«Σκέφτομαι την εκδήλωση της προσεχούς Παρασκευής και είμαι πολύ στενοχωρημένος» εξομολογείται ο ηθοποιός Κώστας Παπαναστασίου σχολιάζοντας το πρόσφατο «θερμό» κλίμα των ελληνογερμανικών σχέσεων. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα επιτυχημένου έλληνα μετανάστη της Γερμανίας, ο Κ. Παπαναστασίου είναι πρωταγωνιστής στη δημοφιλή γερμανική τηλεοπτική σειρά «Lindenstrasse», επεισόδια της οποίας θα προβληθούν την Παρασκευή που μας έρχεται στο Ινστιτούτο Γκαίτε στο πλαίσιο εκδήλωσης με τίτλο «Οι Ελληνες της “Lindenstrasse”- Διαμορφωμένη μετανάστευση, επιτυχημένη ενσωμάτωση». «Χαίρομαι που με καλεί το Ινστιτούτο Γκαίτε» συνεχίζει ο κ. Παπαναστασίου, «αλλά λυπάμαι που δεν με κάλεσε η χώρα μου… Και όμωςέκανα πολλές προσπάθειες τους τελευταίους μήνες για να μην περάσει το κλίμα που καλλιεργούσε εδώ στη Γερμανία ο κίτρινος Τύπος εναντίον των Ελλήνων. Συμμετείχα σε καμπάνιες που διεξάγονταν στο μετρό-μιλάμε για εκατομμύρια ανθρώπους καθημερινά-,αλλά και σε εγκυρότατα έντυπα και είχαν τεράστια απήχηση.Είναι πολύ σημαντικό να μην τρωθεί η ισχυρή ελληνογερμανική φιλία,η οποία οικοδομήθηκε με τόσο κόπο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.Σήμερα μπορώ να πω ότι η κρίση συνεχίζεται, η αμφισβήτηση εξακολουθεί να υπάρχει,αλλά ολοένα αυξάνονται οι Γερμανοί οι οποίοι στέκονται δίπλα μας.Σιγά-σιγάη ιστορία βρίσκει τον δρόμο της. Ο κίτρινος Τύπος δεν τα κατάφερε…».
Γεννημένος τον Φεβρουάριο του 1937 στην Καρδίτσα, έκανε ένα σύντομο πέρασμα από την Αυστρία προτού καταλήξει το 1956 στη Γερμανία όπου εξακολουθεί να διαμένει. Σπούδασε αρχιτεκτονική και υποκριτική, ενώ δηλώνει υπερήφανος για το ότι έχει συμβάλει και στη διάδοση του ελληνικού τραγουδιού μέσα από σειρά συναυλιών σε φημισμένες αίθουσες του γερμανόφωνου χώρου τις οποίες συνεχίζει ως σήμερα. Είναι παράλληλα επιχειρηματίας: εδώ και χρόνια διατηρεί τη γνωστή στο Βερολίνο ταβέρνα/γκαλερί «Τerzo Μondo», πόλο έλξης για τον πνευματικό και καλλιτεχνικό κόσμο της γερμανικής πρωτεύουσας. Εχοντας, μεταξύ άλλων, συμμετάσχει σε ταινίες του σπουδαίου σκηνοθέτη Μπέρνχαρντ Βίκι, ως το 2001 ο Κώστας Παπαναστασίου πρωταγωνιστούσε στη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά «Lindenstrasse», ερμηνεύοντας τον ρόλο του Ελληνα Παναγιώτη Σαρικάκη. Το σίριαλ προβάλλεται από το 1985 γνωρίζοντας τεράστια επιτυχία, ενώ θεωρείται ότι έχει συμβάλει αποφασιστικά στο να «κρατηθούν ισορροπίες» στη σύγχυση η οποία επικράτησε πρόσφατα στις ελληνογερμανικές σχέσεις και οξύνθηκε από το γνωστό άρθρο του περιοδικού «Focus».
«Ετυχε να πάω στο Δημοτικό την εποχή όπου έφευγαν οι Γερμανοί από την Ελλάδα και άνοιξαν πάλι τα σχολεία» θυμάται ο Κώστας Παπαναστασίου «ξετυλίγοντας» το κουβάρι των αναμνήσεών του. «Οταν τελείωσα το Γυμνάσιο,οι επιλογές για ανώτερες σπουδές στη χώρα ήταν περιορισμένες. Ο πατέρας μου, γεωργός στο επάγγελμα,σκέφτηκε ότι για να προετοιμαστώ για το ελληνικό πανεπιστήμιοη οικογένεια θα έπρεπε να ξοδέψει πολλά χρήματα. Εφυγαλοιπόναρχικά για την Αυστρία, όπου κάποια στιγμή τα χρήματα τελείωσανκαι ζούσα χάρη στη βοήθεια ορισμένων Ελλήνων που είχαν ξεμείνει εκεί από τον πόλεμο και δεν τους επιτρεπόταν να επιστρέψουν,καθώς θεωρούνταν κομμουνιστές. Αργότεραέμαθα ότι στο Πολυτεχνείο του Βερολίνου υπήρχε μια οργάνωση η οποία έβρισκε σε φοιτητές,διάφορες μικροδουλίτσες προκειμένου να επιβιώσουν στο διάστημα των σπουδών τους. Κατέληξαλοιπόνεκεί. Ολοκλήρωσα τις σπουδές μου και η ζωή πήρε τον δρόμο της…».
Δεν σκέφτηκε ποτέ να επιστρέψει; «Οταν το σκέφτηκα, έγινε η δικτατορία και μου ήταν πολύ δύσκολο» λέει και συνεχίζει: «Αργότερα παντρεύτηκα, έκανα οικογένεια, έλεγα ότι θα γυρίσω όταν το παιδί τελείωνε το Δημοτικό,μετά το Γυμνάσιο, ώσπου πέρασαν τα χρόνια. Εφτιαχνα τις βαλίτσες και ποτέ δεν έπαιρνα τον δρόμο της επιστροφής. Ωστόσοερχόμουν κατά διαστήματα στην Ελλάδα. Το ότι δεν επέστρεψα πάντωςοριστικά, να πω την αλήθεια,δεν το μετάνιωσα.Νομίζω πως κανένας από όσους έμειναν δεν το έχειτελικάμετανιώσει. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει…».
ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ
η Η εκδήλωση με τίτλο «Οι Ελληνες της “Lindenstrasse”- Διαμορφωμένη μετανάστευση, πετυχημένη ενσωμάτωση» θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 1/10 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ινστιτούτου Γκαίτε (Ομήρου 14-16) στις 19.30.
Συμμετέχουν ο Χ. Γκαϊσεντέρφερ, ο Κώστας Παπαναστασίου, η Δόμνα Αδαμοπούλου και ο σκηνοθέτης της σειράς Γιόας Τατάρι. Παρουσίαση- συντονισμός: Μ. Κουζέλης. Στις 21.30 θα ακολουθήσουν τα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης.
Μια χειραφετημένη Ελληνίδα
Η Δόμνα Αδαμοπούλου γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1940 στο Μοναστηράκι. Το 1963 έφυγε για τη Γερμανία, όπου αρχικά διατηρούσε ελληνικό εστιατόριο στην Κολονία. Κάποια στιγμή ο Χανς Γκαϊσεντέρφερ, εμπνευστής και παραγωγός της «Lindenstrasse» («Στον δρόμο με τις φιλύρες»), την ανακάλυψε και της έκανε πρόταση να συμμετάσχει στη σειρά όπου εμφανίζεται ως σήμερα. Η Δόμνα Αδαμοπούλου ερμηνεύει τον ρόλο της Ελενας Σαρικάκη, μέλους της οικογένειας των ελλήνων ιδιοκτητών του εστιατορίου «Ακρόπολις» το οποίο βρίσκεται στον δρόμο του τίτλου, ανάμεσα σε σπίτια, ιατρεία και καταστήματα.
Η σειρά, η οποία διαδραματίζεται στο Μόναχο και προβάλλεται από το κανάλι WDR συγκεντρώνοντας τεράστια ποσοστά τηλεθέασης, αντλεί θέματα από την επικαιρότητα και την καθημερινή ζωή στη Γερμανία. Καταπιάνεται, π.χ., με τη γυναικεία χειραφέτηση ή την ομοφυλοφιλία, την όλο και πιο συχνή σύναψη σχέσεων μέσω Διαδικτύου, αλλά και τα προβλήματα που απορρέουν από την τάση αυτή, την ανεργία και τους φόβους των νέων για το μέλλον, τα χρεωμένα νοικοκυριά, αλλά και το ζήτημα της μετανάστευσης και της ενσωμάτωσης αλλοδαπών στη γερμανική κοινωνία. Πρωταγωνιστές στο θέμα αυτό είναι οι ιδιοκτήτες του εστιατορίου «Ακρόπολις», η οικογένεια Σαρικάκη, η οποία θεωρείται ότι έχει συμβάλει καθοριστικά στην προβολή μιας θετικής εικόνας για την Ελλάδα, παρά τις γνωστές πρόσφατες εξελίξεις.
«Οικεία ξενιτιά» ως το τέλος του χρόνου
Κ ινηματογράφος, εκδηλώσεις λόγου και εκθέσεις είναι μερικά μόνο από όσα περιλαμβάνει το μεγάλο αφιέρωμα στα 50 χρόνια της ελληνικής μετανάστευσης στη Γερμανία που φιλοξενεί το Ινστιτούτο Γκαίτε ως το τέλος του 2010. Στο πλαίσιο αυτό η έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Οικεία ξενιτιάΕλληνική μετανάστευση στη Γερμανία 1960-1980» κατέχει εξέχουσα θέση. Οι φωτογραφίες- οι οποίες προέρχονται από το Αρχείο του Κέντρου Τεκμηρίωσης και Μουσείου Μετανάστευσης στη Γερμανία και θα εκτεθούν στο φουαγέ του Ινστιτούτου- ακολουθούν την πορεία των ελλήνων μεταναστών από τα καπνοχώραφα στη γερμανική βιομηχανική παραγωγή, από τη μεγάλη ελληνική οικογένεια στη μοναξιά των εργατικών εστιών, από τις συναισθηματικά φορτισμένες σκηνές αποχαιρετισμού ως τη σταδιακή εγκατάσταση στη «δεύτερη πατρίδα».
Η έκθεση, σε επιμέλεια του δρος Μανουήλ Γκόγκου, καταγράφει αφενός το έργο των μεταναστών που έπαιξε σημαντικό ρόλο τόσο στη γερμανική όσο και στην ελληνική οικονομία, αφετέρου τον εσωτερικό τους κόσμο: τον διχασμό ανάμεσα στις μεγάλες προσδοκίες και στη σκληρή πραγματικότητα, ανάμεσα στην πατρίδα που άφησαν και σε εκείνη που βρήκαν στον ξένο τόπο.
