Περισπωμένες και δασείες στο πυκνογραμμένο κείμενο, κιτρινισμένες σελίδες με σκοροφαγωμένες άκρες, περίτεχνες εικονογραφήσεις και μια χαρακτηριστική στυφή μυρωδιά. Τα παλιά βιβλία είναι θησαυρός για λόγους που δεν περιορίζονται στο περιεχόμενό τους. Στο πέρασμα των αιώνων βιβλιοφάγοι, μελετητές και φανατικοί συλλέκτες τα αναζητούσαν μετά μανίας, ψάχνοντας σε παλαιοβιβλιοπωλεία, παζάρια και σκονισμένα υπόγεια, αναζητώντας διαμάντια στην πραμάτεια των παλιατζήδων ή ακόμα και στα… σκουπίδια. Εν έτει 2010, ωστόσο, οι λάτρεις των παλιών βιβλίων έχουν στα χέρια τους ένα νέο, πανίσχυρο εργαλείο: το ίντερνετ. Αξιοποιώντας το ανεξάντλητο εύρος αλλά και την ταχύτητα της διαδικτυακής αναζήτησης, τα e-παλαιοβιβλιοπωλεία ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στον ελληνικό κυβερνοχώρο, προσελκύοντας εκατοντάδες φανατικούς αναγνώστες και συλλέκτες.
«Έχουμε δημιουργήσει μία πλατφόρμα όπου χιλιάδες άνθρωποι μπορούν να αναγράφουν τα σπάνια ή εξαντλημένα βιβλία που αναζητούν,
χωρίς καμία απολύτως δέσμευση. Στη συνέχεια εμείς αναλαμβάνουμε να τα αναζητήσουμε σε κάθε γωνιά της χώρας, να τα αποκτήσουμε και να τους τα μεταπωλήσουμε. Με ένα απλό “κλικ” του αναγνώστη ενεργοποιείται ένα γαϊτανάκι αναζήτησης που στο παρελθόν θα απαιτούσε μήνες προσωπικής έρευνας, έξοδα, ακόμα και μακρινά ταξίδια» αναφέρει στο «Βήμα» η κυρία Σοφία Μεϊμάρογλου, διευθύντρια της διαδικτυακής πλατφόρμας www.spaniavivlia.gr, η οποία φιλοξενεί περισσότερους από 15.000 σπάνιους τίτλους, στους περισσότερους από τους οποίους έχουν ήδη δημιουργηθεί μακρές λίστες αναμονής. Το μόνο βέβαια που λάμπει δια της απουσίας του είναι οι… τιμές, καθώς, όπως εξηγεί η κυρία Μεϊμάρογλου, «οι τιμές δεν αναγράφονται διότι διαμορφώνονται κατά περίπτωση, ανάλογα με τη σπανιότητα, την παλαιότητα, τη ζήτηση και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το κάθε βιβλίο».
«Κι όμως,
η τιμή είναι το πρώτο που οφείλει πάντα να αναγράφεται σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο. Και μάλιστα, πρέπει να διατηρείται χαμηλή!» αντιτείνει η κυρία Μαρία Παναγοπούλου, η οποία διευθύνει το παλαιοβιβλιοπωλείο «Μικρό Μοναστηράκι» και προσπαθεί, όπως δηλώνει, μέσω των παλιών φτηνών βιβλίων να φέρει σε επαφή «τους νέους, τους φοιτητές και όσους στερούνται αγοραστικής δύναμης με τη μαγεία της ανάγνωσης. Στις μέρες μας το σκεπτικό των εκδοτικών οίκων είναι το γρήγορο κέρδος, ακόμα και αν το βιβλίο γίνει… φύλλο και φτερό μέσα σε τρία χρόνια. Τα βιβλία του παρελθόντος, αντιθέτως, είχαν αντοχή στο χρόνο γιατί η εκτύπωση και η βιβλιοδεσία γινότανμε μεράκι», προσθέτει η ίδια.
Σημασία στη διαδικασία
Αυτό που λίγο τολμούν να αποδεχθούν, ωστόσο, είναι πως τη στιγμή που ένα απλό «κλικ» αντικαθιστά την προσωπική έρευνα, δεν περιορίζονται μόνο ο κόπος και τα έξοδα. Εξαφανίζεται ταυτόχρονα ολάκερη η μαγευτική διαδικασία της αναζήτησης ενός θησαυρού. «Το “ταξίδι” ανάμεσα στους ανεξερεύνητους τόμους, η μυρωδιά, το ξεφύλλισμα των εύθραυστων βιβλίων, οι παθιασμένες συζητήσεις των βιβλιοφάγων, η γλυκιά προσμονή κάθε νέας αναζήτησης, όλα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν στο όνομα της ταχύτητας και της αποτελεσματικότητας», λέει στο «Βήμα» ο κ. Νίκος Χρυσός, συγγραφέας και ιδιοκτήτης ενός συμβατικού και ενός… διαδικτυακού παλαιοβιβλιοπωλείου. Όταν επισημαίνουμε την αντίφαση, διευκρινίζει ότι στόχος δεν είναι να απορρίψουμε το ίντερνετ ως εργαλείο αλλά «να το αξιοποιήσουμε δημιουργικά για να φέρουμε τον κόσμο πίσω στα παλαιοβιβλιοπωλεία». Έτσι, στην ιστοσελίδα του, η οποία τιτλοφορείται www.oldbooks.gr, δεν περιέχονται απλώς βιβλία προς πώληση, αλλά και βιογραφίες συγγραφέων, βιβλιοκριτικές, ακόμα και ένα ιδιότυπο φεστιβάλ ανέκδοτων διηγημάτων, με τη συμμετοχή πολλών Ελλήνων συγγραφέων!
Σύμφωνα με τους βιβλιοφάγους, άλλωστε, το παλαιοβιβλιοπωλείο δεν θα εξαφανιστεί τόσο εύκολα στους «αχανείς» δρόμους του διαδικτύου γιατί έχει κρυφές «δυνάμεις» που ο κυβερνοχώρος δεν μπορεί να συναγωνιστεί. «Σε μεμονωμένες περιπτώσεις αναζήτησης συγκεκριμένων, δυσεύρετων βιβλίων, επέλεξα πράγματι το ίντερνετ. Η χρησιμότητα του, όμως, εξαντλείται εκεί! Το πέρασμα ενός απογεύματος “χαμένη” ανάμεσα στα βιβλία ενός αληθινού παλαιοβιβλιοπωλείου είναι μια απολαυστική εμπειρία που ποτέ δεν θα μπορέσει γίνει online», σχολιάζει η κυρία Δέσποινα Παναγιωτοπούλου, γεωπόνος και φανατική αναγνώστρια.
Οι 4 τύποι ανθρώπων που θα συναντήσετε σε παλαιοβιβλιοπωλείο
1. Ο συλλέκτης
Αναζητεί συγκεκριμένα είδη βιβλίων, τα οποία συλλέγει επί σειρά ετών, διατεθειμένος να καταβάλει μέχρι και υψηλά ποσά για ένα σπάνιο απόκτημα. (πχ. σπάνιες εκδόσεις κλασικών συγγραφέων, αρχαιότυπα, παλαιότυπα, περιηγητικά, εικονογραφημένες εκδόσεις κλπ.)
2. Ο μελετητής
Με αφορμή συγκεκριμένη έρευνα, αναζητεί βιβλία που αφορούν μία ιστορική περίοδο ή κοινωνικό φαινόμενο (πχ. η εθνική αντίσταση, ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος κλπ.)
3. Ο «οικονομικός» αναγνώστης
Εκμεταλλεύεται τις μειωμένες τιμές των παλαιοβιβλιοπωλείων για να εμπλουτίσει τη βιβλιοθήκη του με κλασικούς, ποίηση και δοκίμια.
4. Ο αγοραστής του «βιβλίου μνήμης»
Ανήκει στο περιστασιακό κοινό που αναζητεί χαμένα βιβλία που συνδέονται με συγκεκριμένες αναμνήσεις (πχ. το αλφαβητάρι του δημοτικού, τα κόμικς της «Κάντυ-Κάντυ», το αγαπημένο βιβλίο της παιδικής του ηλικίας κλπ.)
Οι τολμηροί
Πλήρως οργανωμένα διαδικτυακά παλαιοβλιοπωλεία.
Προσφέρουν δυνατότητα αναζήτησης, υποβολής ηλεκτρονικών αιτημάτων και αγοράς μέσω διαδικτύου
Παλαιοβιβλιοπωλείο του Νίκου Χρυσού
www. oldbooks.gr
«Το μικρό μοναστηράκι»
www. tomikromonastiraki.gr
«Ίστορ»
www. booksistor.gr
«Σπάνια βιβλία»
www. spaniavivlia.gr
«Παλαιοβιβλιοπωλείον»
www. paleovivliopolion.gr
Παλαιοβιβλιοπωλείο του Στέλιου Σταθόπουλου
www. palaiobibliopolio.gr
Οι διστακτικοί
Προσφέρουν online λίστες σπανίων βιβλίων για αναζήτηση,
αλλά δέχονται παραγγελίες μετά από προσωπική επικοινωνία
Παλαιοβιβλιοπωλείο «ΒΙΒΛΙΟΘΗΡΑΣ»
http: //bibliothiras.blogspot.com/
Βιβλιοδετείο – Παλαιοβιβλιοπωλείο του Λ.
Βουγιούκα
http: //tzavella3.blogspot.com/
«Βιβλιοανιχνευτής»
http: //vivlioanihneftis.wordpress.com/
Οι παραδοσιακοί
Δεν δραστηριοποιούνται στο ίντερνετ
Βιβλιοπωλείο των βιβλιοφίλων
Μαυρομιχάλη 7, Αθήνα
Παλαιά βιβλια-Γκραβούρες Λούντβικ Γκράφε
Ζωοδόχου Πηγής 1, Αθήνα
Παλαιοβιβλιοπωλείο του Δημήτρη Κ.
Ρέτσας
Αστιγγος 6, Μοναστηράκι
