Πόσο, αλήθεια, είναι έτοιμοι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι να αποδεχθούν μια συμβιβαστική λύση για το Κυπριακό; Το καίριο αυτό ερώτημα, τη στιγμή που καρκινοβατούν οι συνομιλίες Χριστόφια- Ερογλου λόγω της συνεχιζόμενης τουρκικής αδιαλλαξίας, προκύπτει από τα συμπεράσματα μιας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας δημοσκόπησης που διενήργησε η διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση Ιnterpeace- Ιnternational Ρeace- Βuilding Αlliance, που εδρεύει στη Γενεύη, σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο. Και είναι πράγματι καίριο το ερώτημα αυτό, καθώς αποκαλύπτεται ότι το 92% των Ελληνοκυπρίων προτιμά τη λύση του ενιαίου κράτους, ενώ το 90% των Τουρκοκυπρίων προτιμά τα δύο κράτη. Διαπιστώνεται δηλαδή αυτό που ήταν ήδη κοινό μυστικό και στις δύο πλευρές και που αποτελεί τελικά και το κύριο εμπόδιο για τη συμβιβαστική λύση της ομοσπονδίας (ή συνομοσπονδίας, ανάλογα πώς το βλέπει κανείς) στην οποία τόσα χρόνια προσπαθούν χωρίς επιτυχία να συμφωνήσουν οι δύο κοινότητες.
Για ποια όμως ομοσπονδία μιλάμε; Οι Ελληνοκύπριοι υποστηρίζουν, σε ποσοστό 87%, μια ομοσπονδία χωρίς περιορισμούς στα δικαιώματα διαμονής και χωρίς εγγυήσεις, ενώ οι Τουρκοκύπριοι (69%) υποστηρίζουν μια ομοσπονδία με εγγυήσεις και περιορισμούς. Τα σενάρια λύσης συμφωνημένου διαχωρισμού (ένα «βελούδινο διαζύγιο» δηλαδή που θα οδηγούσε στη διχοτόμηση), ενώ είναι απαράδεκτα για τη μεγάλη πλειονότητα των Ελληνοκυπρίων, είναι οριακά προτιμότερα από τη συνέχιση του σημερινού status quo. Αντίθετα, για τους Τουρκοκυπρίους ένας συμφωνημένος διαχωρισμός όπου και τα δύο κράτη θα είναι εντός της ΕΕ είναι το ιδανικό σενάριο (79%), που τυγχάνει περισσότερης αποδοχής ακόμη και από την τουρκοκυπριακή εκδοχή της oμοσπονδίας (69%). Η ευρωπαϊκή αυτή προοπτική είναι άλλωστε το μοναδικό σημείο στο οποίο φαίνεται να συμφωνούν και οι δύο κοινότητες. Σημαντικός πάντως παράγοντας ενθάρρυνσης για την επίλυση του Κυπριακού θεωρείται το να εισέλθει η Κύπρος σε μια νέα εποχή ειρήνης (98% Ελληνοκύπριοι και 73% Τουρκοκύπριοι), όπως και να το επιτραπεί στην Κύπρο να είναι πλήρες μέλος της ΕΕ χωρίς το κυπριακό πρόβλημα να την κρατάει καθηλωμένη (86% Ελληνοκύπριοι και 65% Τουρκοκύπριοι).
Αυτό που προκαλεί όμως τη μεγαλύτερη ανησυχία και που έρχεται να επιβεβαιώσει την αμοιβαία καχυποψία και την έλλειψη εμπιστοσύνης στις εκατέρωθεν προθέσεις είναι η ιδέα ότι η άλλη πλευρά δεν θα αποδεχθεί ποτέ τους πραγματικούς συμβιβασμούς και τις παραχωρήσεις που απαιτούνται για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση. Αυτό πιστεύει το 84% των Ελληνοκυπρίων και το 70% των Τουρκοκυπρίων, ενώ σε ανάλογα ποσοστά κυμαίνεται και η πεποίθηση ότι η άλλη πλευρά δεν θα τιμήσει την υπογραφή της (82% των Ελληνοκυπρίων και 68% των Τουρκοκυπρίων). Τι θα συμβεί λοιπόν αν ως το τέλος του 2010 δεν υπάρξει λύση; Και οι δύο κοινότητες- ιδιαίτερα μάλιστα οι Ελληνοκύπριοι (83% Ελληνοκύπριοι και 60% Τουρκοκύπριοι)- υποστηρίζουν τη συνέχιση της σημερινής μορφής των απευθείας συνομιλιών μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ώσπου να υπάρξει επιτυχής κατάληξη. Προοπτική μάλλον αμφίβολη, αν μελετηθούν προσεκτικά τα στοιχεία της έρευνας αυτής, που αποτελεί και τον καθρέφτη των εκ διαμέτρου αντιθέτων αντιλήψεων που επικρατούν στις δύο κοινότητες.
