Οι συνάψεις, δομές που επιτρέπουν στους νευρώνες να επικοινωνούν μεταξύ τους, σχετίζονται με τουλάχιστον 130 ασθένειες του εγκεφάλου, από τις νόσους του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ μέχρι τον αυτισμό, αποκαλύπτει βρετανική μελέτη που εξέτασε τους εγκεφάλους ασθενών.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα που συνδέονται μεταξύ τους με ηλεκτροχημικές ενώσεις που ονομάζονται συνάψεις. Η τελευταία μελέτη εξέτασε τη λεγόμενη «μετασυναπτική πυκνότητα» (PSD), μια συγκέντρωση πρωτεϊνών που απαντάται στο κύτταρο-δέκτη των συναπτικών μηνυμάτων.
Ερευνητές του Wellcome Trust Sanger Institute στη Βρετανία απομόνωσαν τις πρωτεΐνες από τις οποίες αποτελείται η PSD σε εγκεφάλους ασθενών που υποβάλλονταν σε χειρουργική επέμβαση.
«Βρήκαμε πάνω από 130 ασθένειες του εγκεφάλου που σχετίζονται με την PSD -πολύ περισσότερες από ό,τι περιμέναμε» δήλωσε στο AFP o Σεθ Γκραντ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature Neuroscience.
Εκτός από τις νόσους του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ, η λίστα περιλαμβάνει διάφορες μορφές επιληψίας, διαταραχές της ανάπτυξης όπως ο αυτισμός, καθώς και σπάνιες, εξωτικές νευρολογικές ασθένειες.
Η διαλεύκανση των μηχανισμών που προκαλούν αυτές τις ασθένειες σίγουρα δεν θα είναι εύκολη υπόθεση: οι μετασυναπτικές πυκνότητες βρέθηκαν να αποτελούνται από συνολικά 1.461 πρωτεΐνες, η καθεμία με το δικό της γονίδιο.
«Έχουμε τώρα μια πλήρη μοριακή λίστα με περισσότερους από 1.000 υπόπτους» σχολίασε ο Τζέφρι Νίομπελς, καθηγητής του αμερικανικού Κολεγίου Ιατρικής Baylor, ο οποίος κλήθηκε να σχολιάσει την έρευνα.
Από τις πρωτεΐνες αυτές, είπε ο Δρ Νίομπελς, μία στις επτά φαίνεται να εμπλέκεται με γνωστές κλινικές διαταραχές και μία στις δύο εμπλέκεται σε περισσότερες από μία ασθένειες.
Στην κανονική τους κατάσταση, πάντως, οι πρωτεΐνες αυτές φαίνεται ότι παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη διαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η καθοριστική σημασία τους καταδεικνύεται από το γεγονός ότι τα γονίδια των πρωτεϊνών αυτών δεν τείνουν να συσσωρεύουν μεταλλάξεις στην πορεία του εξελικτικού χρόνου -ένδειξη ότι επιτελούν σημαντικό και αναντικατάστατο έργο.
Όπως το έθεσε ο Δρ Γκραντ, «η διατήρηση της δομής αυτών των πρωτεϊνών υποδεικνύει ότι οι συμπεριφορές που ελέγχονται από την PSD, όπως και οι ασθένειες που σχετίζονται με αυτή, δεν έχουν αλλάξει πολύ τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια».
