Καθαρό πάρκο 2.000 στρεμμάτων και στον υπόλοιπο χώρο εγκαταστάσεις οι οποίες θα αποδίδουν κέρδη προβλέπει σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού. Στόχος να διασφαλίσει το κράτος το απαραίτητο κεφάλαιο από την εμπορική αξιοποίηση και την οικιστική ανάπτυξη για τη διαμόρφωση του πάρκου αλλά και τη δημιουργία μικρότερων χώρων πρασίνου στο κέντρο της Αθήνας. Αυτό αναφέρεται σε μελέτη που εκπόνησε ο καθηγητής Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ κ. Σπύρος Πολλάλης για λογαριασμό του υπουργείου Οικονομικών, μέσω της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου (ΚΕΔ).
«Η ανάπτυξη του χώρου στο Ελληνικό αποτελεί τεράστια ευκαιρία για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής σε όλη την Αθήνα. Και αυτό δεν είναι υπόθεση μόνο των δήμων που περιστοιχίζουν το πρώην αεροδρόμιο. Μπορούμε να ανταλλάξουμε έκταση στο Ελληνικό, η οποία είναι μεγάλης αξίας, με μεγαλύτερες εκτάσεις σε άλλες υποβαθμισμένες περιοχές της Αττικής τις οποίες θα μετατρέψουμε σε υπόγεια πάρκινγκ και πάρκα υψηλού πρασίνου» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Πολλάλης.
Ο έλληνας καθηγητής από το Χάρβαρντ θεωρεί ότι η πρόταση να γίνει πάρκο ολόκληρη η έκταση στο Ελληνικό δεν είναι ούτε οικολογική ούτε αειφόρος. Οπως εξηγεί, θα μπορούσε να διατεθεί μια έκταση στο πρώην αεροδρόμιο για υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης, για σχολεία ή για την ανέγερση ενός διεθνούς ιατρικού κέντρου. «Μια σοβαρή πρόταση μπορεί να περιλαμβάνει και τη δημιουργία ενός αστικού αεροδρομίου το οποίο δεν θα καταλάμβανε περισσότερα από 2.000 στρέμματα. Η υποδομή υπάρχει» παρατηρεί ο καθηγητής. Και προσθέτει: «Βεβαίως δεν μπορούν να υλοποιηθούν όλα μαζί. Πρέπει να επιλέξουμε. Γι΄ αυτό προτού γίνουν συγκεκριμένες προτάσεις πρέπει να υπάρχει ένα επιχειρησιακό σχέδιο (business plan)».
Οι προτάσεις του κ. Πολλάλη και του καταλανού πολεοδόμου Χοσέ Αθεμπίγιο όμως δεν βρίσκουν απολύτως σύμφωνη την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ). Η υπουργός ΠΕΚΑ κυρία Τίνα Μπιρμπίλη, στο πλαίσιο της παρουσίασης τού προγράμματος των παρεμβάσεων στο Λεκανοπέδιο «Αθήνα-Αττική 2014» στα μέσα Ιουνίου, είχε αναφερθεί στο πάρκο Ελληνικού τονίζοντας ότι διαφωνεί με την απόδοση 1.000 στρεμμάτων για κατοικίες, ξενοδοχεία κτλ. και ότι στηρίζει άλλου τύπου δράσεις οι οποίες μπορεί να αποφέρουν έσοδα σε μόνιμη βάση, όπως για παράδειγμα ένα ενυδρείο ή ένα πάρκο καινοτομίας.
Την αξιοποίηση του Ελληνικού επανέφεραν πρόσφατα με ερωτήσεις τους στη Βουλή οι βουλευτές του ΠαΣοΚ κκ. Κ. Καρτάλης και Ηλ. Μόσιαλος. Η απάντηση του υφυπουργού ΠΕΚΑ κ. Θ. Μωραΐτη κυμάνθηκε στο ίδιο μήκος κύματος με τις δηλώσεις της κυρίας Μπιρμπίλη. Μεταξύ άλλων τόνισε ότι στόχος τού υπουργείου παραμένει «η δημιουργία μεγάλου πάρκου ποιοτικού πρασίνου» με εκτεταμένες δραστηριότητες αθλητισμού, πολιτισμού, αναψυχής, το οποίο θα περιλαμβάνει περιοχή για την προσέλκυση εγκαταστάσεων ειδικού χαρακτήρα (π.χ. ενυδρείο). Μάλιστα, όπως είπε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός, αυτές «δεν θα απαιτούν την εκποίηση δημόσιας γης, ενώ θα καταστήσουν το εγχείρημα των όποιων αναπλάσεων και τής κατασκευής καθώς και τής επαρκούς συντήρησης τού πάρκου εφικτό».
Η έκταση του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό, όπως αναφέρεται σε έγγραφο της ΚΕΔ προς τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου (24.6.2010), είναι «ο σημαντικότερος δημόσιος πόρος που υπάρχει στο δια χειριζόμενο από την ΚΕΔ Χαρτοφυλάκιο Δημοσίων Ακινήτων». Στο έγγραφο επισημαίνεται η ανάγκη σωστού σχεδιασμού του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού «με διασφάλιση των μέσων για την κατασκευή και συντήρησή του με τρόπο ώστε να ολοκληρωθεί σε προβλεπτό χρονικό διάστημα, χωρίς να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και τους έλληνες φορολογούμενους, διασφαλίζοντας επιπλέον ανάσα ζωής στο κέντρο της πόλης των Αθηνών με τη δημιουργία μικρότερων χώρων πρασίνου». Μάλιστα, στο έγγραφο το οποίο υπογράφεται από τον διευθυντή της Εταιρείας κ. Γ. Μητρόπουλο αναφέρεται ότι στο Ελληνικό θα μπορούσαν να στεγαστούν ορισμένες δημόσιες υπηρεσίες- « πρόταση η οποία έχει ήδη διατυπωθεί προς τον ΟΡΣΑ».
Δόμηση και μικροκλίμα
Η ανάπτυξη σημαντικών οικονομικών δραστηριοτήτων στον χώρο του πρώην αεροδρομίου αναμένεται να επηρεάσει πολύ αρνητικά την ήδη κακή ποιότητα αέρα των γύρω περιοχών αφού θα προστεθούν νέες πηγές ρύπων και θερμικών εκπομπών.Αυτό καταδεικνύει μελέτη για τις πιθανές αλλαγές τού μικροκλίματος στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού από πιθανή αλλαγή χρήσης γης που πραγματοποίησε επιστημονική ομάδα του Τομέα Φυσικής Περιβάλλοντος και Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών,με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή κ.Γ.Κάλλο,για λογαριασμό της Νομαρχίας Αθηνών.
Η υφιστάμενη ποιότητα τού αέρα θεωρείται ότι απέχει από τα παραδεκτά επίπεδα για μια παράκτια περιοχή.Τα 6.000 στρέμματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν εργαλείο επέμβασης για να προκύψουν θετικές επιδράσεις στο μικροκλίμα και στην ποιότητα του αέρα της ευρύτερης περιοχής. «Για να συμβεί αυτό,θα πρέπει η περιοχή να παρουσιάζει ομοιόμορφα χαρακτηριστικά κάλυψης με σκοπό τη δημιουργία τοπικών ατμοσφαιρικών μικροκυκλοφοριών» εξηγεί ο κ.Κάλλος.Η κατάτμηση της περιοχής,σύμφωνα με τον καθηγητή,θα εκμηδενίσει οποιαδήποτε θετικά αποτελέσματα από τη δημιουργία του μητροπολιτικού πάρκου.
Απαλλοτριώσεις με… ΣΔΙΤ
Για λόγους που αφορούν το κόστος κατασκευής και συντήρησης των υποδομών και τη χρηστικότητα τού Πάρκου ως χώρου πρασίνου,ο κ.Πολλάλης θεωρεί ότι είναι σκόπιμο αυτό να μην υπερβεί τα 2.000 στρέμματα προβλέποντας για το υπόλοιπο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού συσχετιζόμενες με αυτό λειτουργίες και υποδομές.Αυτές θα πρέπει να διασφαλίσουν το απαραίτητο κεφάλαιο τόσο για τη δημιουργία του Πάρκου όσο και για τη δημιουργία μικρότερων χώρων πρασίνου στο κέντρο της πόλης των Αθηνών,ιδιαίτερα σε πυκνοδομημένες περιοχές,με απαλλοτρίωση ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων.
Αυτό σύμφωνα με τον καθηγητή θα μπορούσε να επιτευχθεί με ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα). «Οι εταιρείες που θα μισθώσουν τούς χώρους θα αναλάβουν τη δημιουργία και τη συντήρηση του πάρκου» λέει ο ίδιος. Ο καθηγητής χαρακτηρίζει ουτοπία τη δημιουργία ενός μεγάλου πάρκου,περίπου 6.000 στρεμμάτων. Οπως αναφέρει στη μελέτη του,η οποία ολοκληρώθηκε το 2008, «η πρόταση της δημιουργίας πρασίνου στη συνολική έκταση είναι ανεδαφική». Και αυτό διότι, όπως εξηγεί,θα έχει οικονομικό πρόβλημα συντήρησης και ασφάλειας.Επιπλέον «ο χώρος είναι εκτός κέντρου,έχει πρόβλημα προσβασιμότητας και θα εξυπηρετεί σχετικά μικρό αριθμό πολιτών τού Λεκανοπεδίου» σημειώνει.
«Ενα δυσανάλογα μεγάλο περιφερειακό πάρκο δεν βοηθάει στην ανάπτυξη της Αθήνας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Αθηναίων» υποστηρίζει ο καθηγητής. Αλλωστε,όπως διευκρινίζει,500 μέτρα μακριά από το πρώην αεροδρόμιο βρίσκεται ο Υμηττός,ένας χώρος ο οποίος προσφέρεται για δημιουργία πρασίνου μεγαλύτερης έκτασης και ενδιαφέρουσας τοπογραφίας. Οσο για το σχέδιο ανάπλασης Σουφλιά,ο κ.Πολλάλης το χαρακτηρίζει ανεδαφικό, διότι «δεν μπορούσε να στηριχθεί οικονομικά,εκτός αν γινόταν δυσανάλογα υψηλή χορηγία από το κράτος σε σχέση με το τμήμα του πληθυσμού της Αθήνας που τελικά θα είχε όφελος από τη δημιουργία του πάρκου». Σύγκλιση με τη «slim city» του Αθεμπίγιο
Η άποψη του καθηγητή κ. Σπ. Πολλάλη συγκλίνει με εκείνη που διατύπωσε την περασμένη Κυριακή σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο καταλανός αρχιτέκτονας και πολεοδόμος Χοσέ Αθεμπίγιο(φωτογραφία),ο οποίος είχε κληθεί τον περασμένο Οκτώβριο από τον πρωθυπουργό κ.Γ.Παπανδρέου να παράσχει συμβουλές και συμμετείχε στο κυβερνητικό κλιμάκιο που είχε επισκεφθεί τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις τού Ελληνικού,του Φαλήρου και του Γαλατσίου.
Σύμφωνα με τον καταλανό επικεφαλής των πολεοδομικών υπηρεσιών της Βαρκελώνης, η υλοποίηση ενός πάρκου στο Ελληνικό θα ήταν πέταμα της δημόσιας περιουσίας.Οπως επεσήμανε, «η Αθήνα θα πρέπει να ακολουθήσει μια θεραπεία αδυνατίσματος, πρέπει να γίνει μια “slim city”, με την εξής έννοια: με απαλλοτριώσεις κατοικιών ή άλλων ακινήτων σε υποβαθμισμένους χώρους στην πρωτεύουσα (οι οποίοι στη συνέχεια ανασχεδιάζονται ως κοινωφελείς δημόσιοι χώροι) και με προσφορά αντίστοιχης στέγης στην περιοχή του πρώην αεροδρομίου».
Πράσινο και όχι «νέες πόλεις» ζητούν οι δήμαρχοι
Να γίνει το σύνολο του χώρου ένα μητροπολιτικό πάρκο κυρίως υψηλού πρασίνου, με ήπιες πολιτιστικές και αθλητικές χρήσεις ζητούν οι δήμαρχοι Ελληνικού, Αργυρούπολης, Γλυφάδας και Αλίμου. «Είμαστε αντίθετοι στην πολεοδόμηση τμήματος του χώρου για κατοικίες ή εμπορικές χρήσεις» λέει ο δήμαρχος Ελληνικού κ.Χρ. Κορτζίδης.
«Βεβαίως χρειάζονται μικρότεροι χώροι πρασίνου σε υποβαθμισμένες περιοχές αλλά είναι απαραίτητο και το μητροπολιτικό πάρκο. Ας μην το θέτουμε ανταγωνιστικά.Αλλωστε το κόστος δημιουργίας όπως κατέδειξε μελέτη του ΕΜΠ δεν είναι τόσο μεγάλο όσο το παρουσίαζε το σχέδιο Σουφλιά, δηλαδή 400 εκατ.ευρώ» τονίζει ο κ. Κορτζίδης.
Σύμφωνα με τη μελέτη του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (υπεύθυνος καθηγητής κ.Ν.Μπελαβίλας) το κόστος υλοποίησης του πάρκου εκτιμάται ότι μπορεί να κυμανθεί από 50 ως 100 εκατ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας και το κόστος συντήρησης σε 2.000 ευρώ ανά στρέμμα πρασίνου ετησίως ή 3.000 ευρώ ανά στρέμμα πρασίνου και ήπιων αστικών λειτουργιών.
«Υπάρχουν όμως περιοχές του πάρκου που μπορούν να ανοίξουν άμεσα στο κοινό,με καθόλου ή με μικρό κόστος, π.χ.οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις και ο περιβάλλοντας χώρος.Οι χώροι αυτοί χρειάζονται λίγη φροντίδα και αποτελούν ωραίο χώρο περιπάτου» επισημαίνει ο κ. Κορτζίδης. Και καταλήγει: «Δεν είμαστε εναντίον των ήπιων δραστηριοτήτων.Θα μπορούσε,για παράδειγμα,η Γυμναστική Ακαδημία από τη Δάφνη να έρθει στο Ελληνικό και ο χώρος εκεί να αποδοθεί στους πολίτες.Ομως είμαστε αντίθετοι στην οικιστική ανάπτυξη».
Στο ερώτημα αν μέρος της έκτασης πρέπει να «αξιοποιηθεί» οικιστικά,ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος Βουλής και αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Κ. Καρτάληςεπισημαίνει ότι νέες πόλεις μέσα στην πόλη δεν χρειάζονται. «Ερευνες έχουν δείξει ότι η “μεικτή χρήση” που προβλέπει οικιστική και εμπορική ανάπτυξη,θα επιφέρει άνοδο της θερμοκρασίας στην ευρύτερη περιοχή κατά 2 βαθμούς Κελσίου» τονίζει. Ωστόσο, όπως σημειώνει, «το πάρκο δεν εξαντλείται σε χώρους πρασίνου αλλά περιλαμβάνει αθλητικές,πολιτιστικές,εκπαιδευτικές,εκθεσιακές και ψυχαγωγικές υποδομές που το καθιστούν υπερτοπικό πόλο και διασφαλίζουν την ένταξή του στη ζωή της πόλης.Σε κάθε περίπτωση επείγει ένα συνολικό σχέδιο για την Αθήνα».
