ΟΣΛΟ Σε ένα «αγκάθι» στο πλευρό της κινεζικής κυβέρνησης απονέμεται το εφετινό βραβείο Νομπέλ Ειρήνης. Ο φυλακισμένος αντιφρονών Λιου Σιαομπό έλαβε χθες το βραβείο για «τον μακρύ και μη βίαιο αγώνα του για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα» – γεγονός που, όπως ήταν αναμενόμενο, εξόργισε την κινεζική κυβέρνηση, η οποία άλλωστε είχε προειδοποιήσει δημοσίως την επιτροπή των Νομπέλ να μην τον βραβεύσει.
Ο 54χρονος Λιου είναι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές μιας ειρηνικής και σταδιακής πολιτικής αλλαγής στην Κίνα, η οποία έχει αλλάξει το οικονομικό της σύστημα προς το «καπιταλιστικότερο», όχι όμως και το πολιτικό προς το δημοκρατικότερο. Ο συγγραφέας, πρώην καθηγητής πανεπιστημίου του Πεκίνου, είναι ο εμπνευστής της Χάρτας 08 την οποία συνυπέγραψαν χιλιάδες Κινέζοι ζητώντας μεγαλύτερη ελευθερία έκφρασης αλλά και να μπει ένα τέλος στη μονοκομματική κυριαρχία του ΚΚ στην πολιτική ζωή της Κίνας. Η αστυνομία τον συνέλαβε λίγες ώρες προτού δημοσιοποιηθεί η Χάρτα 08, η οποία είχε για πρότυπο την Χάρτα 77 του Βάτσλαβ Χάβελ που οδήγησε στη Βελούδινη Επανάσταση στην Τσεχοσλοβακία το 1989. Πέρυσι ανήμερα τα Χριστούγεννα, ύστερα από μια συνοπτική (τρίωρης διάρκειας!) δίκη, ο Λιου καταδικάστηκε σε 11ετή φυλάκιση.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι «ο Λιου Σιαομπό είναι εγκληματίας που έχει καταδικαστεί από τις κινεζικές δικαστικές αρχές επειδή παρέβη την κινεζική νομοθεσία» και χαρακτήρισε τη βράβευσή του «βλασφημία προς το Νομπέλ Ειρήνης». Η επιτροπή των βραβείων Νομπέλ δήλωσε ότι ο Λιου αποτελεί σύμβολο του αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα και προσέθεσε: «Η Κίνα έχει γίνει μεγάλη δύναμη από οικονομική άποψη, όπως και από πολιτική, και είναι λογικό οι μεγάλες δυνάμεις να αντιμετωπίζουν επικρίσεις».
Ο Λιου είναι ο πρώτος Κινέζος που κερδίζει το Νομπέλ Ειρήνης.
«Το βραβείο δεν είναι μόνο για τον ίδιο αλλά και για όλους όσοι επιμένουν να αγωνίζονται για τη δημοκρατία,την ελευθερία και την ειρήνη στην Κίνα, καθώς και για όλους τους πολιτικούς κρατουμένους» είπε η σύζυγός του, η ποιήτρια Λιου Σία, από το Πεκίνο.
Γιος στρατιωτικού, ο Λιου μεγάλωσε στην «έρημο», όπως τη χαρακτηρίζει, της Πολιτιστικής Επανάστασης και σπούδασε Λογοτεχνία στο Πεκίνο. Τα γραπτά του πήραν πολιτική χροιά κατά το πρώτο του ταξίδι εκτός Κίνας, ως επισκέπτης καθηγητής στο Οσλο το 1988. Εναν χρόνο αργότερα διέκοψε εσπευσμένα επίσκεψη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης για να συμμετάσχει στη διαμαρτυρία των φοιτητών στην πλατεία Τιανανμέν του Πεκίνου, όπου υπήρξε καθοριστικός στο να τους πείσει να μη μεταχειριστούν βία.
Μετά την πάταξη της εξέγερσης στην Τιανανμέν ο Λιου φυλακίστηκε για δύο χρόνια. Το 1996 οι αρχές τον έστειλαν για τρία χρόνια σε στρατόπεδο «αναμόρφωσης μέσω της εργασίας».
