Οσοι Ιάπωνες είναι πάνω από εβδομήντα ετών, βιώνουν σήμερα κάτι που δεν έχει ξαναζήσει άλλος λαός στην ιστορία όλου του πλανήτη: τον ατομικό / πυρηνικό εφιάλτη να χτυπάει τον τόπο τους, αν και με εντελώς διαφορετικό τρόπο, για δεύτερη φορά μέσα σε δύο γενιές.
Σαν σήμερα, το 1945, οι Ιάπωνες έχαναν την κρισιμότατη μάχη της Ιβοζίμα και έτσι άνοιγε ο δρόμος για το Ενόλα Γκει που, λίγο καιρό μετά, έριχνε την πρώτη από τις βόμβες που οδήγησαν τη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου στην άτακτη συνθηκολόγηση και στην εγκαθίδρυση ενός νέου καθεστώτος το οποίο δυτικοποίησε σχεδόν ολοκληρωτικά τη χώρα.
Αποτέλεσμα της ήττας της Ιαπωνίας ήταν και μια άλλη μοναδικότητα: ένα αμερικανικής προελεύσεως μεταπολεμικό σύνταγμα, στο άρθρο 9 του οποίου υπάρχει η ρητή απαγόρευση χρήσης όπλων καθώς ο πόλεμος δεν θεωρείται αποδεκτό μέσο επίλυσης διαφορών. Οι Αμερικανοί, από τον πόλεμο και έπειτα, έγιναν οι στενότεροι φίλοι των Ιαπώνων, εντάσσοντας τους μάλιστα και στην αντιβαλιστική ομπρέλα του Ειρηνικού για την προστασία τους από τη Σοβιετική Ενωση παλιότερα και τη Βόρειο Κορέα σήμερα.
Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι την τελευταία δεκαετία, οι αμερικανικές πιέσεις για την αλλαγή του ιαπωνικού συντάγματος υπήρξαν συνεχείς: εκείνο το σύνταγμα που οι ίδιοι επέβαλλαν το ΄45 στρέφεται τώρα πια ενάντια στα συμφέροντά τους, καθώς η Ιαπωνία όχι μόνον δεν μπορεί να υπερασπιστεί μόνη της τον εαυτό της -τα πολεμικά της αεροσκάφη πετούν πάντα άοπλα!- αλλά και της είναι αδύνατον να σχεδιάζει και να παράγει όπλα -ενώ διαθέτει κορυφαία στον κόσμο σχετική τεχνογνωσία- καθώς και να συμμετέχει σε διεθνείς αποστολές στις οποίες οι Αμερικανοί θα την ήθελαν, τα τελευταία χρόνια, διακαώς δίπλα τους.
Πάντως, είτε στον πόλεμο με ατομικές βόμβες, είτε στην ειρήνη με πυρηνικά εργοστάσια, η ενέργεια που ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει, καταστρέφει και πάλι την Ιαπωνία και την καθιστά το φοβερότερο πραγματικό εργαστήριο μεγάλης κλίμακας αυτού του υπερφίαλου πειράματος που επιθυμεί να μετατρέψει τον άνθρωπο σε μικρό θεό – γιατί περί αυτού πρόκειται.
Όμως, όταν ο ίδιος ο θεός, αν υπάρχει, στέκει άπραγος μπροστά σ’ αυτές τις καταστροφές, τι μπορεί να περιμένει άραγε κανείς από τους μικρούς κι εντελώς ανήμπορους θεούς, τους ανθρώπους; Χτίζουν έναν κυματοθραύστη για 6,5 μέτρα, το κύμα έρχεται 7, κι όλα χάνονται μέσα σε λίγες ώρες…
Ισως σε αυτό βρίσκεται και το κλειδί του κακού: στη σχέση των Ιαπώνων με το θεό. Ενας λαός που, στη μεγάλη πλειοψηφεία του όχι μόνον δεν πιστεύει, αλλά και δεν επηρεάζεται από το αρχέτυπο της θρησκευτικής λειτουργίας, δηλαδή από την έννοια της «σωτηρίας» στην όποια μορφή της. Ενας λαός που ψάχνει και βρίσκει αυτή τη σωτηρία όχι στο μετά, αλλά στο τώρα και όχι στον ουρανό και το βασίλειό του αλλά στις δικές του δυνάμεις και γι αυτό έχει μάθει να παλεύει τόσο και να στέκει με τέτοια υπομονή στα πόδια του. Μόνον ένας τέτοιος λαός θα τολμούσε να γεμίσει τον (σεισμογενή!) τόπο του με πυρηνικά εργοστάσια, όταν έχει ήδη γευθεί τον όλεθρο…
Τους βλέπει κανείς όλους αυτούς τους ανθρώπους την ώρα να βιώνουν την κόλαση, να μιλούν στις κάμερες με αξιοπρέπεια και ψυχραιμία, με αποστασιοποίηση. Τους βλέπει να ψάχνουν τα πτώματα των δικών τους στα αγνώριστα ερείπια των σπιτιών τους και να κρατούν τον έλεγχο των αισθημάτων τους. Τους βλέπει να αναζητούν τα παιδιά τους εκεί που μαζεύονται όσοι επέζησαν και όμως, πριν μπουν στην αίθουσα με τους εκατοντάδες άστεγους σε αυτές τις συνθήκες, να θυμούνται να υποκλίνονται στον απέναντί τους, όπως ορίζει ο κώδικας τιμής και συμπεριφοράς τους…
Στη γραμμή Μαρονούτσι, την αντίστοιχη γραμμή «Πειραιάς – Κηφισιά» στο μετρό του Τόκιο, του πιο ανεπτυγμένου και πολύπλοκου συστήματος αστικής συγκοινωνίας στον κόσμο, η ώρα αιχμής δεν είναι ούτε στις τρεις, ούτε στις πέντε ούτε στις επτά το απόγευμα. Είναι μεταξύ δέκα και έντεκα το βράδυ. Κάθε βράδυ, όταν πάρεις αυτό το τρένο, εκείνη την ώρα, δεν χωράς να μπεις στα βαγόνια, τα γεμάτα από κόσμο που επιστρέφει από τα γραφεία, με τα σακάκια και τους χαρτοφύλακες. Κι όσοι δεν προλαβαίνουν να επιστρέψουν σπίτι τους, μένουν το βράδυ στα «Ονσεν», τα ιαπωνικά λουτρά και ακολουθούν τις αρχαίες τελετουργίες της κάθαρσης του σώματος όχι ένας ένας, αλλά όλοι μαζί, δίπλα δίπλα, ή κοιμούνται σε ξενοδοχεία κυψέλες….
Γι αυτό λοιπόν, ότι κι αν γίνει, η Ιαπωνία, θα ξαναβρεί το δρόμο της. Γιατί τον φτιάχνει εξ ολοκλήρου επίμονα και αποφασισμένα, με τα δικά της χέρια, με τη δύναμη όλων των ανθρώπων της. Δεν θα είναι η πρώτη φορά. Και θα έχει μάθει πια ότι υπάρχει ένα όριο που χωρίζει τις δυνάμεις του ανθρώπου από εκείνες του θεού. Με τον παλιό και τον νέο εαυτό της μαζί, θα έχει αγγίξει τη σοφία.
