Η ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ αναφορά στα 100 χρόνια από τον θάνατο στη Σκιάθο (3 Ιανουαρίου 1911) του εκ των μεγίστων των ελληνικών γραμμάτων Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη (αλλά και στα 160 χρόνια από τη γέννησή του, επίσης στη Σκιάθο- παπάς ο πατέρας του) ήταν καλή ευκαιρία για να τον θυμηθούμε και να γραφτούν πολλά και καλά- χρήσιμα στους νεοτέρους-, ίσως λιγότερα από όσα δικαιούται απέναντι στην ιστορία του ελληνικού πνεύματος. Πιθανόν ο ανυποψίαστος αναγνώστης να σκεφθεί από πού ως πού μια στήλη σχολιασμού και κάποιας γκρίνιας για τα αθλητικά δρώμενα ξεκινάει με τον… αθλητικό Παπαδιαμάντη.
***
ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ωστόσο, δύο περιπτώσεις με αθλητική συνάφεια και πρωτοτυπία, μάλλον μακριά από τον γνωστό Κοσμοκαλόγερο. Η πρώτη δείχνει μαθηματική… φιλοπαίγμονα διάθεση του Παπαδιαμάντη που ανάγεται στους πρώτους «εν Αθήναις Ολυμπιακούς Αγώνες» του 1896. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο τεράστιο σε ποσότητα και ανυπέρβλητο σε ποιότητα έργο του κυρ Αλέξανδρου πλανάται- και δη ευκρινώς- αρκετές φορές αυτό το σπινθηροβόλο παιχνίδισμα. Η δεύτερη είναι η πολύ σημαντική με τα δεδομένα της εποχής- εκεί στα τέλη του 19ου αιώναπροσφορά στην ισχνότατη αθλητικο-κοινωνική βιβλιογραφία. Ας προσεγγίσουμε την πρώτη, έστω και αν χρονικά έπεται της δεύτερης.
***
ΧΑΜΕΝΟ μέσα στην απεραντοσύνη τεσσάρων χιλιάδων και πλέον σελίδων των «Απάντων» του Παπαδιαμάντη (του αρχαίου εκδοτικού οίκου Δημ. Δημητράκου και του εκδοτικού οίκου Βίβλος – Γενική επιστασία της σειράς «Απαντα Νεοελλήνων Συγγραφέων» του Σπύρου Μελά και σε επιμέλεια του Γ. Βαλέτα) στη σελίδα 217 ένα κείμενο του Παπαδιαμάντη- που ξαφνιάζει- έχει για τίτλο «Ολυμπιακοί Αγώνες και Ολυμπιάδες» (στο τμήμα «Μελετήματα και άρθρα» και με χαρακτηρισμό επί μέρους «Ιστορικά»). Εδώ ο Κοσμοκαλόγερος, τον οποίο ένας υπέργηρος σκιαθίτης συμπολίτης του, νέος προφανώς όταν ο Παπαδιαμάντης περνούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο όμορφο νησί και τουρίστας ο γράφων στην αλλοτινή Σκιάθο στα μέσα της δεκαετίας του 1950, είχε σκιαγραφήσει με τη σκληρή πλην ακριβή φράση «Ο κυρ Αλέξανδρος δεν έφερνε την άνοιξη στην παρέα…», παίζει λεκτικά και «ταχυδακτυλουργικά» με το «4» ως τον αριθμόγνώρισμα των Ολυμπιακών Αγώνων.
***
ΚΑΤΩ από το κείμενο «Ολυμπιακοί Αγώνες και Ολυμπιάδες» υπάρχει ο αριθμός 1896 και έχει γραφεί αμέσως μετά τη λήξη της αναβίωσης/ανάστασης- ο συνήθης χαρακτηρισμός της εποχής, καθώς η τελευταία φράση του κειμένου είναι: «Η σύμπτωσις αυτή (σ.σ.: εννοεί τον ρόλο του αριθμού 4) έστω εις έτι πρόσθετος όρος εις την φαεινήν επιτυχίαν των άρτι τελεσθέντων αγώνων». Το παιχνίδι των αριθμών από τον Παπαδιαμάντη αρχίζει με ιστορική εισαγωγή (στο μισό του κειμένου) για την εμφάνιση των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων (776 π.Χ., επί Κοροίβου γράφει) και διήρκεσε ανά τετραετία τελούμενος ο θεσμός ως το 394 μ.Χ. επί 1.170 έτη. Αναπτύσσει τον μαθηματικό υπολογισμό του αναφέροντας ότι είχαν συμπληρωθεί 293 ολυμπιάδες. Είναι αξιοσημείωτη η χρήση ως μέτρου χρόνου της τετραετίας.
***
ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ του Παπαδιαμάντη αναπτύσσονται ως εξής: «Περίεργον δε και όντως άξιον αναγραφής αποβαίνει ότι, εάν μη επήρχετο διακοπή, εξηκολούθει δε η σειρά των τετραετιών (τουτέστιν των Ολυμπιάδων), η τέλεσις των Ολυμπιακών Αγώνων συνέπιπτεν ακριβώς προς το έτος 1896: διότι 776 π.Χ. και 1896 μ.Χ. αποτελούσιν αριθμόν ετών 2.672, όστις διαιρείται ακριβώς διά του 4. Η τελεσθείσα εφέτος Ολυμπιάς, λαμβανομένης μεν υπ΄ όψιν της διακοπής μετά την 293ην, έχει την σειράν 294ης. Εάν όμως η αρίθμησις προβή άνευ διακοπής, έχει την σειράν της 668ης από της αρχής, ήτοι από του 776 π.Χ. Η σύμπτωσις αυτή έστω εις έτι πρόσθετος όρος εις την φαεινήν επιτυχίαν των άρτι τελεσθέντων αγώνων». Βλέπετε, λοιπόν, ένα παίξιμο στα δάχτυλα των αριθμών από έναν Κοσμοκαλόγερο.
***
ΓΙΑ ΤΗ μικρή ιστορία, την εποχή εκείνη, μεταξύ 1892 και 1894, ο Παπαδιαμάντης ως τακτικός έμμισθος συνεργάτης στην «Ακρόπολη» του μεγάλου Γαβιηλίδη είχε κάποια οικονομική, προς το ζην, ευχέρεια την οποία συνδύαζε με τη σπατάλη. Την ερχόμενη Κυριακή η δεύτερη φιλαθλητική εμφάνιση του Παπαδιαμάντη, πολύ αργότερα από τη δημιουργία των «Εμπόρων των Εθνών» και της «Φόνισσας» ως μεταφραστή προολυμπιακού ξένου βιβλίου αλλά και με δικές του πρόσθετες ασκήσεις γυμναστικής ώστε «τα αγόρια και τα κορίτσια μας να αποκτήσουν γερά σώματα» (1894).
