Κάθε Σάββατο και Κυριακή οι ανεμοπόροι της Αττικής συγκεντρώνονται στο Τατόι για τις καθιερωμένες πτήσεις τους. Πετώντας στους αιθέρες με ανεμόπτερα χωρίς μηχανή, εύχονται πάντα να είναι μακρύς ο δρόμος τους.
Η ώρα είναι οχτώ το πρωί και στο στρατιωτικό αεροδρόμιο του Τατοΐου ο αέρας φυσά δυνατά. Τέσσερις άντρες σπρώχνουν ένα μονοθέσιο ανεμόπτερο στο διάδρομο απογείωσης, ενώ μπροστά του βρίσκεται ήδη ένα μεγαλύτερο κίτρινο αεροπλάνο. Είναι δεμένα με σχοινί και θα απογειωθούν μαζί. Μετά από λίγα λεπτά το σχοινί θα απαγκιστρωθεί και θα συνεχίσουν χωριστά την πορεία τους. Το αεροπλάνο θα στρίψει αριστερά και θα κινηθεί καθοδικά για να προσγειωθεί, ενώ το ανεμόπτερο θα στρίψει δεξιά κινούμενο ανοδικά. Φιλοδοξεί άλλωστε να διασχίσει πολλά χιλιόμετρα, μολονότι δεν διαθέτει μηχανή. Ο πιλότος του θα πρέπει λοιπόν να προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τα ανοδικά ρεύματα του αέρα για να μείνει όσο περισσότερη ώρα μπορεί στον ουρανό, κάνοντας «σέρφινγκ» ανάμεσα στα σύννεφα.
«Είναι ένα απόλυτα ασφαλές άθλημα», μας λέει ο Διονύσης Μερκάτης, αντιπρόεδρος της Ανεμολέσχης Αθηνών προλαβαίνοντας την πρώτη ερώτηση μας, καθώς παρακολουθούμε την απογείωση. «Πιο πολύ μας ανησυχεί η διαδρομή από το σπίτι μας στο Τατόι πάρα η πτήση με το ανεμόπτερο. Τα μαθήματα που προσφέρουμε είναι ιδιαίτερα υψηλού επίπεδου και δίνουμε τόσο τυποποιημένες οδηγίες στους μαθητές μας, που δεν υπάρχει περίπτωση λάθους. Το αίσθημα που σου προσφέρει είναι υπέροχο. Χωρίς να χρησιμοποιείς μηχανή, πετάς μέσα στην απόλυτη ησυχία πετάς με στόχο να μείνεις όσο το δυνατόν περισσότερο στον αέρα».
Ενα ανεμόπτερο κυβερνάται ακριβώς όπως ένα αεροπλάνο με την διαφορά ότι δεν διαθέτει μηχανή. Αρχικά είτε ρυμουλκείται από αεροπλάνο είτε απογειώνεται με έλξη από ένα βαρούλκο με ισχυρό κινητήρα, το οποίο τυλίγει συρματόσχοινο μεγάλου μήκους και ανεβάζει το ανεμόπτερο ψηλά, όπως ο χαρταετός. Οταν τελικά το ανεμόπτερο βρεθεί ανεξάρτητο θα κινηθεί προς τα εμπρός με σχετικά υψηλή ταχύτητα και θα κατολισθήσει με συγκριτικά χαμηλό βαθμό καθόδου, όπως ένα ποδήλατο χωρίς πεντάλ σε μία ελαφριά κατηφόρα. Ευτυχώς όμως για τον ανεμοπόρο η ατμόσφαιρα δεν είναι ποτέ απόλυτα ήρεμη και μπορεί να κερδίσει ύψος εκμεταλλευόμενος τα διάφορα ανοδικά ρεύματα αέρα.
Η ώρα έχει πάει δέκα και ήδη κάποιοι εκπαιδευόμενοι της λέσχης έχουν έρθει για να ξεκινήσουν την εκπαιδευτική τους πτήση. «Τα μαθήματα χωρίζονται σε κατηγορίες», μας λέει, ο Γιάννης Γκρίτσης, διευθυντής της σχολής ανεμοπορίας. «Υπάρχουν τα θεωρητικά, που περιλαμβάνουν μαθήματα όπως η μετεωρολογία και η θεωρία πτήσεων, για τα οποία ο υποψήφιος δίνει εξετάσεις στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ). Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα μαθήματα στον αέρα. Κάποιος πρέπει να κάνει περίπου 45 με 50 πτήσεις μαζί με τον εκπαιδευτή και περίπου άλλες 20 μόνος του ώστε να δώσει εξετάσεις για την απόκτηση του πτυχίου από την ΥΠΑ. Παράλληλα έχουμε και την ευθύνη εκπαίδευσης των ρυμουλκών των ανεμόπτερων. Η σχολή κάθε χρόνο τρέχει μία ή δύο εκπαιδευτικές σειρές. Η τρέχουσα είναι η 31η έχει 17 άτομα εκ των οποίων οι τέσσερις έχουν ήδη ξεκινήσει τις σόλο πτήσεις».
Το κόστος των μαθημάτων ανεμοπορίας δεν είναι απαγορευτικό καθώς οι εκπαιδευτές της λέσχης εργάζονται εθελοντικά. Ετσι ο μαθητής έχει να πληρώσει 70 ευρώ για κάθε πτήση, το κόστος δηλαδή των καυσίμων και της συντήρησης του αεροπλάνου.
«Η ανεμοπορία δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Ελλάδα», αναφέρει ο Διονύσης Μερκάτης καθώς κατευθυνόμαστε στο υπόστεγο όπου φυλάσσονται τα ανεμόπτερα της λέσχης. «Είναι ένα σπορ που χωρίς να είναι ακριβό απαιτεί κάποια χρήματα. Στην Ελλάδα έχουμε λίγες εγκαταστάσεις. Παλαιότερα υπήρχε και το αεροδρόμιο του Μαραθώνα που έγινε κοπηλατοδρόμιο. Στις άλλες βέβαια χώρες τα πράγματα δεν λειτουργούν έτσι. Οι γείτονες μας οι Τούρκοι έχουν 17 ανεμοπορικά κέντρα υπό την υποστήριξη της πολεμικής τους αεροπορίας. Εκει οι μαθητές πετάνε δωρεάν και μετά αξιωματούχοι της αντίστοιχης δικής τους σχολής Ικάρων διαλέγουν τους καλύτερους».
Φτάνοντας στα υπόστεγα συναντάμε τον Βαγγέλη Τσούκα με την αδελφή του Ελενα να ετοιμάζονται για πτήση. «Το συγκεκριμένο ανεμόπτερο απογειώνεται μόνο του καθώς διαθέτει μηχανή», αναφέρει ο Βαγγέλης. «Οταν φτάσεις σε ένα ορισμένο ύψος μπορείς να την σβήσεις και να κινηθείς όπως θα κινούνταν ένα κλασσικό ανεμόπτερο. Ασχολούμαι εδώ και είκοσι χρόνια με την ανεμοπορία. Ερχομαι λιγότερο από ο,τι θα ήθελα. Στην αρχή επιθυμείς πολύ να πετάξεις και δεν έχεις τα χρήματα, καθώς είναι ένα σπορ που παρόλο που δεν χρειάζεται να είσαι πλούσιος απαιτεί κάποια άνεση. Επειτα δουλεύεις σκληρά αποκτάς αυτό που θες, αλλά μετά δεν έχεις χρόνο για να πετάξεις».
Η ξενάγηση μας συνεχίζεται στο υπόστεγο όπου φυλάσσονται τα ανεμόπτερα της λέσχης τα όποια είναι διαθέσιμα σε όλους τους εκπαιδευόμενους. Το μάτι μας πηγαίνει σε κάποια ξύλινα κομμάτια ανεμόπτερου που είναι αποθηκευμένα στην οροφή. «Πρόκειται για τα κομμάτια από τα πρώτα μας ανεμόπτερα», αναφέρει ο Διονύσης Μερκάτης. «Η λέσχη μας ιδρύθηκε το 1953 αρχικά στην Τρίπολη και αργότερα μεταφέρθηκε εδώ. Τότε πετάγανε από κάτι λοφάκια με κάτι υποτυπώδη ανεμόπτερα που ίσα ίσα κατάφερναν να κάνουν μία κατολίσθηση».
Πατρίδα της ανεμοπορίας ιστορικά θεωρείται η Γερμανία, καθώς μετά τον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο, οι νικητές απαγόρευσαν στους Γερμανούς να έχουν αεροπορία. Στην Ελλάδα κάνει την εμφάνιση της την δεκαετία του ΄30 και συγκεκριμένα το 1935 ξεκινά ανεμοπορική δραστηριότητα στην Βούλα, ενώ το 1937 ιδρύεται το «Ανεμοπορικό σωματείο της Εθνικής Τραπέζης» με πτήσεις στο Τατόι, όπου τα ανεμόπτερα ρυμουλκούνταν με αυτοκίνητο. Την ίδια εποχή ιδρύεται και ηπρώτη ανεμοπορική ομάδα σπουδαστών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Στα μέσα της δεκαετίας του 50΄ η ανεμοπορία εμφανίζει άνθηση με την ίδρυση του Ανεμοπορικού Κέντρου Τριπόλεως που λειτουργούσε τα καλοκαίρια, με πλήρη υποστήριξη της Πολεμικής Αεροπορίας.Σήμερα τα σημαντικότερα κέντρα για τα ανεμόπτερα είναι Ανεμολέσχη Αθηνών και η Αερολέσχη Εδεσσας, ενώ υπάρχει μικρότερη ανεμοπορική δραστηριότητα και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Επιστρέφοντας πίσω στην πίστα του αεροδρομίου ο Διονύσης Μερκάτης μας μιλάει για τους εκπαιδευόμενους της Ανεμολέσχης. «Την προηγούμενη εβδόμαδα κάποιοι πέταξαν για πρώτη φόρα μόνοι τους. Μάλιστα διατηρούμε μία παράδοση. Μόλις προσγειωθεί ο εκπαιδευόμενος περνά μπροστά από τον διευθυντή, τους εκπαιδευτές και τους μαθητές για την απαραίτητη καρπαζιά», μας λέει γελώντας. Ο Δημοσθένης, ένας από τους μαθητές που πρόσφατα βιώσαν το φιλικό χτύπημα στην πλάτη λίγο πριν φύγουμε από το Τατόι αναφέρει: «Από μικρός ήθελα να πετάω. Λόγω μυωπίας δεν μπόρεσα να μπω στην σχολή Ικάρων. Τα ανεμόπτερα είναι συνεχώς μια πρόκληση. Αλλωστε όπως και στο ποίημα του Καβάφη «Ιθάκη» στην ανεμοπορία δεν μετράει ο προορισμός αλλά το ταξίδι».
