Εκατό χρόνια έχουν περάσει από τη στιγμή που η πρώτη «Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας» τιμήθηκε σε διεθνές επίπεδο. Κι όμως, οι διακρίσεις, οι ανισότητες, η σωματική και λεκτική κακοποίηση είναι κάθε άλλο παρά παρελθόν για εκατομμύρια γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Ελλάδα του 2011, η βία κατά των γυναικών συνεχίζει να αποτελεί έναν ύπουλο, κρυφό εχθρό που συχνά υποθάλπεται από τη σιωπή των ίδιων των γυναικών-θυμάτων. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, το 80% των γυναικών που κακοποιούνται παραμένουν με τους συντρόφους ή συζύγους που τις κακοποιούν!
Η οικονομική κρίση, από την άλλη, εντείνει τα κοινωνικά προβλήματα που αποτελούν τη σπίθα για βία, τη στιγμή που ξενώνες φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες τους ή ακόμα και κλείνουν, στην Αθήνα και στην επαρχία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η φετινή «Ημέρα της Γυναίκας» αποτελεί μια έκκληση προς την Πολιτεία αλλά και προς τους ίδιους του πολίτες να πουν «όχι» σε όλα όσα θυματοποιούν συστηματικά τις γυναίκες.
Νέα 24ωρη «γραμμή ΣΟΣ»
Υπάρχουν όμως και καλά νέα. Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων εγκαινιάζει μια νέα 24ωρη «γραμμή ΣΟΣ» με αφορμή την φετινή Ημέρα της Γυναίκας. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο εγχείρημα που επιθυμεί να «σπάσει τη σιωπή» που προστατεύει τον σύζυγο ή σύντροφο ο οποίος κακοποιεί τη γυναίκα του. Ας σημειωθεί ότι στη χώρα μας ποτέ άλλοτε δεν έχει λειτουργήσει μία γραμμή επί 24 ώρες την ημέρα και 365 ημέρες το χρόνο. «Είναι γνωστό ότι πολλές γυναίκες δυσκολεύονται να παραδεχτούν και να καταγγείλουν ότι υφίστανται βία. Λόγοι κυρίως κοινωνικοί τις ωθούν στη συγκάλυψη της αλήθειας. Η τηλεφωνική γραμμή SOS θα αποτελέσει μια ιδιαίτερη υπηρεσία καθώς θα παράσχει άμεση βοήθεια, πληροφόρηση και υποστήριξη των θυμάτων. Οι γυναίκες θα μπορούν να καλούν ανώνυμα στο 15900, για να διεκδικήσουν την αξιοπρέπειά τους και το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιες για τη ζωή τους», σχολιάζει μιλώντας στο Βήμα η Γενική Γραμματέας Ισότητας κυρία Μαρία Στρατηγάκη.
«Οι ξενώνες κλείνουν»
Ωστόσο, μέλη γυναικείων οργανώσεων τονίζουν ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης η πολιτεία οφείλει να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότερα μέσα το πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών. Το οποίο πρακτικά μεταφράζεται σε… χρηματικά κονδύλια. «Οι τηλεφωνικές γραμμές, η συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη είναι σίγουρα σημαντική βοήθεια για τις κακοποιημένες γυναίκες. Ωστόσο, αν δεν υπάρχουν οργανωμένοι ξενώνες που θα δεχτούν τη γυναίκα που αποφασίζει να απομακρυνθεί από το σύντροφο της, συχνά χωρίς χρήματα και με τα παιδιά στην αγκαλιά, το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς. Τους τελευταίους μήνες έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας τουλάχιστον τρεις ξενώνες, τη στιγμή που θα έπρεπε να ανοίγουν νέοι!» λέει στο «Βήμα online» η κυρία Σίσσυ Βωβού, μέλος της ένωσης γυναικείων οργανώσεων που ονομάζεται «Φεμινιστική Πρωτοβουλία για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών».
Ένας από τους ξενώνες που έκλεισε ήταν το «Κέντρο Κοινωνικής Υποστήριξης Γυναικών» στη Θεσσαλονίκη, το οποίο λειτουργούσε αυτοχρηματοδοτούμενο χάρη στην εργασία των μελών ενός φιλανθρωπικού σωματείου. Η πρόεδρος του σωματείου και υπεύθυνη ψυχολόγος του κέντρου από το 1998, κυρία Χρυσάνθη Ζαφειράτου, εξηγεί στο «Βήμα online» τους λόγους για τους οποίους το κέντρο έβαλε λουκέτο μετά από δώδεκα χρόνια. «Ξενώνες σαν τον δικό μας βασίζουν τη λειτουργία τους στα πενιχρά οικονομικά τους μέσα και σε μικρές χρηματικές ενισχύσεις από το κράτος. Όσο ο αριθμός των ατόμων που απευθύνονται στον ξενώνα είναι μικρός, το κέντρο κατορθώνει να επιβιώνει. Από τη στιγμή όμως που αποκτά θετική φήμη και ο αριθμός των γυναικών που προστρέχουν σε αυτό αυξάνεται, τότε το σύστημα… καταρρέει. Διότι χωρίς επιπλέον χρηματοδότηση από το κράτος, ο ξενώνας είναι καταδικασμένος να φυτοζωεί ή να κλείσει. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο που υποθάλπεται από την ελλιπή υποστήριξη της πολιτείας», καταλήγει.
Πέρα από την οικονομική παράμετρο το ζήτημα της βίας κατά των γυναικών σχετίζεται και με την κυρίαρχη νοοτροπία των στην Ελλάδα του 21ου – και αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο να αλλάξει! «Ουσιαστικά η βία κατά των γυναικών είναι αποτέλεσμα των άνισων σχέσεων εξουσίας που υπάρχουν στην πατριαρχική κοινωνία. Ο άνδρας είναι κυρίαρχος και χρησιμοποιεί τη βία ως μηχανισμό υποταγής. Συχνά η ίδια η γυναίκα έχει εσωτερικεύσει τα πατριαρχικά στερεότυπα και αποδέχεται την άσκηση βίας ως στοιχείο του ανδρικού ρόλου. Αυτές οι αντιλήψεις έχουν κατά μία έννοια περάσει μέσα στο DNA μας και είναι τρομερά δύσκολο να τις αντιπαλέψουμε», σχολιάζει η κυρία Δώρα Κατσιβαρδάκου αρμόδια διευθύντρια της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των φύλων. «Στόχος είναι να κάνουμε τις αναγκαίες ανατροπές ώστε να βρούμε τις ισορροπίες που ανταποκρίνονται στα θέλω μας, χωρίς καμία εχθρότητα ανάμεσα στα δύο φύλα», καταλήγει η ίδια.
Η βία κατά των γυναικών θεωρείται «φυσιολογική»
«Είναι πραγματικά σκανδαλώδες πόσο διαδεδομένες είναι οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των γυναικών. Σε σημείο που η βία σε πολλές περιοχές του κόσμου να θεωρείται… “φυσιολογική”», σχολιάζει μιλώντας προς το «Βήμα online» η κυρία Άννα Μπότσογλου, υπεύθυνη Τύπου της «Actionaid Ελλάς». Σε διεθνές επίπεδο η εν λόγω οργάνωση έχει αφιερώσει την φετινή Ημέρα της Γυναίκας στην εξάλειψη της βίας και της κακοποίησης των γυναικών σε όλο τον κόσμο.
«Στη Λιβερία, για παράδειγμα, θεωρείται “φυσιολογικό” τα κορίτσια να υφίστανται ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων, που μπορεί να τις οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Φυσιολογικό θεωρείται και οι δάσκαλοι να έχουν σεξουαλικές απαιτήσεις από τα κορίτσια για να τους βάλουν καλό βαθμό. Στην Κένυα τα κορίτσια θεωρούνται πηγή πλούτου και οι γονείς τις παντρεύουν με αντάλλαγμα κατσίκες και αγελάδες όταν είναι ακόμα παιδιά. Στο Μπαγκλαντές, οι γονείς πουλούν τα 14χρονα κορίτσια τους σε πορνεία ενώ είναι διαδεδομένες οι επιθέσεις συζύγων κατά των γυναικών τους με βιτριόλι. Στη Νότια Αφρική ένα κορίτσι είναι πιο πιθανό να βιαστεί παρά να τελειώσει το σχολείο», προσθέτει η κυρία Μπότσογλου.
Γνωρίζατε ότι…
-Η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα ξυλοκοπηθεί, θα βιασθεί ή με κάποιο άλλο τρόπο θα κακοποιηθεί από το σύντροφό της.
-Οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από (νυν ή πρώην) σύζυγο ή σύντροφο.
-Μία στις πέντε γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
-Οι γυναίκες 15-44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από βιασμό ή ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα, πόλεμο ή ελονοσία.
-130 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων.
-2 εκατομμύρια κορίτσια ανά έτος κινδυνεύουν να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων.
-Το 40-50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας.
-Το 55%-95% των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλουν το πρόβλημα
Πηγή: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, Φεβρουάριος 2008
Focus στις εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας
-«Freeze flash mob», δηλαδή ειδικό δρώμενο όπου ένα πλήθος ανθρώπων σε ένα δημόσιο χώρο… ακινητοποιείται ταυτόχρονα, θα διοργανώσει η «Φεμινιστική Πρωτοβουλία για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών» στις 5 μ.μ. στο σιντριβάνι της Πλατείας Συντάγματος. Μέσω αυτής της δράσης οι «παγωμένοι» – γυναίκες και άνδρες – θα «σταματήσουν το χρόνο» για τρία λεπτά, απευθύνοντας το ερώτημα «πώς θα ήταν ο κόσμος, έστω και για τρία λεπτά χωρίς τις γυναίκες;»
-Ημερίδα με θέμα «Η εικόνα της γυναίκας στα ΜΜΕ» θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα Γερουσίας της Βουλής από την αρμόδια. Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του ανθρώπου.
-Βραδιά αφήγησης με θέμα τα κορίτσια, τις γυναίκες και την εκπαίδευση οργανώνει η «Actionaid» στις 7 μ.μ. στο ίδρυμα Θεοχαράκη. Μεταξύ άλλων, οι ηθοποιοί Ελισάβετ Κωνσταντινίδου, Περικλής Λιανός, Ρένια Λουιζίδου, Γιάννης Μπέζος, Έλενα Παπαβασιλείου, Ναταλία Τσαλίκη και η μικρή Ιφιγένεια Τζόλα θα διαβάσουν ιστορίες γυναικών και κοριτσιών από την Τανζανία, την Ιορδανία και τη Σιέρρα Λεόνε και την Ελλάδα.
-Έκθεση Φωτογραφίας με θέμα «Γυναίκες του Κόσμου» διοργανώνουν η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων σε συνεργασία με το Αττικό Μετρό, στο σταθμό του Συντάγματος, από τις 4 ως τις 13 Μαρτίου
-Μία «Αλλιώτικη Νύχτα στο Μουσείο» οργανώνει το περιοδικό «Parallaxi» και η ομάδα πολιτών «Θεσσαλονίκη Αλλιώς», στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης στις 8 μ.μ. Μουσική, θέατρο, λογοτεχνία, χορός μόνο από γυναίκες θα πλαισιώσουν την έκθεση του μουσείου που είναι αφιερωμένη στη Μύρτιδα, την ανάπλαση του προσώπου ενός ανώνυμου 11χρονου κοριτσιού της αρχαιότητας που έζησε στην Αθήνα τον «Χρυσό αιώνα του Περικλή και υπήρξε ένα από τα χιλιάδες θύματα του φοβερού λοιμού που έπληξε την πόλη το 430 π.Χ.
