Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται. Και όλα ξημέρωσαν καλά για τον «Κυνόδοντα» του Γιώργου Λάνθιμου, που βρίσκεται στην πεντάδα των υποψηφίων για το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας 2011 που θα απονεμηθούν την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου. Κάτι που έχει να συμβεί σε ελληνική ταινία εδώ και 33 ολόκληρα χρόνια, από τότε που η «Ιφιγένεια» του Μιχάλη Κακογιάννη βρέθηκε στην ίδια πεντάδα με «Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου» του Λουίς Μπουνιουέλ. Ολα όμως είχαν ξεκινήσει πριν από δυόμισι χρόνια, όταν το τμήμα Ενα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Καννών ενέταξε τον «Κυνόδοντα» στο πρόγραμμά του. Το φιλμ κέρδισε το πρώτο βραβείο και από τότε η ανοδική πορεία του είναι ασυγκράτητη. Ξαφνικά όλοι άρχισαν να δείχνουν ενδιαφέρον για αυτή την ιδιαίτερη ταινία που αναφέρεται στις «παράξενες σχέσεις» ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας τα οποία με την εξαίρεση του πατέρα (Χρήστος Στέργιογλου) δεν βγαίνουν ποτέ από το σπίτι τους. Ο Γιώργος Λάνθιμος, που τώρα γυρίζει την ταινία «Αλπεις», έγινε το πιο hot όνομα νέου σκηνοθέτη και μαζί του ο ελληνικός κινηματογράφος πήρε τα πάνω του. Ο «Κυνόδοντας» άνοιξε σε χώρες όπως η Γαλλία και η Βρετανία και ο σκηνοθέτης του άρχισε να δίνει συνεντεύξεις σε περιοδικά όπως το «Sight and Sound». Εφημερίδες όπως η «Liberation» και ο «Μonde» ασχολήθηκαν μαζί του. Η ταινία διανεμήθηκε στην Ελλάδα το φθινόπωρο του 2009 και η εταιρεία διανομής της Feelgood Εntertainment τη στήριξε τόσο ώστε να φθάσει περίπου τα 40.000 εισιτήρια (από τις 3 Φεβρουαρίου η ταινία διανέμεται ξανά στις αίθουσες). Πέρυσι τον Μάιο κέρδισε το πρώτο βραβείο στην πρώτη τελετή της νεοσύστατης Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και αυτό της έδωσε το εισιτήριο για τα Οσκαρ αφού ήταν η επίσημη πρόταση της χώρας μας στην Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου.
Ο φασισμός της καθημερινότητας
«Να σου πω την αλήθεια,στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μου το περίμενα» μας απάντησε την περασμένη Τετάρτη ένας από τους πρωταγωνιστές του «Κυνόδοντα», ο Χρήστος Στέργιογλου, όταν τον ρωτήσαμε αν η υποψηφιότητα που κέρδισε ο «Κυνόδοντας» τον βρήκε προ εκπλήξεως. «Η εξέλιξη αυτής της ταινίας το έδειχνε.Ετσι έπρεπε να γίνει.Αυτή είναι η πορεία που έπρεπε να έχει η ταινία» μας είπε ο ηθοποιός σε ένα διάλειμμα από τις πρόβες της «Τρισεύγενης» του Κωστή Παλαμά. «Οταν παίχθηκε στις Κάννες, η “Liberation” έγραψε κάτι εξαιρετικό για την ταινία,ότι είναι “το χρονικό του καθημερινού φασισμού”. Το ενστερνίζομαι απολύτως γιατί για μένα δεν είναι τόσο το θέμα του εγκλεισμού της οικογένειας αλλά το πού οδηγεί η βλακεία του ολοκληρωτικού καθεστώτος ή αυτών που θέλουν να προστατεύσουν τον κόσμο επειδή νομίζουν ότι τον αγαπούν».
«Ηταν αναπάντεχο για μας επειδή δεν φανταζόμασταν ποτέ ότι το είδος αυτού του φιλμ θα ήταν στα μέτρα της Ακαδημίας των Οσκαρ» μας είπε ο παραγωγός της Βoo Ρroductions και του «Κυνόδοντα» Ηρακλής Μαυροειδής από το Φεστιβάλ του Sundance στο οποίο αυτή την εποχή βρίσκεται με μια άλλη ταινία, το «Αttenberg» της Αθηνάς-Ραχήλ Τσαγγάρη. «Για το ξενόγλωσσο Οσκαρ πάνε άλλου είδους ταινίες, πιο βατές, πιο “κανονικές”, που ψηφίζονται πιο εύκολα από τα μέλη της Ακαδημίας.Ισως να βοήθησε ότι η ταινία λειτουργεί μετά,όχι όταν τη βλέπεις.Τη σκέφτεσαι το βράδυ.Αυτό για μένα ήταν το μεγάλο της ατού».
Για τον Γιώργο Τσούργιαννη, επίσης παραγωγό του «Κυνό δοντα», «το κομβικό σημείο της ταινίας είναι ότι το κοινό της μοιάζει να ανταποκρίνεται με έναν γνήσιο τρόπο,ακόμη και όταν η εντύπωση είναι αρνητική.Η ταινία έχει μια αλήθεια από μόνη της και αυτό ήταν αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΝΘΙΜΟΣ
Είμαι περήφανος
Η ιδέα του «Κυνόδοντα» προέκυψε πριν από περίπου τέσσερα χρόνια μέσα από συζητήσεις του Γιώργου Λάνθιμου με φίλους. «Αστειευόμουν για το τέλος της οικογένειας και αναρωτιόμουν ως ποιο σημείο θα μπορούσε κάποιος να φτάσει προκειμένου να περιορίσει το μυαλό κάποιου άλλου σε κάτι» έλεγε ο Λάνθιμος.Σήμερα δηλώνει: «Είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρεις τι να πεις σε μια τέτοια περίπτωση.Δεν ξέρω ακριβώς πώς νιώθω.Είμαι σίγουρα ξαφνιασμένος και χαρούμενος.Σκέφτομαι τους συνεργάτες μου και είμαι υπερήφανος.Δεν ξέρω τι άλλο.Ισως αυτό να μη μοιάζει πολύ με επίσημη δήλωση αλλά είναι».
ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΚΡΙΜ
Ο αμερικανός διανομέας του «Κυνόδοντα» μιλάει στο «Βήμα»
Α ν ο «Κυνόδοντας» δεν είχε βρει διανομή στις ΗΠΑ, δεν θα ήταν υποψήφιος για Οσκαρ. Ο Γιώργος Λάνθιμος και το επιτελείο του οφείλουν πολλά στην εταιρεία διανομής ΚΙΝΟ Lorder που αγόρασε την ταινία για την Αμερική, όπου ως σήμερα έχει κόψει 25.000 εισιτήρια. Η ΚΙΝΟ Lorder ειδικεύεται σε ταινίες τέχνης και οι ιδιοκτήτες της Ντόναλντ Κριμ και Ρίτσαρντ Λόρμπερ στηρίζουν δημιουργούς όπως ο Ακι Καουρισμάκι, ο Μίκαελ Χάνεκε, ο Γουόνγκ Καρ Βάι και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. «Το Βήμα» μίλησε με τον Ντόναλντ Κριμ στη Νέα Υόρκη.
– Νιώσατε έκπληξη όταν είδατε τον «Κυνόδοντα» ανάμεσα στις πέντε υποψηφιότητες;
«Οχι εντελώς, γιατί πριν από την τελική φάση των πέντε τα μέλη της Ακαδημίας είχαν ήδη ξεχωρίσει την ταινία ανάμεσα σε 65 συμπεριλαμβάνοντάς την στη short list των εννέα. Τότε νιώσαμε έκπληξη. Θα πρέπει όμως να πω ότι είχαμε ένα προαίσθημα ότι ο “Κυνόδοντας” θα έφθανε στους εννέα όταν διαβάσαμε ένα άρθρο στους “Τimes” του Λος Αντζελες μερικές εβδομάδες προτού προβληθεί εκεί. Είμαι σίγουρος ότι αυτό το άρθρο επηρέασε τα μέλη της Ακαδημίας».
– Πιστεύετε ότι η προώθηση της ταινίας από το Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών του Λος Αντζελες βοήθησε στην επιτυχία της;
«Ναι, το πιστεύω. Οπως το άρθρο των “Τimes”, οτιδήποτε προκαλεί την προσοχή για μια ταινία κατά τη διάρκεια της προοσκαρικής κούρσας ανεβάζει τις πιθανότητες επιτυχίας της».
– Τι προσείλκυσε την ΚΙΝΟ Lorder να αγοράσει την ταινία για διανομή στις ΗΠΑ; «Είδα τον “Κυνόδοντα” στις Κάννες και αυτομάτως με παρέσυραν η ωμότητα και η εμπνευσμένη αφήγησή του. Γνωρίζαμε ότι ενδεχομένως δεν θα έκανε πολλά εισιτήρια- είχαμε δίκιο- αλλά ξέραμε ότι θα αρέσει σε πολλούς κριτικούς, κάτι που επίσης συνέβη».
– Η υπόθεση «Κυνόδοντας» είναι πολύ σημαντικό ζήτημα για τον ελληνικό κινηματογράφο,αφού κάτι παρόμοιο δεν έχει συμβεί με ελληνική ταινία από το 1978.Ως ειδικός σε μη αγγλόφωνες ταινίες τέχνης πώς εξηγείτε την απουσία της Ελλάδας από τα Οσκαρ όλα αυτά τα χρόνια;
«Δύσκολη ερώτηση, διότι με την εξαίρεση των ταινιών του Θόδωρου Αγγελόπουλου τις οποίες η ΚΙΝΟ Lorder ανέκαθεν παρακολουθούσε δεν έχουμε δει πολλές ελληνικές ταινίες που να ανήκουν στο είδος που θα προσείλκυε το αμερικανικό arthouse κοινό στο οποίο ειδικευόμαστε. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ταινίες δεν είναι καλές, απλώς δεν θα δούλευαν στις ΗΠΑ. Είναι επίσης αλήθεια ότι, για διαφόρους λόγους, τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχουν διεθνείς σταρ ηθοποιοί από την Ελλάδα που θα προσέθεταν ενδιαφέρον σε μια ταινία από την Ελλάδα. Παρεμπιπτόντως, είμαι μεγάλος φαν των ταινιών του Μιχάλη Κακογιάννη και νιώθω υπερήφανος που υπήρξα ο διανομέας τόσο των “Τρωάδων” όσο καιτου “Βυσσινόκηπου”».
-Πιστεύετε ότι ο «Κυνόδοντας» θα κερδίσει;
«Το ελπίζω».
Δύο σκηνοθέτες μιλούν για την «οσκαρική» εμπειρία τους
MΙΧΑΛΗΣ KΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ
«Κράτησα μια απόσταση από τα βραβεία»
«Κάθε συμμετοχή της Ελλάδας βοηθάει τον σχεδιασμό για μια εξωστρεφή πολιτιστική πολιτική.Χαίρομαι κάθε φορά που μια ελληνική ταινία παίρνει ένα βραβείο ή μια διάκριση.Δύο Χρυσές Σφαίρες κέρδισαν “Το κορίτσι με τα μαύρα” και η “Στέλλα”. Η “Ηλέκτρα” το 1963,ο “Ζορμπάς” το 1964 και η “Ιφιγένεια” το 1977 προτάθηκαν για Οσκαρ και συγκέντρωσαν Οσκαρ και βραβεία.Ως δημιουργός,όμως,πάντα ήμουν στην επόμενη ημέρα,σε μία ακόμη ταινία,σε μια θεατρική παράσταση,σε μια όπερα. Κράτησα μια απόσταση από τα βραβεία».
ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ
«Είναι ενδιαφέρον για όποιον δεν το έχει»
«Οταν κέρδισα το Οσκαρ για τον “Αγνοούμενο” γύριζα τη “Χάνα Κ.” στην Ιερουσαλήμ.Μου τηλεφώνησε ο ηθοποιός Ζαν Γιαν από το Λος Αντζελες στις 5 το πρωί και με ξύπνησε για να μου πει ότι κέρδισα το Οσκαρ.Του απάντησα: “Ε,και λοιπόν;”. Εγώ είχα άλλα προβλήματα εκείνη την εποχή για την ταινία που γύριζα.Μου ήταν λοιπόν τελείως αδιάφορο το τι γινόταν στο Λος Αντζελες.Θέλω να πω,το Οσκαρ είναι ενδιαφέρον για όποιον δεν το έχει.
Απαξ και το αποκτήσει,ύστερα από λίγο δεν τον ενδιαφέρει και τόσο πολύ.Δεν είναι τόσο σημαντικό για αυτόν που το κερδίζει όσο για τους άλλους που το βλέπουν».
