Το γεγονός ότι η Ελένη Μπούκουρη Αλταμούρα, είναι η πρώτη ελληνίδα ζωγράφος που κατάφερε να σπουδάσει ζωγραφική μεταμφιεσμένη σε άντρα στην Ιταλία σε μια εποχή που οι γυναίκες απαγορευόταν να κάνουν οτιδήποτε, πόσω μάλλον να σπουδάσουν έπαιξε μεγάλο ρόλο στην απόφαση της σκηνοθέτιδος Κλεώνης Φλέσσα να σκηνοθετήσει κάποτε μια ταινία για την ζωή της.
«Η Ελένη Αλταμούρα είναι περισσότερο γνωστή ως μητέρα του Ιωάννη Αλταμούρα όμως στην πραγματικότητα είναι η πρώτη γνήσια ελληνίδα καλλιτέχνης του 19ου αιώνα» είπε στο Βήμα η κυρία Φλέσσα με αφορμή την επικείμενη προβολή του 56 λεπτου ντοκιμαντέρ της «ΕΛΕΝΗ ΜΠΟΥΚΟΥΡΗ ΑΛΤΑΜΟΥΡΑ -Η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας.
Η Ελένη Μπούκουρη Αλταμούρα γεννήθηκε στις Σπέτσες το 1821 και πολύ σύντομα ο κόσμος της ζωγραφικής την μάγεψε. Τόσο που μεταμφιέστηκε σε άντρα για να σπουδάσει ζωγραφική στην σχολή Ναζαριστών της Ρώμης από το 1847 ως το 1850. Κατόπιν πήγε στην Φλωρεντία όπου συνέχισε τις σπουδές της ως το 1851.
Μεταμφιεσμένη σε άντρα άλλωστε, γνώρισε και τον σύζυγό της, τον Ιταλό ζωγράφο Σαβέριο Αλταμούρα με τον οποίο απέκτησε τρια εξώγαμα παιδιά, τον Ιωάννη, την Σοφία και τον Αλέξανδρο. Η εξέλιξη ως ζωγράφου του Ιωάννη Αλταμούρα που όπως και η Σοφία πέθανε πρόωρα από φυματίωση (σε ηλικία 26 ετών) είναι πάνω κάτω γνωστή.
Τα έργα του σήμερα πωλούνται προς εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ενώ αυτή την εποχή, η αναδρομική έκθεση «Ιωάννης – Αλταμούρας- Θρύλος στην ζωή και την Τέχνη» που πρόκειται να εγκαινιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη την Τετάρτη 30 Μαρτίου, είναι το μεγάλο εικαστικό γεγονός της Αθήνας .
Η μητέρα του ωστόσο, παραμένει ένα άγνωστο πρόσωπο καθώς μετά τον θάνατο των παιδιών της έκαψε το μεγαλύτερο μέρος του έργου της. Σήμερα υπάρχουν κάποια έργα της αλλά «το έργο της δεν μπορεί να αξιολογηθεί» μας είπε η κυρία Φλέσσα.
«Η Ελένη Αλταμούρα ήταν μια πρωτοπόρος γιατί διεκδίκησε να ανοίξουν οι Ακαδημίες των Τεχνών και τα Πανεπιστήμια σε όλον τον κόσμο επιτρέποντας στις γυναίκες να έχουν πρόσβαση στη γνώση» συνέχισε η σκηνοθέτις που επίσης σπούδασε στην Φλωρεντία (φωτογραφία, αρχιτεκτονική και Ιστορία Κινηματογράφου) και έχει στην φιλμογραφία της ντοκιμαντέρ όπως οι «Θαλασσογραφία» (1983), «Τα Βυζαντινά Μουσεία των Πρεσπών» (1998) και «Κασσιανή η Βυζαντινή υμνογράφος» (2006).
Η Φλέσσα αναζητούσε θέμα για ένα καινούργιο έργο κάτι για το οποίο δεν είχε μιλήσει κανείς. Τόσο το υλικό που βρήκε όσο και το ίδιο το ιστορικό της εικαστικού θα μπορούσαν να γίνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία μυθοπλασίας, όμως ο οικονομικός προϋπολογισμός για κάτι τέτοιο ήταν απρόσιτος για τα μέτρα της κυρίας Φλέσσα που τελικά περιορίστηκε σε ένα ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας. «Με είχε σοκάρει το γεγονός ότι ουδείς, ούτε καν η Ιστορία της Τέχνης ανέφερε ποτέ κάτι για την Αλταμούρα- ήταν ένα πρόσωπο που νόμιζες ότι δεν υπήρξε ποτέ» είπε η κυρία Φλέσσα που ανακάλυψε τα πρώτα στοιχεία για την εικαστικό μέσα από ένα κείμενο της Αθηνάς Ταρσούλη στην Βιβλιοθήκη.
Η μαρτυρία αυτή, γραμμένη πιο πριν από την δεκαετία του 1950 την εντυπωσίασε τόσο πολύ που αποφάσισε να ασχοληθεί μαζί της. «Αναζητώντας την Ελένη κυριαρχεί η σκέψη πως από κάπου παίρνει νερό η φύτρα του ανθρώπου, πως είναι ριζικό, δίχως σταματημό το να πολεμάς για την κατάκτηση της προσωπικής ελευθερίας που βρίσκεται μέσα σου.»
Το ντοκιμαντέρ «ΕΛΕΝΗ ΜΠΟΥΚΟΥΡΗ ΑΛΤΑΜΟΥΡΑ –Η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος» θα προβληθεί στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος από τις 24 έως τις 30 Μαρτίου στο πλαίσιο μιας συνεργασίας της Πρεσβείας της Νορβηγίας στην Αθήνα, του Νορβηγικού Ινστιτούτου, του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της ΕΡΤ παρουσιάζουν 2011 δύο βραβευμένα ντοκιμαντέρ για γυναίκες ζωγράφους. Το άλλο θα είναι οι «ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΟΝΕΣ -Γυναίκες Σουρεαλίστριες Καλλιτέχνιδες» της νορβηγίδας Αν Κέρστι Μπιορν.
