«Εθνικαί Γαίαι» είχαν χαρακτηρισθεί οι καλλιεργούμενες ή καλλιεργήσιμες εκτάσεις τις οποίες κατείχαν οι Τούρκοι και περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο με τη σταδιακή απελευθέρωση της χώρας. Υπήρχαν όχι και λίγες εκτάσεις, κυρίως στη Θεσσαλία, τα περίφημα «τσιφλίκια», τα οποία κοτσαμπάσηδες και άλλοι είχαν αποκτήσει από τους Τούρκους.
Η Β Δ Εθνοσυνέλευση, το 1823, αποφάσισε την πρώτη εκποίηση «Εθνικών Γαιών» για την «εξασφάλιση των εξόδων του εθνικού αγώνος». Με την ίδια απόφαση παραχώρησε μεγάλες εκτάσεις στην Αργολίδα και στη Ναυπλία στους καραβοκύρηδες της Υδρας για να καλύψουν τα έξοδα του στόλου τους. Μόνο ο Κολοκοτρώνης αντέδρασε: «Εψήφισαν να εκποιήσουν την γην με σκοπόν να βγάλουν ό,τι είχαν εξοδεύσει, όσα ήθελαν και ν΄ αποζημιωθούν εις γην και ν΄ αφήσουν τον λαόν γυμνόν».
Ο Καποδίστριας επεχείρησε να διανείμει τα δημόσια κτήματα- έφθαναν τότε τα 10 εκατομμύρια στρέμματα- σε ακτήμονες για να πραγματοποιήσει το όραμά του για αυτάρκη γεωργική ανάπτυξη. Δημογέροντες και κοτσαμπάσηδες τον υπονόμευσαν με σκοπό να καρπωθούν εκείνοι τις «Εθνικές Γαίες». Γι΄ αυτό και πανηγύρισαν μετά τη δολοφονία του!
Ο βασιλιάς Οθωνας υπέγραψε διάταγμα με το οποίο απαγορευόταν η εκποίηση εθνικών κτημάτων με οποιοδήποτε πρόσχημα. Με άλλο διάταγμα, το 1835, οριζόταν ότι «πάντες οι αρχηγέται των ελληνικών οικογενειών (που μετείχαν στον απελευθερωτικό αγώνα) και αι χήραι αυτών έχουν δικαίωμα ν΄ αποκτήσουν ως προικοδότημα έως δύο χιλιάδων δραχμών εθνικά κτήματα».
Ελάχιστοι όμως «αρχηγοί της επανάστασης» απέκτησαν το «προικοδότημα» για την «εξόφληση των απαιτήσεών τους». Οι περισσότεροι αγωνιστές αποκλείστηκαν από τη διανομή. Τους πρόλαβαν οι «καλαμαράδες» με τους «βαριούς μιστούς», κατά τον Μακρυγιάννη, οι ετερόχθονες και οι ξένοι αστοί που αγόρασαν σε τιμές ευκαιρίας από τους Τούρκους μεγάλες εκτάσεις στην Αττική και στην Εύβοια και αργότερα στη Θεσσαλία. Ετσι δημιουργήθηκαν τα μεγάλα τσιφλίκια. Επρεπε να δολοφονηθεί ο Μαρίνος Αντύπας το 1907, να ξεσηκωθούν οι ακτήμονες στο Κιλελέρ, το 1910, και να έλθει στην εξουσία ο Ελευθέριος Βενιζέλος για να αρχίσει η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και η διανομή τους σε ακτήμονες. Διαδικασία που κράτησε δεκαετίες…
Ακόμη μία περίπτωση χαρακτηριστική της κρατικής διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας. Πρόκειται για την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής με τις περιουσίες των Τούρκων με βάση τη συμφωνία της ανταλλαγής. Η αξία τους είχε υπολογισθεί τότε σε 35 εκατομμύρια χρυσές λίρες. Η διαδικασία της αποκατάστασης άρχισε το 1928, την τελευταία τετραετία του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο ίδιος ο Βενιζέλος αναγνώρισε το 1930 ότι «δεν έγινεν καλώς η διαχείριση των ανταλλαξίμων περιουσιών». Μεγάλα «φιλέτα» σε αστικές περιοχές παραχωρήθηκαν σε ιδρύματα, αθλητικούς συλλόγους και ιδιώτες που δεν είχαν, σε πολλές περιπτώσεις, σχέση με την τραγωδία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας…
Πότε έληξε αυτή η διαδικασία; Το 1976! Υστερα από 48 χρόνια. Από τις 160.000 δικαιούχους οικογένειες αποκαταστάθηκαν οι 150.000. Δηλαδή, κατά μέσον όρο, περίπου 3.000 οικογένειες τον χρόνο. Τον φάκελο των θυμάτων της τραγωδίας της Μικράς Ασίας έκλεισε στη Βουλή το 1976 η τραγωδός Αννα Συνοδινού, υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή!
Δεν είναι σήμερα καλύτερη η εικόνα. Ενα μεγάλο μέρος της δημόσιας περιουσίας, των «Εθνικών Γαιών», έχει καταπατηθεί από τους «οικοπεδοφάγους», τις χιλιάδες αυθαίρετα κτίσματα, μεγάλες εκτάσεις και εκατοντάδες ακίνητα ρημάζουν και οι δημόσιοι οργανισμοί ελέγχονται από τους συνδικαλιστές!
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
