. Οι ταξιδιωτικές μου φαντασιώσεις ήταν παράξενες για τους γονείς μου. Εκείνοι είχαν επιστρέψει, εγώ ήθελα να φύγω… Θυμάμαι επίσης ότι για τα παιδιά της άγονης γραμμής Αθήνα σήμαινε χάος και δέος. Εμένα με γοήτευε. Τα ταξίδια εκεί ήταν το καλύτερό μου. Μου άρεσε πολύ η βοή του κόσμου σε σύγκριση με τη σιωπή του νησιού.
Η εφηβεία μου στιγματίστηκε έντονα από τον θάνατο της μητέρας μου… Ημουν στην τρίτη λυκείου. Ηταν η πρώτη πραγματική μου επαφή με το ελληνικό σύστημα υγείας. Τις λέξεις «φακελάκι» και «διαφθορά» τις γνώριζα. Τότε τις έζησα. Ανατριχιάζω όταν σκέφτομαι ότι αν δεν δώσεις φακελάκι δεν θα λάβεις τη θεραπεία που δικαιούσαι. Ο πολιτισμός μιας χώρας, νομίζω, φαίνεται από τα νεκροταφεία και τα νοσοκομεία… Σπούδασα στην Αθήνα. Τελείωσα το Τμήμα Διεθνών Σπουδών του Παντείου, έκανα μεταπτυχιακό στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο και γράφτηκα στη Νομική. Ενιωθα συχνά άβολα μέσα στο πανεπιστήμιο. Επειδή δεν ήμουν κομματικοποιημένο πρόβατο… Οταν έπιασα δουλειά στο Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες κατάλαβα με τον πιο καθαρό τρόπο ότι τα πράγματα στην Ελλάδα δεν πάνε καθόλου καλά. Τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονταν σωρηδόν και τους αιτούντες άσυλο τους μεταχειρίζονταν σαν ζώα… Με συνέτριψαν οι προσωπικές ιστορίες των προσφύγων. Ηρθα σε άμεση επαφή με την ασχήμια αυτού του κόσμου αλλά και την ομορφιά που σου χαρίζει το κουράγιο των ανθρώπων.
Κάποια στιγμή αισθανόμουν ότι πνίγομαι στην Ελλάδα. Τρωγόμουν με τα ρούχα μου. Τότε αποφάσισα ότι θα επιχειρήσω να φύγω. Αρχισα να κάνω σωρηδόν αιτήσεις σε διεθνείς οργανισμούς στον τομέα των προσφύγων. Και μια ημέρα προέκυψαν τα καλά νέα. Με προσέλαβαν στην Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Κροατία. Δεν ήταν εύκολο να το ανακοινώσω στην οικογένειά μου ότι φεύγω. Ο πατέρας μου έλεγε πως η ξενιτιά είναι ό,τι χειρότερο για όσους την έζησαν. Οταν του είπα ότι «φεύγω» φοβήθηκε για τη μοναξιά που θα δοκιμάσω. «Η ζωή με μια βαλίτσα στο χέρι δεν είναι εύκολη» είπε. Θα έφευγα μόνο για έξι μήνες. Συμπληρώθηκαν ήδη πέντε χρόνια… Ημουν 25 χρόνων όταν προσγειώθηκα στο Ζάγκρεμπ. Μια πόλη καταπράσινη, γεμάτη λουλούδια και μυρωδιές, πολιτισμένη, χωρίς το καυ σαέριο και τον χαμό της Αθήνας. Το νέο εργασιακό μου περιβάλλον ήταν εξαιρετικό. Στην Αθήνα έκανα μιάμιση ώρα να πάω στη δουλειά μου. Στο Ζάγκρεμπ πήγαινα με τα πόδια. Στην Αθήνα ανήκα στη γενιά των 700 ευρώ. Εδώ έπαιρνα έναν μισθό που για τα παιδιά της γενιάς μου είναι ασύλληπτο. Στην Ελλάδα, στο κομμάτι των προσφύγων, αισθανόμουν σε αδιέξοδο. Στην Κροατία αισθάνθηκα ότι μπορώ να προσφέρω κάτι.
Η δουλειά μου στην Κροατία ήταν να βοηθήσω στην οικοδόμηση ενός συστήματος ασύλου. Η Κροατία από χώρα που παρήγε πρόσφυγες είχε αρχίσει να δέχεται πρόσφυγες. Κάποιοι από αυτούς είχαν περάσει από την Ελλάδα. Τίποτε δεν σταματάει τους ανθρώπους… Στην Κροατία ήρθα σε επαφή επίσης με τις συνέπειες του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Νομίζω ότι έχει καταστρέψει μια ολόκληρη γενιά. Επρεπε όμως να πάω στη Βοσνία για να καταλάβω τι ήταν πραγματικά αυτός ο πόλεμος. Από το 2009 εργάζομαι στα βουνά της Βοσνίας. Οταν πρωτοπάτησα το πόδι μου στη χώρα είχα την εντύπωση ότι μπήκα σε ένα απέραντο νεκροταφείο. Οσα χρήματα και αν δώσει η διεθνής κοινότητα για την οικοδόμηση της χώρας, οι ψυχές των ανθρώπων έχουν στιγματιστεί ανεπανόρθωτα. Ο πόλεμος άφησε πίσω δυσπιστία και κυνισμό. Το αίμα των θυμάτων είναι ακόμη νωπό. Ολες οι εμπόλεμες πλευρές έχουν αίμα στα χέρια τους. Μου έχει τύχει να μιλήσω με ανθρώπους που πολέμησαν.
Μου λένε πως δεν κατάλαβαν ποτέ γιατί πολέμησαν… Από την άλλη, έχω γνωρίσει ανθρώπους με μεγάλη καρδιά. Είναι εντυπωσιακό πώς η ανθρωπιά καταφέρνει και επιβιώνει και στη χειρότερη κτηνωδία… Εδώ κατάλαβα ότι η μεγαλύτερη προσφορά μου είναι να ακούω. Τους ανθρώπους και τις ιστορίες τους. Οταν γίνεσαι κομμάτι μιας ιστορίας που έχει τόσο αίμα και θλίψη, συνειδητοποιείς ότι η ευτυχία βρίσκεται σε πολύ μικρά πράγματα. Ισως ακουστεί κλισέ αλλά αυτό το ένιωσα για πρώτη φορά εδώ. Οταν άκουσα ανθρώπους να λένε: «Αυτός είναι τυχερός γιατί πέθανε φυσιολογικά». Εννοούν ότι πέθανε από αρρώστια και όχι από τον πόλεμο…
Τη Βοσνία την αγαπώ επειδή πολιτισμικά μού είναι οικεία, είναι Βαλκάνια. Αλλά και επειδή νομίζω ότι μου μοιάζει. Είναι αρκετά περίπλοκη… Στην Ελλάδα γυρίζω για να επισκεφθώ την οικογένειά μου. Ομολογώ ότι πολλά πράγματα μου τη δίνουν στα νεύρα: οι απεργίες, το ύφος των υπαλλήλων, οι επιβάτες στο μετρό που ορμάνε προτού βγουν οι συνεπιβάτες τους, οι δημόσιες υπηρεσίες. Η Βοσνία είναι μια χώρα που έχει βγει από τον πόλεμο αλλά οι δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν καλύτερα από την Ελλάδα. Και αυτό είναι τραγικό. Υπάρχει ένα τραγούδι που ακούω συχνά εδώ, το οποίο έχω ταυτίσει με την Ελλάδα: το «Με αεροπλάνα και βαπόρια» του Σαββόπουλου με την Μπέλλου. Δακρύζω κάθε φορά που το ακούω. Από την Αθήνα μου λείπει η πολυπολιτισμικότητά της. Γιατί η Αθήνα είναι μια κοσμοπολίτικη πόλη, έστω και υπογείως.
Γιατί θέλω να γίνω Αμερικανίδα
Τι μου έμαθε το ταξίδι; Οτι είμαι ευγνώμων που γεννήθηκα σε μια χώρα χωρίς πόλεμο. Μου έμαθε ότι όλα είναι δρόμος.Το ταξίδι με άλλαξε. Με έκανε πιο ταπεινή. Και δεν έχει τελειώσει ακόμη. Μόνιμη συντροφιά μου είναι η βιβλιοθήκη και ο γάτος μου. Περιπλανιούνται και αυτοί μαζί μου στα Βαλκάνια. Δεν σκέφτομαι την επιστροφή.
Καμιά φορά αισθάνομαι δειλή που δεν είχα το κουράγιο να το παλέψω στη χώρα όπου γεννήθηκα… Σκέφτομαι σοβαρά τι θα κάνω στο μέλλον. Δεν είναι εύκολο να κάνεις για πάντα μια δουλειά που κάθε λίγα χρόνια αλλάζεις χώρα…Τις προάλλες πήγα στο αμερικανικό προξενείο στο Σαράγεβο για να κινήσω τις διαδικασίες να γίνω αμερικανή πολίτις ως κόρη αμερικανού πολίτη. Με εντυπωσίασε η ευγένεια με την οποία με αντιμετώπισαν. Γιατί θέλω να γίνω αμερικανή πολίτις; Επειδή νομίζω πως θα έχω καλύτερες ευκαιρίες να τα καταφέρω στο ταξίδι μου…
Στη στήλη «Grεεκς» οι Ελληνες που ζουν, προσωρινά ή για πάντα, σε διάφορες χώρες του κόσμου αφηγούνται τις αληθινές ιστορίες τους και μιλούν για την Ελλάδα του χθες και του σήμερα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
