Η πραγματική ανάκαμψη της οικονομίας – όποτε ’ρθει — δεν πρόκειται να αναφανεί ούτε στην υποχώρηση των spreads, ούτε στους δείκτες της βιομηχανικής παραγωγής.

Οι αξιόπιστες ενδείξεις για το ξεπέρασμα της κρίσης θα καταγραφούν πρωτίστως στα πεζοδρόμια και στους δρόμους, τους εθνικούς και επαρχιακούς, τους μονόδρομους και της διπλής ροής. Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας θα ξεκινήσει απ’ τις αρένες τής ασφάλτου και απ’ τον τρόπο που οδηγεί ο έλληνας οδηγός.

Όταν διαπιστώσετε ότι τα Ι. Χ δεν καβαλάνε πια τα πεζοδρόμια, τα δίκυκλα δεν διασχίζουν τους πεζόδρομους κι οι οδηγοί — αυτό προπάντων — δεν μιλάνε του καλού καιρού στο κινητό τους οδηγώντας, τότε μπορεί κανείς να αναθαρρήσει ότι κάτι έχει αλλάξει όντως στο ελληνικό τοπίο.

Γιατί η κοινωνική συνείδηση ενός λαού αντικατοπτρίζεται ξεκάθαρα στην κουλτούρα της οδήγησης. Εδώ τσεκάρεις καθημερινά το επίπεδο ενδιαφέροντος ή την αδιαφορία για τους άλλους, την συναίσθηση ευθύνης ή το μέγεθος του κυνισμού και της ανευθυνότητας, το βαθμό αλληλεγγύης ή την έλλειψη ανεκτικότητας• κι ακόμα, την ικανότητα συμμόρφωσης σε κώδικες και βασικές αρχές συνύπαρξης. Από τη συμπεριφορά τών οδηγών στους δρόμους μπορεί κανείς να συμπεράνει επαρκώς το πώς φαντασιώνονται οι πολίτες τη συμμετοχή τους στο κοινό γίγνεσθαι.

Ο οδηγός που συνομιλεί του καλού καιρού στο κινητό του γράφοντας στα παλιά του τα παπούτσια τους πάντες και τα πάντα, δεν μπορεί να είναι διαφορετικός ούτε ως Δημόσιος Υπάλληλος, ούτε ως ταμίας πίσω από το γκισέ, ούτε ως πολίτης στις υποχρεώσεις του στην εφορία. Ούτε βεβαίως ως πολιτικός που ασκεί την εξουσία. Με τον ίδιο ζαμανφουτισμό θα φέρεται κι αλλού. Τη βολή του θα φροντίζει πάνω απ’ όλα.

Δείτε λοιπόν στους δρόμους πώς η οδήγηση με το κινητό στ’ αυτί έχει εξελιχθεί σε εθνικό σπορ. Αν έχετε παρατηρήσει, οι οδηγοί σπανίως πλέον βγάζουν φλας. Εμ, βέβαια, αφού κρατούν το κινητό στ’ αριστερό και με το δεξί τους το τιμόνι, δεν περισσεύει χέρι για το φλάς. Με τα δόντια να το σπρώξουν; Υπολογίζουν απ’ το καθρεφτάκι αν προλαβαίνουν να την κάνουνε και να χωθούν, και μ’ ένα «ντου» αποτολμούν το σάλτο, συνεχίζοντας παράλληλα να συνομιλούν — δίπλα, το Όργανο, ούτε που νοιάζεται• (πάει, ενσωματώθηκε κι αυτή η παρανομία στην καθημερινότητά μας σαν εύλογη και θεμιτή, όπως η μίζα, το φακελάκι, το κομματικό ρουσφέτι, η κλοπή της εφορίας).

Είναι τόση η βεβαιότητα τού έλληνα οδηγού ότι τα καταφέρνει όλα και πάντοτε, που πάει και πέφτει σα στραβός πάνω στον άλλον. Ε, με την ίδια αυτοπεποίθηση, με τον ίδιο τσαμπουκά φτάσαμε στον πάτο του πυθμένα. Με την ίδια ακριβώς καπατσοσύνη βρεθήκαμε δεμένοι χειροπόδαρα.

Γι’ αυτό σας λέω, τα αδιάψευστα σημάδια της πραγματικής ανάκαμψης θ’ ανιχνευτούν όχι στην υποχώρηση των spreads ή την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας αλλά έξω εκεί, στα πεζοδρόμια και στους δρόμους. Στην κουλτούρα της οδήγησης θα δοκιμαστούν πρωτίστως οι αξίες της συλλογικής ζωής: Η συνειδητή εφαρμογή ενός Κώδικα αρχών που εγγυάται τη συμπόρευση. Που κατοχυρώνει τον αμοιβαίο στοιχειώδη σεβασμό και, αποτρέποντας τον κυνισμό και την αδιαφορία για τον άλλον, διασφαλίζει την ομαλή κοινωνική ζωή. Χωρίς αυτά, η οποιαδήποτε οικονομική ανάκαμψη θα είναι (και πάλι) εικονική.