Αν κάποιος έχει ακίνητη περιουσία με αντικειμενική αξία 800.000 ευρώ, σημαίνει ότι η εμπορική αξία είναι τουλάχιστον η διπλάσια. Τέτοια ακριβά σπίτια δεν επιπλώνονται με πλαστικές καρέκλες. Σε τέτοια σπίτια δεν ταιριάζει το χύμα κρασί ούτε να κυκλοφορεί ο οικοδεσπότης με παρτάλια. Η μεγάλη ακίνητη περιουσία οδηγεί σε ένα ακριβό train de vie. Ετσι, όταν ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου αποκαλύπτει ότι 70 υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομικών έχουν ακίνητα με αξία από 800.000 ως 3 εκατ. ευρώ, μπορούμε να καταλάβουμε ότι από τα χέρια τους πέρασαν πολλαπλάσια χρήματα. Μπορούμε επίσης να υποθέσουμε ότι οι 70 ήταν οι απρόσεκτοι της ιστορίας: οι επιτήδειοι εφοριακοί πιθανώς να έγραφαν ακίνητα στο όνομα του μπατζανάκη τους. Μπορούμε επίσης να εικάσουμε ότι οι λιγότερο άπληστοι απλώς έπαιρναν χιλιάρικα και τα σκορπούσαν σε διασκεδάσεις και λούσα που δεν φαίνονται σε διασταυρώσεις. Τα υποθετικά σενάρια όμως ανήκουν στην αφηγηματική παράδοση της χώρας. Ο κ. Παπακωνσταντίνου καταδιώκει τους επίορκους με ρεαλισμό: ελέγχει τις «εισροές» (τα λαδώματα και τα γρηγορόσημα) και τις «εκροές» (τα έξοδα που δεν δικαιολογούνται από το εισόδημα). Τους περικυκλώνει.
Για τις παράνομες εισροές καθιερώνεται τετραψήφιος, μαγικός αριθμός. Με μια απλή κλήση, αστικής χρέωσης, στο 1517 κάθε πολίτης μπορεί να καταγγείλει τον εκβιαστή υπάλληλο. Μπορεί να καταγγείλει εκείνον που χρονοτριβεί ύποπτα, εκείνον που αφήνει υπονοούμενα με υποδείξεις του τύπου «κάνε μια βόλτα το τετράγωνο», ήτοι «φέρε χρήμα από τη διπλανή ΑΤΜ να τελειώνουμε». Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρχαν και πολλές επιλογές για όσους είχαν ένα παραπτωματάκι στα βιβλία τους και υπόκεινταν σε έλεγχο μετ΄ εκβιασμού. Μπορούσαν να πάνε στον εισαγγελέα και να εξασφαλίσουν έτσι μια αιωνιότητα στην αβεβαιότητα καθώς οι συνάδελφοι του εφοριακού αναλάμβαναν τον ρόλο εκδικητή. Μπορούσαν να πάνε στην τιμωρό τηλεόραση, αν και εσχάτως πέρασε η μόδα της κρυφής κάμερας σε ΔΟΥ. Επί μακρόν είχε επικρατήσει η λογική «άμα θέλει να σου βρει, θα σου βρει», οπότε η πλειονότητα των απειλουμένων υπέκυπτε. Το 1517 θα έχει διπλή δράση: ο εκβιαζόμενος βρίσκει προστάτη και ο εκβιαστής αποκτά φόβητρο. Επειδή έχουν μπει τα πράγματα σε έναν δρόμο, ήδη ελέγχονται 50 υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομικών που καταδεικνύονται από πολίτες ως χρηματιζόμενοι. Στον έλεγχο των εκροών δεν χρειάστηκε και μεγάλη φαντασία για να εντοπιστούν τα αξιοθαύμαστα των εφοριακών. Ορισμένοι δεν έκαναν ούτε την ετήσια δήλωση την περίοδο 2007-2008. Αυτά τα φαινόμενα αντιμετωπίζονται με θεσμικό πλαίσιο: αν ήξεραν ότι τέτοιες παραλείψεις θα τους οδηγούσαν σε ένα υγρό μπουντρούμι για να σφραγίζουν έγγραφα ως τα βαθιά τους γεράματα, πιθανώς να μην ήταν τόσο αμελείς. Το ίδιο ισχύει και για τον έλεγχο στον τρόπο ζωής για όλους αυτούς τους υπαλλήλους που δεν έχουν εισόδημα πάνω από 50.000 ευρώ τον χρόνο. Θα σκέφτονταν λίγο πιο σοβαρά την εγγραφή του παιδιού τους σε ακριβό σχολείο, αν είχαν τον φόβο της προσγείωσης σε δημόσιο στην περίπτωση που δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τη δαπάνη. Θα χρησιμοποιούσαν με μέτρο τις καταραμένες πιστωτικές κάρτες, αν είχαν τον φόβο να αποκαλυφθούν δυσανάλογες χλιδές. Θα παρέμεναν στα κυβικά της ταξικής τους συνείδησης, αν είχαν τον φόβο ότι θα ελεγχθούν τα τεκμήρια της διαβίωσής τους. Ο φόβος εγκαθίσταται τώρα μια και καλή: οι έλεγχοι θα αποκαλύψουν αναδρομικά τις όποιες ατιμίες.
Μέσα σε λίγες ημέρες το υπουργείο Οικονομικών εντόπισε περί τους 350 υπαλλήλους που έχουν υποπέσει σε σοβαρές παρανομίες. Το πιο ενδιαφέρον είναι ποια θα είναι η τύχη τους: θα τους διώξουν κλωτσηδόν από το Δημόσιο ή απλώς θα τους πάνε σε άλλες υπηρεσίες; Οι καλές προθέσεις πρέπει να συμβαδίζουν με το καλό θεσμικό πλαίσιο. Να, για παράδειγμα, με τις απομακρύνσεις των αναποτελεσματικών προϊσταμένων εφοριών. Μετακινήθηκαν 20 άτομα που έχουν όλα τα φόντα και κάθε δικαίωμα να διεκδικήσουν εκ νέου τις θέσεις τους στις επόμενες κρίσεις. Θα γίνει λοιπόν ανακύκλωση ή εκκαθάριση;
