Αθάνατα, μαγικά ή μήπως μολυσμένα και δηλητηριώδη; Τα ύδατα της Στυγός- όπως ονομάζονται οι πηγές του ποταμού Κράθη στο όρος Χελμός της Αχαΐας- ξεπερνούν τα όρια της αρχαιοελληνικής μυθολογίας. Απασχολούν αρχαιολόγους, φιλολόγους, ως και… τοξικολόγους, θέλγουν τολμηρούς ορειβάτες, διχάζουν τους ιστορικούς και τροφοδοτούν τις λαϊκές διηγήσεις με θρύλους. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, μάλιστα, αυτά τα νερά «ενοχοποιήθηκαν» ακόμη και για τη δολοφονία του Μεγάλου Αλεξάνδρου!
Σύμφωνα με την ιστορικό κυρία Αντριέν Μέιτζορ και την τοξικολόγο κυρία Αντουανέτ Χέις, ερευνήτριες από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ, η φήμη ότι το «αθάνατο νερό» ήταν δηλητηριώδες (η οποία αναφέρεται ήδη στα κείμενα του Παυσανία και του Ησιόδου) πιθανώς να διαθέτει δόσεις αλήθειας.
Γνωστό και με τη λαϊκή ονομασία «μαυρονέρι», το νερό περιέχει ένα βακτήριο ονόματι «Μicromonospora echinospora», που παράγει την ουσία καλιχεαμυκίνη. Αυτή, σύμφωνα με την Αντριέν Μέιτζορ, προξενεί βλάβες στο DΝΑ, με αρχικά συμπτώματα αίσθημα αδυναμίας, κόπωσης και πόνοι, και εν συνεχεία κατάρρευση των εσωτερικών οργάνων και του νευρικού συστήματος του ανθρώπου. Καθώς τα εν λόγω συμπτώματα ταυτίζονται σε μεγάλο βαθμό με αυτά που εμφάνισε ο Μέγας Αλέξανδρος πριν από τον θάνατό του, οι επιστήμονες κατέληξαν ότι το νερό που έκανε τον Αχιλλέα αθάνατο μάλλον είχε… την αντίθετη επίδραση στον μεγάλο στρατηλάτη.
«Εγώ, πάντως, το δοκίμασα!»
«Εγώ, πάντως, το έχω πιει αρκετές φορές και ποτέ δεν έχω πάθει τίποτα!» αντιτείνει κατηγορηματικά ο κ. Νίκος Γραβάνης, συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος και ερασιτέχνης φωτογράφος από την Ακράτα Αχαΐας, ο οποίος πρώτη φορά ακολούθησε το δύσβατο μονοπάτι που οδηγεί στις πηγές σε ηλικία 13 ετών και συνέχισε να το επαναλαμβάνει επί… 51 χρόνια. «Είναι αλήθεια, πάντως, ότι πάντα κυκλοφορούσαν φήμες ότι το νερό είχε παράξενες ιδιότητες. Θυμάμαι τους προσκόπους να διηγούνται ότι κάποτε είχαν κουβαλήσει στις πηγές μπακαλιάρο παστό που δεν τον είχαν ξαρμυρίσει και αφού τον τοποθέτησαν στο “αθάνατο νερό” ξαρμυρίστηκε μόνος του!» προσθέτει γελώντας.
Η επιθυμία να «δοκιμάσουν» το διφορούμενο νερό, πάντως, δεν περιορίζεται μόνο στους ντόπιους. Ο 19χρονος Τζέιμς Στρονγκ, από το Κέιμπριτζ της Αγγλίας, μεγάλωσε με τις ιστορίες της ελληνίδας μητέρας του για τα ύδατα της Στυγός και τις μυθικές τους ιδιότητες. Εφέτος εφοδιάστηκε με έναν ορειβατικό χάρτη και ένα… πλαστικό μπουκάλι, αποφασισμένος να φτάσει στις πηγές του ποταμού ο οποίος- σύμφωνα με τη μυθολογία- οδηγούσε στα Τάρταρα του Αδη.
«Επειτα από δύσκολη (και σε κάποια σημεία επικίνδυνη) ανάβαση κάτω από τον καυτό ήλιο, φτάνεις στον παγωμένο καταρράκτη και σε πιάνει δέος. Είσαι στο μυθικό σημείο για το οποίο έχουν γραφεί τόσο πολλά» σχολιάζει στο «Βήμα». «Επειτα από αυτόείναι δυνατόν να μην πιεις;» προσθέτει χαρακτηριστικά. «Οι λαϊκές δοξασίες ανέφεραν ότι το νερό έσπαζε ακόμη και το μέταλλο. Αυτό φυσικά αποτελεί θρύλο, αλλά σχετίζεται με την πολύ χαμηλή θερμοκρασία του» αναφέρει η κυρία Αναστασία Ευσταθίου-Διαμαντοπούλου , εκπαιδευτικός και συγγραφέας από την Ακράτα. «Ακόμη και η πεποίθηση των Αρχαίων ότι το νερό προέρχεται από τα Τάρταρα έχει τη ρίζα της στη θερμοκρασία του. Σκεφτείτε ότι η λέξη “Τάρταρα” συνδέεται ετυμολογικά με τη λέξη “τουρτουρίζω”» προσθέτει.
Ο Τάσος και η Γκόλφω στα βουνά της Αχαΐας
Το «αθάνατο νερό» δεν έχει θέση μόνο στις ιστορίες των ηρώων της αρχαίας μυθολογίας αλλά και στο διάσημο βουκολικό δράμα με πρωταγωνίστρια τη… βοσκοπούλα Γκόλφω. Στο δραματικό ειδύλλιο του Σπύρου Περεσιάδη που θυμίζει «Ρωμαίο και Ιουλιέτα» α λα ελληνικά, ο Τάσος (βοσκός και αγαπημένος της Γκόλφως) συναντά στα βουνά της Αχαΐας δύο άγγλους λόρδους που του ζητούν να τους οδηγήσει στα ύδατα της Στυγός, στις κορυφές του Χελμού. Κατά τη διάρκεια της δύσβατης διαδρομής, ένας από τους Αγγλους γλιστράει στον γκρεμό και σώζεται μόνο χάρη στην «παλικαριά» του Τάσου, με αποτέλεσμα να τον ανταμείψει πλουσιοπάροχα. Θαμπωμένοι από το χρήμα, φίλοι και συγγενείς συμβουλεύουν επίμονα τον Τάσο να εγκαταλείψει τη φτωχή Γκόλφω και εν τέλει τον πείθουν. Το τραγικό τέλος της ιστορίας βρίσκει την Γκόλφω να ξεψυχά «φαρμακωμένη» στα χέρια του Τάσου, ενώ λίγο αργότερα, συντετριμμένος από τις τύψεις, αυτοκτονεί και εκείνος.
Πώς θα φθάσετε
Το μονοπάτι βρίσκεται στο όρος Χελμός και έχει αφετηρία το χωριό Περιστέρα Αχαΐας, 33 χλμ. δυτικά της Ακράτας, σε υψόμετρο 1.100 μ. Εχει μήκος περίπου 3,5 χλμ. και η ανάβασή του διαρκεί μιάμιση έως δύο ώρες, καταλήγοντας σε ύψος 2.100 μ., ενώ η κατάβαση γίνεται σε περίπου μία ώρα.
Η έναρξη του μονοπατιού είναι σηματοδοτημένη από σχετική ταμπέλα, ενώ κατά μήκος της διαδρομής η μπλε μπογιά σε βράχους και κορμούς δέντρων υποδεικνύει ότι βρίσκεστε στον σωστό δρόμο. Επί περίπου ένα χιλιόμετρο το μονοπάτι έχει ανηφορική κατεύθυνση, με μεγάλη κλίση μέσα στο δάσος, ενώ ακολουθεί κατάβαση για περίπου ένα χιλιόμετρο σε μικρή κοιλάδα με ξερό και βραχώδες τοπίο. Στη συνέχεια, θα διαβείτε το πιο επικίνδυνο τμήμα της διαδρομής: ένα στενό μονοπάτι, πλάτους περίπου ενός μέτρου πάνω από γκρεμό ύψους 50 μέτρων! Οι Αρχές πρόσφατα τοποθέτησαν συρμάτινο σχοινί για να βοηθούν τους ορειβάτες. Επειτα από 15-20 λεπτά προσεκτικού βαδίσματος θα συναντήσετε την περιβόητη «σάρα», μια πλαγιά καλυμμένη από χαλίκι που γλιστράει πολύ, ενώ στο τέλος θα σκαρφαλώσετε σε βράχους για άλλα 30 μέτρα. Ο καταρράκτης που συναντάτε και του οποίου ο όγκος νερού ποικίλλει ανάλογα με τις εποχές αποτελεί την πηγή του «αθάνατου νερού».
