Το φιλόδοξο ενεργειακό σχέδιο για τον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας ναυάγησε. Το έργο είχε προετοιμαστεί από πέρυσι τον Δεκέμβριο και διεκπεραιώθηκε από τους στενούς συνεργάτες του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου, τον υπουργό Επικρατείας κ. Χ. Παμπούκη και τον υφυπουργό Εξωτερικών κ. Σπ. Κουβέλη.
Μάλιστα, όλοι περίμεναν τον Πρωθυπουργό να κάνει την επίσημη ανακοίνωση της συμφωνίας με το Κατάρ στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της ΔΕΘ. Οι λεπτομέρειες όμως δεν είχαν ρυθμιστεί και τελικώς η δημοσιοποίηση έγινε από τον κ. Παμπούκη, έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης του Κατάρ και υπουργό Ενέργειας Αμπντουλαχμπίν Χαμάντ αλ Ατιγιάχ .
Το έδαφος είχαν προετοιμάσει ο κ. Κουβέλης στο πλαίσιο της επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κ. Παπούλια στο Αμπού Ντάμπι, όπου συναντήθηκε με αξιωματούχους του Κατάρ- μια συνάντηση που δεν δημοσιοποιήθηκε τότε.
Η επένδυση είχε προϋπολογισμό περί τα 2,5 δισ. ευρώ και περιελάμβανε την κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποιημένου πετρελαϊκού αερίου (LΡG), ο οποίος θα τροφοδοτούσε μονάδα παραγωγής ηλεκτρισμού δυναμικότητας 1.100 Μεγαβάτ. Την κατασκευή του τερματικού σταθμού και της μονάδας παραγωγής ηλεκτρισμού θα αναλάμβανε η κοινοπραξία Αstakos Ρower Ρlan Concorctium με ανάδοχο τη λιβανέζικη κατασκευαστική εταιρεία CCC των λιβανέζων με παλαιστινιακή καταγωγή επιχειρηματιών Χασίμπ Σαμπάχ και Σαΐντ Κιουρί.
Οι μέτοχοι
Η Αstakos Ρower Ρlan Concorctium ελέγχεται κατά 33,3% από το Κατάρ, κατά 33,3% από τη λιβανέζικη εταιρεία Sabagh Κhoury SΑL των Χασίμπ Σαμπάχ και Σαΐντ Κιουρί και κατά 33,3% από τη γερμανοελληνική Rosebud, η οποία είχε βασικό μέτοχο και εκπρόσωπο τον 45χρονο κ. Ι. Αντωνιάδη. Ο τελευταίος λέγεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στο στήσιμο της επένδυσης, χάρη στις γνωριμίες του στο Εμιράτο όπου κάνει δουλειές από το 1991, αρχικά για λογαριασμό της Qatar Ρetroleum, μικρής οικονομικής σημασίας, η οποία όμως του απέφερεσημαντικές γνωριμίες και επαφές. Στον τομέα της ενέργειας μπήκε το 2001 μέσω της εταιρείας Εunice, η οποία σήμερα, σύμφωνα με τον ίδιο, διαθέτει μετοχικά ποσοστά σε 18 εταιρείες αιολικών πάρκων.
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς πέρασε και δύσκολες περιόδους οικονομικά κατά τη διάρκεια των οποίων απέφευγε τις πολλές επαφές με παλαιούς συνεργάτες του. Το 2006, εκμεταλλευόμενος τις επαφές που είχε από τη δεκαετία του 1990 με τους ανθρώπους του Εμιράτου, ρίχνει την ιδέα της επένδυσης στην Ελλάδα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το 2008 προσέγγισε ξανά την Qatar Ρetroleum εισηγούμενος τη δημιουργία του ενεργειακού έργου στον Αστακό, με θετική ανταπόκριση. Το έργο πρότεινε στην τότε κυβέρνηση του κ. Κ. Καραμανλή, επισκεπτόμενος στα μέσα του 2008 και στις αρχές του 2009 υπουργεία και ενεργειακές ΔΕΚΟ. Το σχέδιο δεν ευδοκίμησε εκείνη την περίοδο, τελικώς όμως ξεκίνησε στο τέλος του 2009. Η μονάδα του Αστακού χρειαζόταν περίπου 1 εκατ. τόνους LΡG τον χρόνο, ποσότητα που θα προμηθευόταν από το Εμιράτο, το οποίο διαθέτει πετρελαϊκό αέριο εν αφθονία. Από την αρχή υπήρξε αντίθεση της υπουργού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής κυρίας Τίνας Μπιρμπίλη για το έργο λόγω των προδιαγραφών ασφαλείας που προϋποθέτει, γεγονός που την έφερε σε αντιπαράθεση με τον κ. Κουβέλη. Οπως αποκαλύφθηκε από το ΥΠΕΚΑ, «σε κανένα από τα δύο μνημόνια Ελλάδας- Κατάρ του Μαΐου, ούτε στο γενικό που υπέγραψε η κυρίαΜπιρμπίληούτε στο ειδικό για την ενέργεια που υπέγραψε ο κ. Κουβέλης, υπήρχε αναφορά για την ηλεκτρική ενέργεια». Η υπουργός ΠΕΚΑ εκτιμούσε, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι «το ελληνικό σύστημα δεν μπορεί να αντέξει μια τόσο μεγάλη μονάδα 1.100 Μεγαβάτ,ούτε το καύσιμο LΡG περιλαμβάνεται στο μείγμα για την επίτευξη του στόχου 20-20-20 (σ.σ.: 20% λιγότεροι ρύποι, 20% από ΑΠΕ, ως το 2020)».
Οι κκ. Παμπούκης και Κουβέλης ταξίδεψαν στο Κατάρ για την προώθηση του έργου, διεξάγοντας λεπτές διαπραγματεύσεις με τον υπουργό Επικρατείας του Εμιράτου αλλά, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, δεν είχαν γίνει γνωστές οι εσωτερικές έριδες στην Κοινοπραξία που οδήγησαν στη ματαίωση του έργου. Το ναυάγιο
Η ματαίωση του επενδυτικού σχεδίου οφείλεται, σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους και τη γερμανοελληνική Rosebud, στις απαιτήσεις της λιβανέζικης CCC, η οποία ζήτησε μεγάλες εκπτώσεις από το Κατάρ για την πρώτη ύλη, το LΡG, ώστε να έχει αυξημένα κέρδη. Ωστόσο, άλλες έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν είναι μόνον οι προσδοκίες «ταχείας και υψηλής κερδοφορίας» που προέβαλαν οι Λιβανέζοι αλλά κυρίως η σημαντική «ιδιορρυθμία» στη σύνθεση της ίδιας της Κοινοπραξίας. Η «ιδιορρυθμία» αυτή εντοπίζεται στο γεγονός ότι σε ένα έργο προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ, το ένα τρίτο ανήκε σε κολοσσιαίες κρατικές εταιρείες του Κατάρ, το άλλο ένα τρίτο στην επίσης πολύ μεγάλη και εξαιρετικά «απλωμένη» λιβανέζικη κατασκευαστική, και το υπόλοιπο ένα τρίτο σε μια μικρή και εν πολλοίς άγνωστη εταιρεία συμβούλων με έδρα τη Γερμανία και έλληνες μετόχους, που όπως είπε προς «Το Βήμα» μέλος της κυβέρνησης «η Rosebud θα ήταν απολύτως ευχαριστημένη αν συμμετείχε ακόμη και με 5% στην Κοινοπραξία». Ο αντίλογος στην «απρόσμενα υψηλή» – κατά το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος- συμμετοχή της Rosebud, είναι ότι ο μέτοχος και εκπρόσωπός της κ. Αντωνιάδης «συνέλαβε τη δουλειά» και έπεισε τους Καταρινούς να συμμετάσχουν. Αυτοί με τη σειρά τους, επειδή το έργο περιελάμβανε ένα δύσκολο κομμάτι βιομηχανικής- ενεργειακής κατασκευής με υψηλές προδιαγραφές ασφαλείας, έβαλαν στην Κοινοπραξία την εξειδικευμένη κατασκευαστική CCC, η οποία διατηρεί γραφεία και στην Αθήνα- στο Μαρούσι. Σύμφωνα όμως με τις ίδιες πηγές οι Λιβανέζοι, παλαιστινιακής καταγωγής επιχειρηματίες, Χασίμπ Σαμπάχ και Σαΐντ Κιουρί δεν είδαν ποτέ με καλό μάτι την υψηλή συμμετοχή της Rosebud, ούτε ήθελαν να μοιραστούν μαζί της κέρδη που θεωρούσαν ότι ανή κουν μόνο στους ίδιους και στις κρατικές εταιρείες του Κατάρ.
Η Rosebud δεν κάθησε με σταυρωμένα χέρια. Κατηγόρησε τους λιβανέζους κατασκευαστές ότι υπαναχώρησαν από αρχικές δεσμεύσεις και προέβαλλαν απαιτήσεις που δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές. Οι άνθρωποι της CCC, μιλώντας πρόσφατα σε αθηναίους δικηγόρους, στους οποίους είχαν καταφύγει για άλλη υπόθεση, είχαν εκφράσει την απορία «αν για τη χρηματοδότησητου έργου χρειαστεί να δανειστούμε έως και 1 δισ. ευρώ από τράπεζες.Εμείς και το Κατάρ έχουμε πρόσωπο να το κάνουμε. Πώς μπορούμε όμως να εμφανίσουμε ως συνεταίρο μια εταιρεία που δεν αξίζει ούτε 500.000 ευρώ;». Η αντιπαράθεση Λιβανέζων και Αντωνιάδη και η «υπερβολική έως ανεξήγητη», σύμφωνα με πηγές των Λιβανέζων, επιρροή της Rosebud στους Καταρινούς οδήγησαν, το τελευταίο διάστημα, σε συνεχείς αντεγκλήσεις μεταξύ τους. Λόγω της αντιπαράθεσης, οι εκπρόσωποι του Κατάρ και ο ίδιος ο αντιπρόεδρος του Κατάρ Αμπντουλαχμπίν Χαμάντ αλ Ατιγιάχ, ουσιαστικό «αφεντικό» της Qatar Ιnvestment Αuthority, του κρατικού επενδυτικού κεφαλαίου του Κατάρ, που έφθασε προχθές στην Αθήνα, απέφυγαν συστηματικά να αναμειχθούν στις διαπραγματεύσεις. Οι Καταρινοί μέτοχοι εμφανίστηκαν μόνο στο ξεκίνημα του έργου και συγκεκριμένα σε δύο συσκέψεις- μία στην Αθήνα και μία στο Μιλάνο. Εκτοτε εξαφανίστηκαν από τις διαπραγματεύσεις αφήνοντας τα δύσκολα στους ελληνογερμανούς συνεταίρους, κάτι που, όπως αναφέρουν όσοι γνωρίζουν τις συνήθειές τους, «δεν συνάδει με τη γενικότερη τακτική τους αφού στα θέματα τα οποία τους ενδιαφέρουν ασχολούνται οι ίδιοι πλαισιωμένοι από δική τους ομάδα δικηγόρων, οικονομολόγων και μηχανικών». Αίσθηση επίσης είχε προκαλέσει και η πλήρης απουσία των έμπειρων μηχανικών της CCC από τις διαπραγματεύσεις.
Θερινές αψιμαχίες
Τα μεγάλα εσωτερικά προβλήματα εμφανίστηκαν στο τραπέζι τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ίδιος ο λιβανέζος επιχειρηματίαςΣαΐντ Κιουρί τηςCCC ταξίδεψε στην Ντόχα, την πρωτεύουσα του Κατάρ, και έθεσε θέμα «προνομίων» της Rosebud στην επένδυση τα οποία έπρεπε να περιοριστούν. Παράλληλα ζήτησε από το Κατάρ, ως παραγωγός του LΡG, να πουλάει το αέριο με μεγάλη έκπτωση άνω του 50% (άλλες πηγές λένε ότι ζήτησε έκπτωση 70%) στην Κοινοπραξία ώστε να γίνει συντομότερα η απόσβεση και να προκληθεί ταχύτερη και υψηλότερη κερδοφορία.
Σε αντίθετη περίπτωση, η λιβανέζικη εταιρεία υποστήριζε ότι σε πρώτη φάση η επένδυση θα μπορούσε να περιορισθεί στην εμπορία υγροποιημένου φυσικού αερίου LΝG, καθώς αποτελεί το εύκολο κομμάτι και δεν μεταφράζεται σε μεγάλες επενδύσεις ούτε προκαλεί αντιδράσεις. Δεν είναι τυχαίο που την ίδια εποχή, στις εξελίξεις περί την επένδυση υπήρχε «σιγή ασυρμάτου» και κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα έλεγαν ξεκάθαρα ότι «ο Αστακός κάπου έχει κολλήσει, όχι πάντως σε μας» εκφράζοντας αγωνία για το μέλλον του έργου.
Οι θερινές παρεμβάσεις του Σαΐντ Κιουρί δεν έφεραν αποτέλεσμα και την προηγούμενη εβδομάδα κορυφαίο στέλεχος της CCC ταξίδεψε πάλι στην Ντόχα, όπου και ζήτησε τόσο την έκπτωση στο πετρελαϊκό αέριο όσο και τις εσωτερικές αλλαγές στην Κοινοπραξία. Οι άνθρωποι της Rosebud λένε ότι το αίτημα απορρίφθηκε αφού για έργα σαν αυτό οι εκπτώσεις κυμαίνονται περί το 35% με απόσβεση των επενδεδυμένων κεφαλαίων σε περίπου 13 χρόνια, με μέση απόδοση της τάξεως του 11%-12%. Οσον αφορά το άλλο αίτημα δεν έγινε γνωστή η θέση του Κατάρ, αλλά η αρνητική έκβαση «φωτογραφίζει» τη στάση του Εμιράτου.
Ετσι, το βράδυ της περασμένης Δευτέρας εστάλη η επιστολή του υπουργού Επικρατείας του Κατάρ Μοχάμεντ Σαλέχ αλ Σάντα προς τον κ. Κουβέλη, που αναφέρει ότι οι δύο κρατικές εταιρείες του εμιράτου αποσύρουν το ενδιαφέρον τους γιατί το έργο δεν είναι βιώσιμο. Ο κ. Παμπούκης μίλησε για ανωριμότητα των επενδυτών, ο κ. Κουβέλης αναφέρθηκε και σε προβλήματα που είχε η Κοινοπραξία με την πώληση ηλεκτρικού ρεύματος που θα παρήγαγε η μονάδα στην Ιταλία (κάτι που η Rosebud αποκρούει), αλλά η ουσία είναι ότι το έργο δεν θα γίνει.
Παραμένει ζωντανό το Μνημόνιο με το Κατάρ
Το ναυάγιο της επένδυσης του Κατάρ στον Αστακό της Αιτωλοακαρνανίας δεν θα επηρεάσει σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το επενδυτικό πρόγραμμα που έχει ετοιμάσει το μικρό αλλά πλούσιο Αραβικό Εμιράτο για τη χώρα μας. Η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών έχει επισημοποιηθεί με το λεγόμενο Μνημόνιο της Νέας Υόρκης που υπέγραψαν οι δύο κυβερνήσεις. Από τα περίπου 100 δισ. δολάρια που θέλει να επενδύσει το Κατάρ έξω από τη χώρα του έχει προγραμματίσει να «ρίξει» τα 5,5 δισ. στην Ελλάδα, πολλοί λένε και με προσωπική απόφαση του εμίρη του Κατάρ σεΐχη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θάνι.
Στο πλαίσιο αυτό έγινε προχθές στην Αθήνα η πρώτη συνάντηση της μεικτής επιτροπής εκπροσώπων των κυβερνήσεων της Ελλάδας και του Κατάρ. Εν όψει της συνάντησης αυτής ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου την προηγούμενη ημέρα είχε σύντομη συνάντηση με τον υπουργό Επικρατείας κ. Χ.Παμπούκη από τον οποίο ενημερώθηκε σχετικά με την πορεία των συνεννοήσεων που είχαν προηγηθεί.
Από την ελληνική πλευρά στην επιτροπή συμμετέχουν ο κ. Παμπούκης, η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κυρία Τίνα Μπιρμπίλη και ο διοικητής της Αγροτικής Τράπεζας κ. Θ.Πανταλάκης να μετατραπεί σε αριστοκρατικό προάστιο για πλούσιους Αραβες, αλλά και την εκμετάλλευση της υποδομής που υπάρχει στον Αστακό όχι όμως για ενεργειακή χρήση αλλά για εμπορευματική και μεταφορική, ένα είδος «ναυτιλιακού Θριάσιου».
Οι επενδυτές από το Κατάρ ενδιαφέρονται επίσης για την αγορά μετοχών κερδοφόρων ΔΕΚΟ εφόσον αυτές πωλούνται ή για στενή συνεργασία μέσω joint venture κυρίως στον τομέα της ενέργειας (π.χ. ΔΕΠΑ), των φυσικών πόρων (π.χ. ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ) ακόμη και των υποδομών βάσης (π.χ. ΟΛΠ, ΟΛΘ ή κάποιου αεροδρομίου εφόσον ιδιωτικοποιηθεί). Ολα αυτά στη βάση μιας διακρατικής συμφωνίας. Το ζητούμενο είναι ότι τέτοιου είδους ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα μπορούν να γίνουν μόνο με διεθνείς διαγωνισμούς, ενώ οι πλούσιοι Αραβες του Κατάρ δεν είναι συνηθισμένοι σε τέτοιες διαδικασίες. Απλώς κάνουν μια διακρατική συμφωνία, παζαρεύουν το τίμημα, πληρώνουν και αγοράζουν.
Το μεγάλο στοίχημα για τις επενδύσεις του Κατάρ στην Ελλάδα είναι η μετατροπή του Ελληνικού σε… αθηναϊκή Ριβιέρα. Τα σχέδια για τα οποία έχουν ήδη μιλήσει σε κυβερνητικούς παράγοντες περιλαμβάνουν τη δημιουργία ξενοδοχείων πολλών αστέρων, καζίνο, γηπέδων του γκολφ, τουλάχιστον 100 πολυτελών βιλών και με την ιδιότητα του χρηματοοικονομικού συμβούλου της ελληνικής κυβέρνησης. Συμπροεδρεύων της επιτροπής με τον κ. Παμπούκη είναι ο κ. Αχμάντ αλ Σαγιέντ, εκτελεστικός διευθυντής του Qatar Ιnvestment Αuthority (QΙΑ), του Οργανισμού Επενδύσεων του Εμιράτου, ο οποίος είναι ο χρηματοδοτικός φορέας όλων των δράσεων του Κατάρ, με τα 80 δισ. δολάρια ΑΕΠ και μόλις τους 800.000
κατοίκους, που του αποφέρουν το δεύτερο υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στο κόσμο. Η QΙΑ αγόρασε πρόσφατα το Ηarrods από τον Μοχάμεντ Αλ Φαγέντ, ενώ μετοχικές συμμετοχές έχει μεταξύ άλλων στις τράπεζες Βarclay΄s και Credit Suisse, στην Ρorsche και στην αλυσίδα σουπερμάρκετ Sainsbury.
Οι πρώτοι επενδυτικοί στόχοι των εμίρηδων επικεντρώνονται στην εκμετάλλευση της έκτασης του Ελληνικού, αλλά επίσης περιλαμβάνουν και την αγορά ακινήτων (ακόμη και νησιών), την ανάδειξη του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» ως τεχνικής βάσης εξόρμησης της αεροπορικής εταιρείας του Κατάρ προς την Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική, την επιλογή ενός μεγάλου χώρου στις παρυφές του Λεκανοπεδίου που θα μπορούσε πανάκριβων ρεστοράν και κλαμπ που θα προσελκύουν επισκέπτες πολύ υψηλού εισοδηματικού επιπέδου απ΄ όλον τον πλανήτη. Σχεδιάζουν επίσης τη δημιουργία μεγάλης μαρίνας στο ύψος του Αγ. Κοσμά στα πρότυπα της διάσημης μαρίνας του Μονακό, ενώ στα σχέδια (επί χάρτου προς το παρόν) έχει επανέλθει και το τεχνητό νησί σε απόσταση 200 μέτρων από την παραλία που είχε συζητηθεί την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά δεν προχώρησε.
Ολα αυτά βεβαίως έχουν πέσει ως ιδέες σε τεχνικά και δικηγορικά γραφεία που δουλεύουν πυρετωδώς αυτή την εποχή για να προετοιμάσουν ένα βιώσιμο σχέδιο για μια επένδυση με προϋπολογισμό 1,5 δισ. ευρώ ως 2 δισ. ευρώ.
Ο Αστακός εξακολουθεί να ενδιαφέρει το Κατάρ όχι όμως με τη μορφή του ενεργειακού συγκροτήματος αλλά ως διαμετακομιστικός κόμβος για πλοία κοντέινερ κυρίως από την Ινδία και τη Νοτιοανατολική Ασία που θα μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν ως βάση για τη Μεσόγειο, καθώς και για τα λιμάνια της Αγγλίας και της Βόρειας Ευρώπης. Φυσικά ζητούν την ιδιοκτησία της παλαιάς ΝΑΒΙΠΕ στο Πλατυγιάλι.
