Oι αυξημένες προβλέψεις, οι αναπροσαρμογές εύλογης αξίας, οι διαγραφές, η έκτακτη εισφορά, η τεράστια πτώση στα περιθώρια κέρδους και οι απομειώσεις συμμετοχών και παγίων επιβάρυναν δραματικά τους ισολογισμούς των εισηγμένων.
Οπως προκύπτει από την επεξεργασία των ισολογισμών της Μerit ΧΑΕΠΕΥ, σε σύνολο 265 εταιρειών από την κύρια και την εναλλακτική αγορά, οι 162 εμφάνισαν ζημιές (61,1%) και μόνο 103 κέρδη. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι πολλές εταιρείες πέρασαν σε ζημιές στο τελευταίο τρίμηνο, καθώς η ίδια αναλογία στο εννεάμηνο ήταν 53%-47%. Το 2010, μόνο 12 εταιρείες εμφάνισαν κέρδη από ζημιές, ενώ 58 κερδοφόρες εταιρείες επέστρεψαν σε ζημιές.
Την ίδια στιγμή, τα διανεμόμενα μερίσματα βρέθηκαν στο ναδίρ των 1,4 δισ. ευρώ, οι λειτουργικές ταμειακές ροές υποχώρησαν κατά 50% στα 12 δισ. ευρώ, ο τραπεζικός δανεισμός περιορίστηκε στα 41,24 δισ. ευρώ, το σύνολο των υποχρεώσεων διαμορφώθηκε στα 72,3 δισ. ευρώ και η καθαρή θέση των εισηγμένων διαμορφώθηκε στα 73 δισ. ευρώ.
«Η ύφεση είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του εγχώριου τζίρου των εταιρειών και τη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους τους, αφού πολλά από τα κόστη τους είναι ανελαστικά. Η επίδραση των δραστηριοτήτων των ομίλων στο εξωτερικό ήταν αρκετά θετική,αλλά όχι τόσο μεγάλη ώστε να μπορεί να αλλάξει δραστικά το τελικό αποτέλεσμα. Σημαντικό ρόλο στις ζημιές έπαιξε επίσης η εξυγίανση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών και άλλων εταιρειών, που οδήγησε σε αρκετές λογιστικές ζημιές, όπως και η έκτακτη εισφορά (700 εκατ. ευρω) που επιβάρυνε το πρώτο εξάμηνο, διογκώνοντας περισσότερο τις ζημιές» αναφέρει ο υπεύθυνος ανάλυσης της Μerit κ. Ν. Χριστοδούλου.
Καθοριστικές ήταν και οι λογιστικές ζημιές δύο εταιρειών: της ΜΙG (ύψους 1,16 δισ.) και της Αlapis (ύψους 840 εκατ.), οι οποίες, αν αφαιρεθούν από το γενικό σύνολο, περιορίζουν τις συνολικές ζημιές γύρω στο 1 δισ. ευρώ. Οι προ φόρων ζημιές ανήλθαν σε 1,2 δισ. ευρώ έναντι προ φόρων κερδών 6,2 δισ. ευρώ για το 2009, καθώς πολλές εταιρείες εμφάνισαν σκόπιμα χαμηλά προ φόρων κέρδη, ώστε να γλιτώσουν τη νέα έκτακτη εισφορά.
Ο συνολικός τζίρος (εξαιρουμένων των τραπεζών, των ασφαλιστικών και των εταιρειών real estate, ανήλθε σε 76,2 δισ., σημειώνοντας αύξηση 4,55%, που σχεδόν αποκλειστικά οφείλεται στη φορολογία στα καύσιμα και στην αύξηση του ΦΠΑ και άλλων ειδικών φόρων. Αν εξαιρέσουμε, για παράδειγμα, τις πέντε εισηγμένες εταιρείες πετρελαίου, ο τζίρος διαμορφώνεται σε 59,48 δισ. έναντι 60,58 δισ. για το 2010, μειωμένος κατά 1,8%. «Τo οικονομικό περιβάλλον και το επενδυτικό ενδιαφέρον οδήγησαν αρκετές εισηγμένες στο να επιλέξουν να “καθαρίσουν” τον ισολογισμό τους» παρατηρεί ο κ. Γ.Καλατζής, υπεύθυνος ανάλυσης της Εurobank ΕFG Εquities.
Ο ίδιος επισημαίνει μια ακόμη παράμετρο που επιδείνωσε την εικόνα των ισολογισμών: «Αν εξαιρεθεί η οριζόντια μείωση στο κόστος σε ορισμένες κρατικών συμφερόντων εταιρείες, τα συνολικά κόστη παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα ή ακόμη και αυξήθηκαν».
Ενώ μάλιστα η ύφεση στην ελληνική οικονομία είχε κάνει την εμφάνισή της ήδη από το 2008, οι εταιρείες άρχισαν με μεγάλη καθυστέρηση, μόλις στο τελευταίο τρίμηνο του 2010, να δίνουν έμφαση στον τομέα αυτόν. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Εurobank ΕFG Εquities, τα λειτουργικά κέρδη των εισηγμένων, ύστερα από μια πτώση κατά σχεδόν 30% πέρυσι, θα σημειώσουν μηδενική άνοδο κατά την τρέχουσα χρήση, μια εκτίμηση πολύ πιο απαισιόδοξη σε σχέση με τη μέση εκτίμηση της αγοράς που «βλέπει» άνοδο γύρω στο 15% στα εταιρικά κέρδη του 2011.
Καθώς το 2011 οι οικονομολόγοι αναμένουν συρρίκνωση κατά 3,5% του ΑΕΠ, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, η αλλαγή στη συμπεριφορά των καταναλωτών και η δυσκολία πρόσβασης των επιχειρήσεων στην τραπεζική χρηματοδότηση θα συντείνουν στον περιορισμό της ρευστότητας, συνθέτοντας ένα μάλλον δύσκολο περιβάλλον για τις εισηγμένες.
Η εικόνα των κλάδων και οι πρωταγωνιστές
Η μείωση του τζίρου είναι έκδηλη σε κλάδους όπως τρόφιμα, λιανικό και χονδρικό εμπόριο, ΜΜΕ, κατασκευές, είδη ρουχισμού και κλωστοϋφαντουργία αλλά και σε κλάδους που θεωρούνται αμυντικοί όπως οι φαρμακευτικές εταιρείες και τα ιατρικά κέντρα. Αντίθετα ανάκαμψη είδαμε μόνο σε κλάδους με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα όπως αυτός των μετάλλων και των μεταλλικών προϊόντων, των χημικών, των καλωδίων και των ποτών λόγω της Coca-cola 3Ε.
Στις κυριότερες εταιρείες με ανθεκτικά ή αυξημένα κέρδη από την άλλη πλευρά, εντοπίζονται οι Μυτιληναίος, ΜΕΤΚΑ, Frigoglass, S&Β, Coca-cola, ΟΛΘ, ΕΛΒΑΛ, ΕΥΔΑΠ, ΟΠΑΠ, Μotor oil, Ελληνικά Πετρέλαια και Καρέλιας, ενώ στον αντίποδα βρέθηκαν μεταξύ άλλων οι Εμπορική, Γενική, Αγροτική, ΜΙG, Βωβός, Νutriart κτλ.,
καθώς και οι κλάδοι των μεταφορών, των εκδόσεων και των ΜΜΕ, του Real Εstate, των Βασικών μετάλλων, της Κλωστοϋφαντουργίας και των Υπηρεσιών Υγείας.
«Η έλλειψη θετικών εκπλήξεων αλλά και η αύξηση των αρνητικών χαρακτήρισαν τα αποτελέσματα της χρήσης του 2010» αναφέρει ο κ. Β. Καραρίζος της Ρroton Βank. Στον τομέα της διύλισης, τα περιθώρια κέρδους επηρεάζονται, όπως αναφέρει, από την κατάσταση στην Ελλάδα αλλά και τα γεγονότα στη Βόρεια Αφρική. Οι κατασκευές είχαν αδύναμη κερδοφορία, είτε λόγω αυξημένης φορολογίας είτε λόγω πίεσης στα περιθώρια κέρδους σε κάποιους από τους κλάδους στους οποίους δραστηριοποιούνται, όπως real estate. Η ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας των ομίλων του κλάδου της μεταλλουργίας αντιστάθμισε την υποχώρηση της εγχώριας ζήτησης. Η σταθεροποίηση του εργασιακού τοπίου στα δύο μεγάλα λιμάνια της χώρας επηρέασε θετικά τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών του κλάδου.
Στον κλάδο λιανικής ξεχώρισε η Jumbo, ενώ από την άλλη μεριά η Folli Follie αποτέλεσε αρνητική έκπληξη. Από τις άλλες μεγάλες εταιρείες, τα έσοδα της Coca-Cola 3Ε ήταν καλύτερα των αναμενομένων, ενώ τα κόστη πρώτων υλών ήταν χειρότερα. Για τον ΟΠΑΠ, όπως εκτιμάται, τη φθίνουσα πορεία σε ορισμένα παιχνίδια θα έρθει να αποκαταστήσει η εκκίνηση νέων παιχνιδιών σε συνεργασία με την Ιntralot.
Ως θετικό για τον ΟΤΕ αναφέρεται ο επιθετικός περιορισμός κόστους που φαίνεται να εξουδετερώνει ένα μεγάλο μέρος της απώλειας εσόδων, ενώ για τη ΔΕΗ προβληματίζει το γεγονός πως παρά τη σημαντική μείωση στα έξοδα μισθοδοσίας και τη σημαντικά αυξημένη παραγωγή από υδροηλεκτρικά, παρατηρείται μείωση μεριδίου αγοράς στη μέση τάση και μεγάλη αύξηση κόστους καυσίμων λόγω τιμών πετρελαίου και μεγάλες προβλέψεις λόγω ανείσπρακτων λογαριασμών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
