Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η καθηγήτρια Κλασικής Ιστορίας Μαίρη Λέφκοβιτς ανακάλυψε ότι ένας συνάδελφός της στο κολέγιο Γουέλζλι τουΠανεπιστημίου της Μασαχουσέτης δίδασκε στους φοιτητές ότι ο ελληνικός πολιτισμός της Αρχαιότητας είναι προϊόν κλοπής από την Αφρική και ότι βασικοί υπεύθυνοι για το εμπόριο των μαύρων δούλων ήταν οι εβραίοι. Στο Μάθημα Ιστορίας καταγράφει σε πρώτο πρόσωπο, μέσα από μια συνεχή εναλλαγή των επιστημονικών της θέσεων και των προσωπικών της βιωμάτων, τι συνέβη όταν η ίδια πήρε την «ηθική απόφαση» να ορθώσει το ανάστημά της και να μιλήσει ανοιχτά για τις ανακρίβειες και τις ανιστόρητες θεωρίες που υποδαυλίζουν την επιστημονική γνώση μόνο και μόνο για να μην κλονιστούν τα ευμετάβλητα προτάγματα της πολιτικής ορθότητας.
Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου και πιθανώς την πιο γνωστή διαμάχη στον χώρο των κλασικών σπουδών που διαρκεί πάνω από μία εικοσαετία και στη μακρόχρονη πορεία της έχει λάβει σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις. Το 1987 ο Μάρτιν Μπερνάλ, καθηγητής Δημόσιας Διοίκησης στο Κορνέλ με σπουδές στον κινεζικό πολιτισμό και όψιμος τότε ερευνητής της ιστορίας της Ανατολικής Μεσογείου, εξέδωσε το βιβλίο Μαύρη Αθηνά:Οι αφροασιατικές ρίζες του κλασικού πολιτισμού (αμετάφραστο ακόμη στα ελληνικά). Η κύρια θέση της Μαύρης Αθηνάς, που κυκλοφόρησε με υπότιτλο «Το μύθευμα της αρχαίας Ελλάδας, 1785-1985», ήταν ότι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε αρχαιότερους πολιτισμούς της Αιγύπτου και της Εγγύς Ανατολής, με λίγα λόγια ότι αποτελούσε προϊόν κλοπής ή δανεισμού από την αρχαία Αίγυπτο και επιπλέον ότι οι κάτοικοι της αρχαίας Αιγύπτου ήταν Αφρικανοί. Μάλιστα στην εισαγωγή του βιβλίου, που πυροδότησε έντονες αντιδράσεις και συζητήσεις, παραδεχόταν ότι το έργο του είχε έναν πολιτικό σκοπό: να μειώσει την ευρωπαϊκή πολιτισμική αλαζονεία.
Ο Μπερνάλ, ο οποίος αναγορεύτηκε αμέσως υποστηρικτής των σημιτικών λαών και των πολιτισμών τους, υποστήριξε ότι οι δυτικοί κλασικιστές της Αρχαιότητας και οι γερμανοί προπαγανδιστές του 19ου και του 20ού αιώνα έχουν «θάψει» τη συνεισφορά των αρχαίων Φοινίκων και Αιγυπτίων στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό για λόγους ρατσισμού και αντισημιτισμού.
Ρητορικό παιχνίδι
Οι αφροκεντριστές ακαδημαϊκοί δάσκαλοι ενέταξαν το βιβλίο του Μπερνάλ σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικού διαλόγου που κυριαρχούσε στα αμερικανικά πανεπιστήμια εκείνη την εποχή και μάλιστα το προέταξαν στη διαμάχη τους με τους κλασικιστές. Το επίκεντρο της συζήτησης σταδιακά ξέφυγε από το καθαρά επιστημονικό- ιστορικό πλαίσιο αναφοράς και, βοηθούντων των μέσων ενημέρωσης, όπως και πολλών υφερπουσών προκαταλήψεων, αναδείχθηκε η φυλή ως πρωτεύον διακύβευμα της σύγκρουσης φέρνοντας στο προσκήνιο τη λανθάνουσα και διχαστική δύναμη του ρατσισμού, του αντισημιτισμού αλλά και της επικίνδυνης, κατά τη Λέφκοβιτς, ιδέας ότι η ιστορική αλήθεια δεν είναι παρά μια άποψη, άλλη μία «ανταγωνιστική αληθοφάνεια» κατά τον Μπερνάλ, σε ένα περίεργο ρητορικό παιχνίδι μεταμοντέρνων όρων.
Η Μαίρη Λέφκοβιτς ήταν η πρώτη ακαδημαϊκή δάσκαλος (μεταξύ πολλών ακόμη κλασικιστών, ελληνιστών και αιγυπτιολόγων που ακολούθως κατέδειξαν τη σαθρότητα των προσεγγίσεων του Μπερνάλ) η οποία καταφέρθηκε δημοσίως απέναντι σε αυτό το «αναθεωρητικό ρεύμα» που δημιούργησε ο Μπερνάλ και ακολούθησαν οι αφροκεντριστές στη διάρκεια μιας εποχής που «η φυλή είχε μετατραπεί σε γνώση» και η πολιτική του παρόντος είχε παραμερίσει και συσκοτίσει την επιστημονική επιχειρηματολογία εκμεταλλευόμενη το συναίσθημα. Το 1991 κυκλοφόρησε ο δεύτερος τόμος (έτσι οι επίμαχες σελίδες έγιναν 1.400) με τις αρχαιολογικές αποδείξεις του Μπερνάλ που υποτίθεται ότι θα έκλειναν τα στόματα των διαφωνούντων αλλά μάλλον προκάλεσαν μεγαλύτερη σύγχυση. Τότε η Μαίρη Λέφκοβιτς ανέλαβε να συστηματοποιήσει την αντίδραση στη Μαύρη Αθηνά δίνοντας το 1996 ένα διεπιστημονικό «χαστούκι» στον Μπερνάλ με την έκδοση του συλλογικού τόμου Μαύρη Αθηνά:Αναθεωρημένη (Ενάλιος, 2009), όπου συσσωμάτωσε 20 δοκίμια διαπρεπών ακαδημαϊκών διαφορετικών ειδικοτήτων για να αποδομήσει πλήρως τις επιπόλαιες βόλτες του Μπερνάλ σε πεδία εκτός της επιστημονικής του κατάρτισης. Ο Μπερνάλ επανήλθε το 2002 με έναν τόμο-απάντηση ( Βlack Αthena Writes Βac k) στους επικριτές του και το 2006 με τις υποτιθέμενες γλωσσολογικές αποδείξεις της θεωρίας του που δεν έπεισαν κανέναν από τους εμπλεκομένους στην ακαδημαϊκή κοινότητα για την επάρκειά τους.
Φυλετική οδύσσεια
ΤοΜάθημα Ιστορίας,η «φυλετική οδύσσεια»,όπως χαρακτηρίζει η ίδια την προσπάθειά της να πείσει για το αυτονόητο,ότι δηλαδή ο μύθος δεν πρέπει να διδάσκεται ως ιστορία σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα,αναπτύσσεται έχοντας στο κέντρο του μια παρεξήγηση στο κολέγιο Γουέλζλι μεταξύ του αφροαμερικανού καθηγητή στο Τμήμα Αφρικανικών Σπουδών Τόνι Μάρτιν και της φοιτήτριας Μισέλ Πλάντεκ.Ενα «ρατσιστικό» περιστατικό που διημείφθη μεταξύ των δύο έγινε η αφορμή να έλθουν στην επιφάνεια ένα σωρό παθογένειες των κάμπους κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων,όπου «μαγειρεύονται» νέες εκδοχές της Ιστορίας με την επίφαση της πολιτικής ορθότητας. Μεταξύ άλλων,ο Τόνι Μάρτιν δίδασκε ως Ιστορία την Κλεμμένη κληρονομιά του Τζορτζ Τζ.Μ.Τζέιμς, ένα σύγγραμμα που υποστηρίζει ότι ο Αριστοτέλης είχε κλέψει φιλοσοφικά κείμενα από τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας (περιέργως η Βιβλιοθήκη χτίστηκε μετά τον θάνατό του!) και έχει πηγή έμπνευσης μια φανταστική αφήγηση του 1731, ένα ιστορικό μυθιστόρημα ενός κλασικιστή που δεν έζησε για να δει την ανατροπή που έφερε στην αιγυπτιακή γνώση η αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών.
Η Λέφκοβιτς,επιστήμων εμβριθής και εξαιρετική γνώστρια του αρχαίου κόσμου,ενεπλάκη σε μια πολύχρονη δικαστική διαμάχη,σπιλώθηκε επειδή απλά είναι εβραία και λευκή,αλλά δεν συνθηκολόγησε ποτέ με τις «ανοησίες».«Είναι πραγματικά επίπονο να είσαι θύμα ρατσισμού» εξομολογείται η ίδια στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου,ταλαιπωρημένη αλλά αποφασισμένη να υπερασπιστεί την ουσιαστική ακαδημαϊκή ελευθερία.Το 2006 βραβεύτηκε με το Εθνικό Μετάλλιο Ανθρωπιστικών Σπουδών των ΗΠΑ.
