Από την εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου αναδημοσιεύουμε το άρθρο του Μακάριου Δρουσιώτη για τις δήθεν αποκαλύψεις για το πραξικόπημα της χούντας και τον ρόλο του Χρ.Λαμπράκη:
Η Βουλή της Κύπρου, με σαράντα χρόνια καθυστέρηση, ασχολήθηκε με τον «Φάκελο της Κύπρου». Το γεγονός αυτό από μόνο του καθιστά τη συζήτηση που γίνεται γραφική. Από όλα όσα λέχθηκαν, εκείνο που έμεινε είναι η «αποκάλυψη» του βουλευτή του ΔΗΚΟ Ζαχαρία Κουλία, που ανέτρεψε όλα τα δεδομένα για το πώς αποφασίστηκε και εκτελέστηκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου: «Ο Λαμπράκης ήταν ο οργανωτής και ο ιθύνων νους αυτής της δουλειάς».
Η έρευνα, λοιπόν, της Βουλής της Κύπρου κατέληξε στο ότι ο «πολιτικός αρχηγός» του πραξικοπήματος ήταν ο Χρήστος Λαμπράκης, εκδότης των εφημερίδων «Τα Νέα» και «Το Βήμα», που κατατάσσονται στην κατηγορία των αντιχουντικών εντύπων. Τη θεωρία αυτή, όπως φαίνεται από τα πρακτικά των συζητήσεων, την ασπάζεται και ο πρόεδρος της επιτροπής, βουλευτής της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος. Και όμως «Τα Νέα» ήταν επί χούντας το πρότυπο που διάλεξε η ΕΔΕΚ για να εκδώσει τη δική της εφημερίδα, το 1971, με τον ομώνυμο τίτλο.
Το συμπέρασμα του Κουλία στηρίζεται σε ένα έγγραφο που κατατέθηκε στην επιτροπή της Βουλής από τον διευθυντή του γραφείου του Μακαρίου, Χάρη Βωβίδη. Στο έγγραφο διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι ο Λαμπράκης οργάνωσε το πραξικόπημα, συνεργαζόμενος με τον διπλωμάτη Ιωάννη Σωσσίδη, τον εφοπλιστή Αντρέα Ποταμιάνο, τον εκ Κύπρου προσωπικό φίλο του Ιωαννίδη και υπουργό Εσωτερικών του πραξικοπήματος Παντελή Δημητρίου, καθώς και με τον ίδιο τον Ιωαννίδη.
Το έγγραφο αναφέρεται σε διαδοχικές συσκέψεις που έγιναν στο ξενοδοχείο «Εσπέρια» στην Αθήνα με τη συμμετοχή στρατιωτικών, μεταξύ των οποίων και ο έμπιστος του Ιωαννίδη Μιχάλης Πηλιχός. «Η τελευταία των συσκέψεων εγένετο τρεις ημέρας προ του εγχειρήματος και μετέσχον εις αυτήν άπαντες (Λαμπράκης,Σωσσίδης, Πηλιχός κ.λπ.) με συμμετοχήν του αφιχθέντος επίσης εν συνεχεία προέδρου κ.Σαμψών.Αυτή επραγματοποιήθη εις την εν Πόρω πολυτελήν έπαυλιν του κ.Χρ.Λαμπράκη,εις την οποίαν αρκετάς φοράς εφιλοξενείτο ο ταξίαρχος Δ.Ιωαννίδης».
Ο πρόεδρος της επιτροπής Μαρίνος Σιζόπουλος διευκρίνισε ότι το έγγραφο συντάχθηκε από την ελληνική ΚΥΠ προς ενημέρωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος το έδωσε στον Μακάριο το 1975. Ωστόσο το έγγραφο είναι ανώνυμο και δεν περιέχει κανένα στοιχείο αρχειοθέτησης ή διαβάθμισης.
Για κάποιον που έχει ικανοποιητική γνώση της ιστορικής περιόδου το έγγραφο κρίνεται από την πρώτη ανάγνωση φαιδρό. Τα όσα «αποκαλύπτονται» είναι ένας αχταρμάς πληροφοριών και εικασιών που διόλου δεν συνάδουν με τα τεκμηριωμένα γεγονότα της εποχής. Σήμερα έχουμε τεκμηριωμένη γνώση του τι επακριβώς είχε συμβεί, ημέρα προς ημέρα, όλο τον Ιούλιο του 1974. Και δεν υπάρχει κανένα ίχνος στοιχείου που να συνδέει τον Λαμπράκη με το πραξικόπημα στην Κύπρο.
Ωστόσο αυτός ο φαιδρός ισχυρισμός έγινε μέγα θέμα από ορισμένα έντυπα στην Ελλάδα, χωρίς να διερευνηθεί η εγκυρότητά του.
Για να δούμε. Στο περιβόητο έγγραφο αναφέρεται ότι έγινε σύσκεψη στην έπαυλη του Λαμπράκη στον Πόρο τρεις ημέρες πριν από το πραξικόπημα, δηλαδή στις 12 Ιουλίου, με τη συμμετοχή και του Νίκου Σαμψών. Ωστόσο στα πρακτικά των συζητήσεων της επιτροπής της Βουλής οι ίδιοι βουλευτές, που τοποθετούν τον Σαμψών στον Πόρο στις 12 Ιουλίου, αναφέρουν- και είναι όντως επιβεβαιωμένο γεγονός- ότι ο Σαμψών βρισκόταν την ημέρα εκείνη στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας για να αποχαιρετήσει τον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς, ο οποίος θα αναχωρούσε για την Αθήνα! Πώς συμβαίνει να ήταν και στη Λευκωσία και στον Πόρο την ίδια στιγμή; Σε μια συνομιλία που είχε ο Ζαχαρίας Κουλίας με τον Νίκο Χατζηνικολάου στον Real FΜ είπε για την εγκυρότητα του εγγράφου: «Εχουμε αδιάψευστη μαρτυρία από την ίδια τη σύζυγο τού Σαμψών, που ήρθε η ίδια εθελοντικά να καταθέσει. Επιχειρηματολογώντας είπε ότι “ο σύζυγός μου δεν έχει καμία ανάμειξη [στο πραξικόπημα], και μάλιστα την τελευταία εβδομάδα απουσίαζε στην Ελλάδα”». Σύμφωνα με τα πρακτικά της επιτροπής, η Βέρα Σαμψών κατέθεσε ακριβώς το αντίθετο:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Μαρίνος Σιζόπουλος – ΕΔΕΚ): Χρήστος Λαμπράκης, τον γνωρίζετε;
ΒΕΡΑ ΣΑΜΨΩΝ: Οχι. ΠΡ.: Εκδότης… Β.Σ.: Τον εκδότη. ΠΡ.: Ο σύζυγός σας είχε οποιεσδήποτε σχέσεις με τον κ. Λαμπράκη, αν γνωρίζετε;
Β.Σ.: Οχι. Με όλους τους εκδότες των Αθηνών της εποχής εκείνης, ναι, είχε γνωριμίες. Ταξίδευε στην Αθήνα, τους έβρισκε, ταξιδεύαμε πολλές φορές μαζί. Αλλά επαφή με τον Χρήστο Λαμπράκη, εγώ τουλάχιστον…
ΠΡ.: Αν υπήρχε οποιαδήποτε επαφή με τον Χρήστο Λαμπράκη;..
Β.Σ.: Οχι.
ΠΡ.: Και οι πληροφορίες οι οποίες λένε ότι είχαν μία συνάντηση και ο κ. Σωσσίδης και ο κ. Σαμψών και ο κ. Χρήστος Λαμπράκης στην έπαυλη του κ. Λαμπράκη στον Πόρο…
Β.Σ.: Στον Πόρο;
ΠΡ.: Μάλιστα.
Β.Σ.: Δεν το γνωρίζω αυτό.
ΠΡ.: Απλά σας το λέω για να το γνωρίζετε.
Β.Σ.: Εντάξει. Εμαθα και κάτι καινούργιο.
Ο πρόεδρος της επιτροπής Μαρίνος Σιζόπουλος και το μέλος Ζαχαρίας Κουλίας επανήλθαν σε άλλο σημείο της κατάθεσης και υπέβαλαν με επιμονή στη μάρτυρα ότι όντως ο σύζυγός της πήγε στην Ελλάδα τις παραμονές του πραξικοπήματος:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τη Δευτέρα, για παράδειγμα, 7 του μήνα (σ.σ.: η 7η Ιουλίου ήταν Κυριακή) είχε ταξιδέψει στην Αθήνα για επαγγελματικούς σκοπούς;
ΒΕΡΑ ΣΑΜΨΩΝ: Δεν θυμούμαι να ταξίδεψε. Αν ταξίδεψε, πρέπει να είχε σχέση με ποδοσφαιρική συνάντηση. Δεν είδε κανέναν στην Αθήνα και να σας πω γιατί: Νομίζω πρέπει να γύρισε αυθημερόν. Δεν θυμούμαι ακριβώς.
ΠΡ.: Δεν γύρισε αυθημερόν. Γύρισε την επόμενη μέρα.
Β.Σ.: Ή την επομένη, ναι…
Ο πρόεδρος της επιτροπής, λοιπόν, εμφανιζόταν απόλυτα βέβαιος ότι ο Σαμψών πήγε στην Ελλάδα και επέστρεψε την επομένη, οπότε η μάρτυρας είπε πως «αν ταξίδεψε», που δεν το θυμάται, γύρισε στην Κύπρο την ίδια ημέρα ή την επομένη. Αυτή είναι η «αδιάψευστη μαρτυρία» που επικαλείται ο Κουλίας, ο οποίος βάζει στο στόμα της Βέρας Σαμψών τη φράση «ο σύζυγός μου την τελευταία εβδομάδα απουσίαζε στην Ελλάδα»!
Η πικρή αλήθεια
Ο Σαμψών δεν έλειψε τον Ιούλιο από την Κύπρο ούτε μία μέρα.Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο,εκείνες τις πονηρές μέρες που ένα ταξίδι στην Αθήνα δεν ήταν ρουτίνα όπως σήμερα αλλά γεγονός,δεν θα έμενε μυστικό για σαράντα χρόνια.Επίσης,γεγονός τεκμηριωμένο είναι πως ο Σαμψών δεν γνώριζε εκ των προτέρων για το πραξικόπημα,αλλά διεκδίκησε και απέκτησε ρόλο μετά την εκδήλωσή του.
Ο Σαμψών έχει ευθύνες για το 1974 όχι τόσο για την ανάληψη της προεδρίας της πραξικοπηματικής κυβέρνησης,αλλά για τη συνδρομή του στην καταστροφή της Κύπρου ως στέλεχος ενός πολιτικού συστήματος που παρέλαβε μια χώρα ευημερούσα και διαχειρίζεται μέχρι σήμερα ένα κουτσουρεμένο κράτος.
Ο Σαμψών ήταν ο ευνοούμενος του Μακαρίου,ο οποίος τον χρηματοδότησε από τα ταμεία της Μονής Κύκκου να γίνει εκδότης.Υπήρξε ο άνθρωπος που τον κρατούσε στους ώμους του ο Λυσσαρίδης όταν ζούσε στον θρύλο της ΕΟΚΑ.Ηταν ο παράγοντας που είχε ασυλία τη δεκαετία του ΄60 για μια σειρά από εγκλήματα εις βάρος Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.Σήμερα έγινε η προσωποποίηση του κακού προσώπου της Δεξιάς,λόγω του πραξικοπήματος,όμως υπήρξε και ομιλητής στις αντιβρετανικές πορείες του ΑΚΕΛ,όταν το κόμμα της Αριστεράς ήταν ταυτόχρονα υπέρ της ένωσης και κατά του ΝΑΤΟ. Ηταν επίσης ο αντίζηλος του Γιωρκάτζη στο μακαριακό κατεστημένο,ο μακαριακός που έγινε γριβικός και τελικά χουντικός.
Εν ολίγοις,ήταν η προσωποποίηση του συνονθυλεύματος του κυπριακού πολιτικού συστήματος της δεκαετίας του ΄60,το οποίο διασπάστηκε σε μακαριακούς, γριβικούς,λυσσαριδικούς και γιωρκατζικούς με κίνητρο τα λάφυρα της νεοφανούς εξουσίας.
Αφού σκοτώθηκαν μεταξύ τους, αφού επέφεραν την καταστροφή,έσμιξαν εκ νέου και βρέθηκαν στο ίδιο μετερίζι το 2004,με ηθικό αυτουργό την Αριστερά.Το πραξικόπημα ανασύρεται και πάλι από το μπαούλο σαν φάντασμα για να μας θυμίζει διά του τρόμου τους καλούς και τους κακούς.Δυστυχώς σε αυτή την τραγωδία δεν υπήρξαν καλοί.Το σύστημα στο σύνολό του ήταν ένα τέρας που ακόμη ζει και ορίζει την πολιτική ατζέντα στην Κύπρο.
«Κατασκευασμένο έγγραφο»
Ο πρώην υφυπουργός παρά των Προέδρω της Κυπριακής Δημοκρατίας και στενός συνεργάτης του Εθνάρχου Μακαρίου δρ Πάτροκλος Σταύρου προέβη στην ακόλουθη δήλωση:
Κατασκευασμένο είναι το έγγραφο που παρουσιάσθηκε τώρα στη Λευκωσία μέσα στα πλαίσια της έρευνας για τον φάκελο της Κύπρου: ότι το πραξικόπημα κατά του Προέδρου Μακαρίου στις 15 Ιουλίου 1974 σχεδιάστηκε στην εξοχική κατοικία του Χρήστου Λαμπράκη στον Πόρο με τη συμμετοχή του Δημητρίου Ιωαννίδη, του Νίκου Σαμψών και άλλων κατονομαζομένων.Το έγγραφο, ελέχθη, δόθηκε στον Μακάριο.
Ο Μακάριος ελάμβανε διάφορα παρόμοια έγγραφα.Συνήθως τα κατέστρεφε,αφού προηγουμένως μου τα έδιδε και τα εδιάβαζα. Ημουν ο Υφυπουργός του,ο άνθρωπός του.Αν μου είχε δώσει και αυτό,θα το θυμόμουν.Αλλ΄ υπάρχει,επίσης,ένα πρόσωπο της ΚΥΠ στην Κύπρο,επί της ασφαλείας του Μακαρίου τότε, που το ρώτησα τώρα και μου είπε ότι ουδέποτε είδε τέτοιο έγγραφο ούτε τέτοια πληροφορία είχαν ποτέ.Οπωσδήποτε,κάποιος συνέταξε αυτό το έγγραφο και το διοχέτευσε στον Μακάριο.Ο Μακάριος το εθεώρησε ανάξιο λόγου και έδωσε εντολή καταστροφής του.Γιατί δεν κατεστράφη και εμφανίζεται τώρα,34 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατό του,είναι απορίας άξιον.
Ενα άλλο σημείο-κλειδί στην υπόθεση αυτή: Ο Νίκος Σαμψών,αναντιρρήτως,δεν εγνώριζε ότι θα γινόταν πραξικόπημα.Και εντελώς τυχαία τον έκαναν «Πρόεδρο», όταν όλοι οι επιλεγέντες από την Αθηναϊκή χούντα για Πρόεδροι αρνήθηκαν ή δεν ανευρέθησαν την ημέρα του πραξικοπήματος.
Εάν ο Χρήστος Λαμπράκης εσχεδίαζε την ανατροπή του Μακαρίου,θα έκανε γενική συνέλευση των πραξικοπηματιών στο σπίτι του στον Πόρο; Μήπως εκράτησε και παρουσίες; Πάντως,ο Σαμψών απουσίαζε.
Αυτά για την Ιστορία και όχι για τις εφήμερες εντυπώσεις.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
