Ένας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα από το τρομερό δυστύχημα στον Κόλπο του Μεξικού- με τις επιπτώσεις της χειρότερης πετρελαιοκηλίδας στην ιστορία των ΗΠΑ να στοιχειώνουν την καθημερινότητα εκατομμυρίων κατοίκων των νοτιοανατολικών της πολιτειών, στον πολύπαθο Κόλπο του Μεξικού.
Τα γεγονότα είναι γνωστά: στις 20 Απριλίου 2010 σημειώθηκε έκρηξη στην πλατφόρμα άντλησης Deepwater Horizon της βρετανικής πετρελαϊκής εταιρίας BP, που ήταν αγκυροβολημένη στα ανοικτά της Νέας Ορλεάνης. με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 11 εργαζόμενοι.
Ο μηχανισμός αυτόματου σφραγίσματος της υποβρύχιας πετρελαιοπηγής «Μακόντο», σε βάθος 1.500 μέτρων, δεν λειτούργησε – και χρειάστηκαν τρεις ολόκληροι μήνες προτού «ταπωθεί» η πετρελαιοπηγή, που είχε πάρει το όνομα της από μια φανταστική χώρα μυθιστορήματος του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες: διάστημα στο οποίο διέρρευσαν στα νερά του Κόλπου του Μεξικού τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου, σκεπάζοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα ακτών και πλήττοντας μερικά από τα σπουδαιότερα οικοσυστήματα και υγροβιότοπους των ΗΠΑ.
Υπό την ασφυκτική πίεση σύσσωμης της αμερικανικής κοινής γνώμης, άλλα και τις ιαχές τουλάχιστον 130.000 ανθρώπων που έχουν καταθέσει αγωγές ζητώντας υψηλές; αποζημιώσεις, η βρετανική πετρελαϊκή εταιρεία αναγκάστηκε να ανοίξει έναν ειδικό λογαριασμό, στον οποίο έχει δεσμευτεί να τοποθετήσει το αμύθητο ποσό των 20 δισ. δολάριων για να πληρώσει τους παθόντες.
Όμως η κυβέρνηση Ομπάμα από την πρώτη στιγμή έκανε τα «στραβά μάτια» μπροστά στα λάθη και τα ψέματα της BP και των άλλων «διαπλεκόμενων» πετρελαϊκών εταιρειών που εμπλέκονται στην υπόθεση, όπως η Transocean και η (γνωστή και μη εξαιρετέα) Halliburton: κι έτσι η BP ως τώρα έχει καταβάλλει στους ζημιωμένους πολίτες μόλις τρία δισεκατομμύρια δολάρια, και κάνει ότι μπορεί για να αποφύγει να πληρώσει τα υπόλοιπα – εκτιμώντας ότι τα έξοδα για τον καθαρισμό είναι προφανώς αρκετά για να ξεπλύνει την ντροπή της…
Οι άνθρωποι της υποστηρίζουν, άλλωστε, ότι ο εφιάλτης για τον Κόλπο έχει τελειώσει: το πετρέλαιο, λένε, «διαλύθηκε» στον Ατλαντικό χάρη στους ισχυρούς ανέμους, τα ρεύματα και τα σχεδόν 8 εκατομμύρια λίτρα χημικών διαλυτικών που ρίχτηκαν στην θάλασσα.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, το πετρέλαιο δεν εξαφανίστηκε ως διά μαγείας: το μεγαλύτερο μέρος του απλά βυθίστηκε χάρη στα τοξικά χημικά στον πυθμένα, σε πολλά σημεία του οποίου έχει δημιουργήσει ένα μαύρο τοξικό «σάβανο» πάχους δέκα πόντων. Ανεξάρτητη ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Γεωργίας, κατέληξε πως το 70-80% του πετρελαίου που διέρρευσε παραμένει στη θάλασσα και αποτελεί «πρώτου μεγέθους» απειλή για το οικοσύστημα.
Σαν αποτέλεσμα, τα επίπεδα του κριλ και του πλαγκτόν, της βασικής τροφής των μεγάλων θαλάσσιων θηλαστικών και καρχαριοειδών που ζουν στην περιοχή μειωθήκαν δραματικά, και εκατοντάδες δελφίνια, φάλαινες, θαλάσσιες χελώνες και καρχαρίες ξεβράζονται νεκρά στις ακτές της Λουιζιάνα, του Μισισιπή, της Αλαμπάμα και της Φλόριντα. Αλλά και πολλοί άνθρωποι που εργάστηκαν – συχνά εθελοντικά –με τον καθαρισμό της πετρελαιοκηλίδας και εκτέθηκαν σε τοξικά υγρά και αέρια έχουν χάσει τη ζωή τους, κυρίως από καλπάζοντες καρκίνους – έστω κι αν οι πρόωροι θάνατοι τους συχνά αποδίδονται σε «φυσικά αίτια». Οι κάτοικοι του Κόλπου το αποκαλούν «νέο σύνδρομο του Κόλπου», με χαρακτηριστικά συμπτώματα την μόνιμη κόπωση, εμετούς και συνεχείς πονοκεφάλους.
Η BP ισχυρίζεται ότι σκοπός της ήταν να εμποδίσει την κάλυψη των ακτών από το πετρέλαιο: πολλοί ειδικοί όμως επιμένουν ότι η χημική ουσία διασποράς Corexit (ένας τοξικός διαλύτης απαγορευμένος σε 20 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Βρετανία…), που χρησιμοποιήθηκε σε τεράστιες ποσότητες είχε ως στόχο να κρύψει το πετρέλαιο «κάτω από το χαλί», και έτσι να ελαχιστοποιήσει την ευθύνη της BP, όταν (και αν) έρθει η ώρα να πληρώσει τα βαριά πρόστιμα που προβλέπονται από τον νόμο.
Η επιτροπή Ράιλι, που ανέλαβε να διερευνήσει τη διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η οικολογική καταστροφή θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί, ενώ ταυτόχρονα επέρριπτε ευθύνες και παραλείψεις στις τρεις εμπλεκόμενες επιχειρήσεις -μεταξύ των οποίων η Transocean.
Το πραγματικά ασυγχώρητο, όμως, όχι μόνο για την BP αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα, είναι ότι ακόμη και μια καταστροφή αυτής της κλίμακας δεν στάθηκε ικανή να «μας βάλει μυαλό»: ήδη οι αμερικανικές αρχές έδωσαν άδεια στην BP και άλλες (αμερικανικές κυρίως) επιχειρήσεις να ξαναρχίσουν τις υποβρύχιες υπεράκτιες γεωτρήσεις σε μεγάλα βάθη μέσα στον Ιούνιο, σαν να μην συνέβη τίποτε!
Όσο για την ιδιοκτήτρια της μοιραίας πλατφόρμας, την Transocean, μοίρασε πριν λίγες εβδομάδες στα ανώτατα στελέχη της ειδικά μπόνους ύψους εκατομμυρίων δολαρίων, επειδή λέει το 2010 ήταν «η καλύτερη χρονιά σε επιδόσεις ασφάλειας στην ιστορία της»!
Εννοείται ότι οι κάτοικοι των πληγεισών περιοχών δεν βλέπουν τα πράγματα υπό το ίδιο «θετικό» πρίσμα: αντίθετα, πριν λίγες μέρες εκατοντάδες εξαγριωμένοι διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων πολλοί ψαράδες από τις ΗΠΑ, περικύκλωσαν με άγριες διαθέσεις το κτίριο της βρετανικής πετρελαϊκής εταιρείας στο Λονδίνο, όπου πραγματοποιήθηκε η πρώτη ετήσια γενική συνέλευση μετά την καταστροφή που προκάλεσε η πετρελαιοκηλίδα στον Κόλπο του Μεξικού.
