Ο ταν το 1992 ήρθε στην Ελλάδα- ένα νέο κορίτσι με φρέσκες ιδέες, όρεξη για δουλειά και πολύτιμη εμπειρία από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης- κανείς δεν μπορούσε να την πιστέψει: « Είσαι φωτίστρια;Εννοείς φωτιστής… » της απαντούσαν παραγωγοί, σκηνοθέτες, ηθοποιοί και ηλεκτρολόγοι. Η αλήθεια είναι ότι η Ελευθερία Νεκώ, στην οποία αναφερόμαστε, επέλεξε να ασχοληθεί με ένα ανορθόδοξο, για το φύλο της, επάγγελμα. Για εκείνη την εποχή τουλάχιστον. Είκοσι περίπου χρόνια αργότερα, με την υπογραφή της στον φωτισμό να βρίσκεται σταθερά πίσω από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές παραγωγές της χώρας και με ένα ΕΜΜΥ στην κατοχή της για τον φωτισμό της τελετής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η ίδια έχει καταφέρει όχι μόνο να γίνει γνωστή εντός και εκτός Ελλάδας, αλλά και να ανοίξει τον δρόμο στις γυναίκες που θέλουν να βαδίσουν στα ίχνη της. « Σε όλα τα χρόνια που δουλεύω είχα πέντε βοηθούς και το “ασθενές” φύλο μειοψηφούσε » μας είπε η ίδια. « Σήμερα έχω μόνο δύο,και οι δύο είναι γυναίκες… ». Στα χρόνια που πέρασαν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 ως τις μέρες μας η Ελευθερία Ντεκώ δεν σταμάτησε να δουλεύει. Σήμερα διδάσκει στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ και ταυτοχρόνως είναι υπεύθυνη φωτισμού σε τρεις παραστάσεις που «τρέχουν» μέσα στο καλοκαίρι: στη χορευτική «Μoments» της Μαριάννας Καβαλλιεράτου στην Πειραιώς 260, στον «Τυχοδιώκτη» του Χουρμούζη σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου , επίσης στην Πειραιώς 260, και στους «Αχαρνής» του Αριστοφάνη από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος στην Επίδαυρο.
Η σχέση της Ελευθερίας Ντεκώ με το φως δημιουργήθηκε μέσα από τον χορό. Ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια τμήματος χορού του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης έπρεπε να βγάζει ένα στοιχειώδες χαρτζιλίκι. Ωστόσο, όταν οι επιδόσεις της στο μπέιμπι σίτινγκ αλλά και ως σερβιτόρας αποδείχθηκαν « άθλιες », η Ντεκώ αποφάσισε να φωτίζει παραστάσεις συμφοιτητών της αξιοποιώντας τις γνώσεις μαθήματος Dance Ρroduction Lighting Designing που είχε πάρει από επιλογή. Η συνέχεια θυμίζει παραμύθι βγαλμένο μέσα από τη ζωή. Η ταχύτητα, το αποτέλεσμα της δουλειάς της και μικρός δάκτυλος της τύχης την οδήγησαν να γίνει βοηθός των δασκάλων της και μετά τον φωτισμό παράστασης θυγατρικής ομάδας του Αλβιν Εϊλι να αναλάβει την έδρα καθηγήτριας στο συγκεκριμένο μάθημα στο ΝΥU. Με τέτοιες εμπειρίες στις αποσκευές της γύρισε στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την καχυποψία. « Ηθελα, όμως, τόσο πολύ να επικοινωνήσω και να μεταδώσω ό,τι είχα μάθει που έβλεπα μόνο τον δρόμο της επιστροφής ».
Η δουλειά της Ντεκώ για τον φωτισμό των Ολυμπιακών Αγώνων την έκανε να καταλάβει για τα καλά τι σημαίνει ο εγχώριος φθόνος. Ομως της χάρισε και ένα ΕΜΜΥ (το αντίστοιχο του Οσκαρ στην αμερικανική τηλεόραση) και ακόμη μεγαλύτερη αναγνώριση· χρήσιμη για τα επόμενα βήματά της. Οταν το 2005 πήρε στα χέρια της το βραβείο, προς στιγμήν δελεάστηκε και σκέφτηκε να φύγει από την Ελλάδα για να βουτήξει στα διεθνή ύδατα. Μόνο που στη μέση υπήρχε η μονάκριβη κόρη της, Ιρις, μόλις 3 ετών τότε. Το νήπιο χρειαζόταν τη μαμά του παρούσα. Οχι περιπλανώμενη. Για να βρίσκεται κοντά στην κόρη της η Εκευθερία Ντεκώ έχει συνειδητά στρέψει το βλέμμα της και στον αρχιτεκτονικό φωτισμό, αναδεικνύοντας το κτίριο της λεωφόρου Αμαλίας 14, ιδιοκτησίας του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης» που το έχει επινοικιάσει η Βουλή των Ελλήνων – σ.σ.: δυστυχώς η Βουλή έχει αποφασίσει τα βράδια να… κλείνει τον διακόπτη. Προσφέρει επίσης το έργο της στο εμβληματικό εστιατόριο «Διόνυσος» στα πόδια της Ακρόπολης « που ευτυχώς χαίρει πολύ καλής μεταχείρισης ». Ο προσεχής χειμώνας θα είναι εξίσου φορτωμένος. Εχει ήδη κλείσει πολλές συνεργασίες: με τον Πέτρο Φιλιππίδη στο θέατρο ΗΒΗ, με το Εθνικό Θέατρο στο Παιδικό Στέκι, με το Από Μηχανής Θέατρο κ.ά. Τώρα, πλέον, είναι σίγουρη ότι κανένας ηλεκτρολόγος δεν θα την κοίταζε περίεργα αν βρισκόταν μπροστά του ως νεαρή φωτίστρια…
Αν, ωστόσο, γύριζε πίσω το ρολόι του χρόνου και είχε τη δυνατότητα να επιλέξει αν θα επέστρεφε στην Ελλάδα μετά τη θητεία της στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, η Ελευθερία Ντεκώ δεν θα ξαναγύριζε πίσω. «Τα πράγματα εκεί είναι πιο εύκολα από ό,τι εδώ σε όλα τα επίπεδα εργασίας» εξηγεί. « Εκεί βάζεις 10 κιλά προσπάθεια και θα πάρεις 10 κιλά ανταμοιβή.Εδώ ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας χάνεται. Δεν ξέρω πού. Ισως μέσα σε έναν περίεργο κρατικό μηχανισμό και μια κοινωνική κατάσταση όπου δεν βοηθούνται τα νέα παιδιά, οι ιδέες και οι άνθρωποι…».
Ενα από τα στοιχήματα που η Ελευθερία Ντεκώ είχε βάλει με τον εαυτό της ήταν να πείσει ότι ο φωτισμός δεν είναι τεχνικό επάγγελμα αλλά καλλιτεχνική δουλειά: έχει να κάνει με προσωπικές επιλογές. Και ίσως η μεγαλύτερη ευκαιρία που της δόθηκε να ήταν όντως οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 (στη φωτογραφία). «Είναι τρομερή εμπειρία να συμμετέχεις σε μια τόσο μεγάλη παραγωγή με μια τόσο δημιουργική ομάδα όπως αυτή του Δημήτρη Παπαϊωάννου» μας είπε για έναν από τους ανθρώπους που την εμπιστεύτηκαν και της άνοιξαν την πόρτα στην Ελλάδα.
Αυτή την εποχή η Ελευθερία Ντεκώ φωτίζει τη χορευτική παράσταση «Μoments» της Μαριάννας Καβαλλιεράτου (Πειραιώς 260, Αποθήκη- 30 Ιουνίου και 1 Ιουλίου),τον «Τυχοδιώκτη» σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου (Πειραιώς 260, αίθουσα Η΄από 11 ως 15 Ιουλίου) και τους «Αχαρνής» του Αριστοφάνη στην Επίδαυρο (23 και 24 Ιουλίου).
