Με δύο νέες εκδόσεις κλείνει το 2010 για την οικογένεια Ρίτσου. Με τον τίτλο «Yannis Ritsos – Poems» κυκλοφόρησε μόλις στον Καναδά, από τον εκδοτικό οίκο Libros Libertad, σε νέα μετάφραση στα αγγλικά από τον χανιώτη Μανόλη Αλιγιζάκη, επιλογή ποιημάτων από δεκαπέντε ποιητικά βιβλία του Γιάννη Ρίτσοy. Τις ίδιες μέρες στην Αθήνα κυκλοφορεί από τον Κέδρο «Η μικρή καμηλοπάρδαλη που δεν έτρωγε το φαγητό της» της Ερης Ρίτσου. Δύο εκδόσεις που αποτέλεσαν την αφορμή για μια σύντομη συνομιλία με τη μοναχοκόρη του ποιητή, επίσης συγγραφέα.
Το πρώτο βιβλίο της Ερης Ρίτσου ήταν μια παιδική ιστορία που έγραψε για να διασκεδάσει την κόρη της Λητώ. Την έδωσε στους φίλους εκδότες του Κέδρου από περιέργεια, για να μάθει αν τους αρέσει. «Την είχα γράψει σε ένα σχολικό τετράδιο. Τους το άφησα και το ξέχασα. Κάποιους μήνες αργότερα αναζήτησα το τετράδιο και πήγα να το πάρω. Και τότε έμαθα ότι είχαν αποφασίσει να εκδώσουν την ιστορία μου σε βιβλίο». Ηταν οι «Τρεις βασιλοπούλες» (Κέδρος, 2001). Με την αυθόρμητη ειλικρίνεια και το χιούμορ που χαρακτήριζε τον πατέρα της, σχολιάζει: «Μετά το πρώτο βιβλίο, κακά τα ψέματα, γλυκαίνεσαι και λες ας δοκιμάσω να γράψω και κάτι άλλο». Ακολούθησαν το παιδικό «Η καλή μεγάλη καφετιά αρκούδα βρήκε την ευτυχία» (Κέδρος, 2002), η συλλογή διηγημάτων «Γιατρός επαρχίας» (Κέδρος, 2004) και το μυθιστόρημα «Μυστικά και αποκαλύψεις» (Κέδρος, 2006).
«Δεν ξέρω αν θα γράψω κάτι άλλο»
, λέει. «Μπορεί, αν έχω το κέφι. Γενικά βαριέμαι το γράψιμο. Είμαι από αυτούς που δεν γράφουν καν ευχετήριες κάρτες». Παραξενεύεται και η ίδια που οδηγήθηκε στη συγγραφή. Είναι το παροιμιώδες μήλο που έπεσε κάτω από τη μηλιά; Όχι, βιάζεται να διευκρινίσει: «Για μένα το γράψιμο είναι χόμπι. Μπορώ και χωρίς αυτό. Για τον πατέρα μου ήταν ανάγκη. “Αν φτάσει κάποια μέρα που δεν θα μπορώ να γράψω, θα πεθάνω” έλεγε». ?
Κληρονόμος του Γιάννη Ρίτσου, η Ερη διαχειρίζεται τα πνευματικά δικαιώματα για το έργο του ποιητή. Η νέα αγγλική μετάφραση έρχεται να προστεθεί σε ένα σύνολο περίπου 400 αυτοτελών εκδόσεων με μεταφράσεις ποιημάτων του πατέρα της. Ο Ρίτσος ήταν ανέκαθεν από τους πιο πολυμεταφρασμένους έλληνες ποιητές. Βρίσκουμε μεταφράσεις έργων του σε όλες τις γλώσσες, μεταξύ αυτών στα αραβικά, στα καταλανικά, στα δανικά και στα περσικά. Πολλές είναι οι μεταφράσεις στα γαλλικά, από έλληνες αυτοεξόριστους στη Γαλλία την εποχή της δικτατορίας και από γάλλους ελληνιστές. Εξαιρετικές οι μεταφράσεις του Νικόλα Κροτσέτι στα ιταλικά, που έγιναν και με τη συνεργασία του ποιητή. Το μεταφραστικό ενδιαφέρον για τον Ρίτσο είναι αμείωτο, μας πληροφορεί η κόρη του. «Εχουν πυκνώσει πολύ οι μεταφράσεις των έργων του στην Ισπανία τα τελευταία χρόνια. Είχαμε έξι-επτά εκδόσεις μέσα στην τελευταία τριετία». Αλλά και εκδόσεις ποιημάτων του στη Λατινική Αμερική, πολλές στην Τουρκία, και πρόσφατα στην Αίγυπτο, ενώ αναμένεται σύντομα μια δίγλωσση ελληνο-γαλλική έκδοση της «Φαίδρας» από τις εκδόσεις Εrosonyx στη Γαλλία.
«Δεν είναι μόνο οι μεταφράσεις που πιστοποιούν ότι το έργο του Ρίτσου εξακολουθεί να συγκινεί. Το
διαπίστωσα η ίδια στις τόσες εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν το 2009, έτος αφιερωμένο στον Ρίτσο, και συνεχίστηκαν και το 2010, που έκλεισαν είκοσι χρόνια από τον θάνατό του. Και κυρίως εντυπωσιάστηκα από τη μεγάλη απήχηση που έχει ειδικά στους νέους», συνεχίζει η Ερη. «Λέμε ότι τα παιδιά και οι νέοι σήμερα δεν αγαπούν τη λογοτεχνία, αλλά χρειάζονται μονάχα ένα ερέθισμα. Είναι σαν τη διψασμένη γη που περιμένει τη βροχή», ήταν το τελευταίο της σχόλιο προτού μας αποχαιρετίσει για να αναχωρήσει για την πρεμιέρα της παράστασης «Ανώνυμη Αγία», στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, σε σκηνοθεσία Μαριάννας Κάλμπαρη. Μια θεατρική μεταφορά του τολμηρού ερωτικού διηγήματος «Μια κοινότατη ιστορία» από το «Εικονοστάσιο Ανώνυμων Αγίων», του Ρίτσου βεβαίως.
