Τη συγκρότηση ενός αντι-γερμανικού μετώπου για την έκδοση ευρωομολόγων που θα εξασφαλίσουν ρευστότητα στις υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και θα σταματήσουν την πορεία απόκλισης των χωρών-μελών της ευρωζώνης που ενδεχομένως θα αποβεί καταστροφική για το κοινό νόμισμα, προοιωνίζει η παρέμβαση του προέδρου του Eurogroup, πρωθυπουργού και υπουργού Οικονομικών του Λουξεμβούργου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και του υπουργού Οικονομικών της Ιταλίας Τζούλιο Τρεμόντι στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας «Financial Times». Οι δύο άνδρες σε άρθρο τους καλούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ξεπεράσει τους ενδοιασμούς του και να προχωρήσει στην έκδοση ευρωομολόγων, που θα διαβεβαιώσουν τους πάντες ότι το ευρώ είναι ένα νόμισμα «μη αναστρέψιμο». Σχεδόν… αυτομάτως, στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας δημοσιεύθηκε η (απορριπτική) απάντηση του γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Απάντηση που προοιωνίζεται την έναρξη μιας μάχης μέχρις… εσχάτων μεταξύ των οπαδών και των πολεμίων του ευρωομολόγου.
Η χρονική συγκυρία της παρέμβασης των Γιούνγκερ και Τρεμόντι είναι σημαντική και αποκαλυπτική για το κρίσιμο ζήτημα που θα απασχολήσει εκτός ημερησίας διατάξεως το Eurogroup και το Ecofin στις συνεδριάσεις τους σήμερα και αύριο. Στο άρθρο που συνυπογράφουν, οι δύο πολιτικοί σημειώνουν ότι η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, που θα δύναται να εκδίδει ευρωομόλογα, είναι εφικτή ακόμη και στις αρχές του μήνα αυτού, αν εγκριθεί από τους ευρωπαίους ηγέτες. «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλία ακόμη και τις επόμενες ημέρες για να δημιουργήσει μια τέτοια υπηρεσία που θα διαθέτει κεφάλαια που αντιστοιχούν στο 40% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και κάθε κράτους μέλους», γράφουν συγκεκριμένα οι δύο πολιτικοί.
Οι Γιούνκερ και Τρεμόντι εξηγούν ότι «με μια ισχυρή και συστημική απάντηση στην κρίση χρέους που έχει ξεσπάσει στην ευρωζώνη, η Ευρώπη θα μπορέσει να στείλει ένα σαφές μήνυμα στις διεθνείς αγορές και στους Ευρωπαίους πολίτες για την πολιτική προσήλωσή της στην Οικονομική και Νομισματική Ενωσή της». Διότι «η δυνατότητα έκδοσης τέτοιων ομολόγων θα αποτελέσει τη σημαντικότερη εξέλιξη στην προσπάθεια της Ευρώπης να ξεπεράσει την κρίση, αφού η μέθοδος τόνωσης της ρευστότητας θα είναι ανάλογη με τις μεθόδους που μετέρχονται οι καθ’ ύλην αρμόδιες αμερικανικές αρχές για να διατηρήσουν σε ικανοποιητικό επίπεδο τη ρευστότητα στην αμερικανική αγορά».
Τι ζητούν οι Γερμανοί
Είναι προφανές ότι η πρόταση δεν θα υιοθετηθεί… παμψηφεί από τους ευρωπαίους εταίρους. Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση του Βερολίνου συνεπικουρούμενη και από κυβερνήσεις αναλόγου βορειοευρωπαϊκών κρατών που διαπνέονται από την ίδια προσήλωση προς τις αρχές της δημοσιονομικής πειθαρχίας (όπως η ολλανδική παραδείγματος χάρη), ζητούν «θεσμικές αλλαγές» και εγγυήσεις για τη διασφάλιση ότι στο μέλλον δεν θα επαληφθεί το φαινόμενο των δημοσιονομικώς εκτρεπομένων χωρών. Είναι χαρακτηριστικό ότι αμέσως μετά την δημοσίευση της επιστολής Γιουνκέρ-Τρεμόντι στην ιστοσελίδα των FT, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με παρέμβασή του έσπευσε να… απορρίψει την πρόταση σημειώνοντας ότι «όσο η φορολογική πολιτική των κρατών-μελών δεν είναι εναρμονισμένη και ως εκ τούτου λειτουργεί ανταγωνιστικά, δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα εγκαταλείψουμε τη μέθοδο της παροχής κινήτρων και της επιβολής κυρώσεων στις κυβερνήσεις της Ευρώπης για να διασφαλίσουμε την προσήλωσή τους στην εφαρμογή και εκτέλεση των όσων προβλέπουν οι εθνικοί προϋπολογισμοί τους…. Διαφορετικά το ευρώ θα καταρρεύσει»!
Ο Σόιμπλε δεν σχολιάζει την πρόταση των Γιουνκέρ και Τρεμόντι για την υιοθέτηση ενός κινήτρου που θα αποτρέπει την ουσιαστική κατάργηση του δανεισμού των υπερχρεωμένων κρατών από τις αγορές – κάτι που φοβάται το Βερολίνο – και την αντικατάστασή του από το δανεισμό μέσω της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαχείρισης Χρέους. Διότι οι δύο άνδρες θεωρούν ότι η έκδοση ευρωομολόγων πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά. Ετσι, προτείνουν η υπό δημιουργία Ευρωπαϊκή Υπηρεσία να επιτρέπεται να καλύπτει έως το 50% των δανειακών αναγκών των κρατών-μελών. Εκτός.. από περιπτώσεις που ισχύουν «εξαιρετικές συνθήκες» όπως λέγουν χαρακτηριστικά. Αναφέρονται βεβαίως σε περιπτώσεις που κάποια χώρα-μέλος δεν έχει πρόσβαση σε διεθνείς πιστώσεις, όταν δηλαδή το κόστος δανεισμού της είναι απαγορευτικό – αναφέρονται στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Ιρλανδίας. Τότε, θα μπορούν να καλύπτουν το 100% των δανειακών τους αναγκών από την Υπηρεσία.
«Φορολογική Ενωση»
Το κίνητρο για την σκοπούμενη από τους Γερμανούς τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας έγκειται στο ότι η μετατροπή των ευρωομολόγων θα γίνεται μεν στην ονομαστική αξία τους αλλά θα υπάρχει και η δυνατότητα έκπτωσης και η έκπτωση θα είναι τόσο μεγαλύτερη όσο περισσότερο πλησιάζουν οι όροι δανεισμού μέσω της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας τους όρους δανεισμού στην ελεύθερη αγορά. Ο Γιουνκέρ και ο Τρεμόντι προϋποθέτουν δηλαδή ότι γνωρίζοντας εκ των προτέρων οι κυβερνήσεις ότι το κόστος του ευρωομολόγου θα μειώνεται όσο η δημοσιονομική τους εικόνα βελτιώνεται, θα φροντίζουν ώστε να εξορθολογίσουν τα δημόσια οικονομικά τους. Ετσι, το ευρωομόλογο δεν θα λειτουργεί ως ανταγωνιστικό πιστωτικό προϊόν απέναντι στις αγορές.
Αν όμως το ερώτημα της φορολογικής εναρμόνισης αποτελεί για τον Σόμπλε προϋπόθεση για την υιοθέτηση ενός πιο «κοινοτικού πνεύματος» από το Βερολίνο, τότε υπάρχει η πρόταση της Μαδρίτης για τη «φοορολογική ενοποίηση» στην ευρωζώνη, που θα διασκέδαζε τις ανησυχίες των αγορών για τις δημοσιονομικές ανισορροπίες των κρατών-μελών. Ο Σόιμπλε, όμως, στη δήλωσή του στους FT απορρίπτει την ισπανική πρόταση. Οχι επί της αρχής, αλλά με το σκεπτικό ότι το γερμανικό Κοινοβούλιο υπό τις παρούσες συνθήκες ουδέποτε θα συναινούσε στην εκχώρηση έστω και μέρους των αρμοδιοτήτων που έχει η κυβέρνηση της χώρας σε ό,τι αφορά την κατάρτιση του εθνικού της προϋπολογισμού. «Αν μας δώσετε χρόνο, κάποιους μήνες για να επεξεργαστούμε την ιδέα και αν συμφωνήσουν και οι άλλες χώρες, τότε υπάρχει πιθανότητα να εφαρμοστεί μια τέτοια πρόταση», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Σόιμπλε. Και πρόσθεσε ότι «η μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας δείχνει ότι για τη χώρα μου είναι πιο εύκολο να εκχωρήσει εθνική κυριαρχία από όσο άλλες χώρες.». Ε, σ’ αυτό δεν έχει και άδικο. Όμως, η προπολεμική και βεβαίως η… πολεμική ιστορία της Γερμανίας είναι εκείνη που καθιστά καχύποπτους τους Ευρωπαίους ακόμη και σε περιπτώσεις υπερβολικής οικονομικής ενδυνάμωσης της χώρας…
