Η μεθαυριανή επέτειος της Ευρωπαϊκής Ημέρας Πάρκων βρίσκει την Αθήνα με 2,5 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο, επίδοση που μας κατατάσσει τελευταίους στη λίστα των ευρωπαϊκών πρωτευουσών, με τη χαμηλότερη αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η αναλογία θα πρέπει να πλησιάσει τα 9-10 τ.μ. ανά κάτοικο για να θεωρηθεί μια πόλη βιώσιμη. Και όλα αυτά σε μια πόλη όπου στη δεκαετία του ΄50 και του ΄60 η επίσκεψη στο πάρκο ήταν αγαπημένη συνήθεια των Ελλήνων, πλέον όμως οι χώροι αυτοί αξιοποιούνται κυρίως από μετανάστες. Η ελλιπής φύλαξη και συντήρηση έχουν
παίξει τον δικό τους καθοριστικό ρόλο. Δύο πάρκα με επώνυμες υπογραφές ετοιμάζονται για τους Αθηναίους προκειμένου να αυξήσουν το χαμηλό αυτό ποσοστό. Οι περαντζάδες στο ανακαινισμένο επιτέλους αλλά όχι ακόμη έτοιμο στο σύνολό του Πεδίον του Αρεως θα ξεκινήσουν μέσα στον Ιούλιο, ύστερα από χρόνια υπομονής και δυσθεώρητων εξόδων. Τέσσερα χιλιόμετρα μακρύτερα, πάνω στο άνοιγμα του Σαρωνικού, το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» ετοιμάζει ένα ακόμη μεγάλο πάρκο στο Φαληρικό Δέλτα (στον παλαιό Ιππόδρομο) στον χώρο του οποίου θα αναγερθούν η Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη και η Νέα Λυρική Σκηνή.
ΠΕΔΙΟΝ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ
Ο κήπος με τα αγάλματα στην πρωτεύουσα
Είναι ο μεγαλύτερος κήπος στο κέντρο της Αθήνας. Αναπτύσσεται σε μια έκταση 230 στρεμμάτων και είναι κατά 72 στρέμματα μεγαλύτερος από τον Εθνικό Κήπο. Το Πεδίον του Αρεως πήρε το όνομά του από το Ρωμαϊκό Campus Μartius (Πεδίο του Αρη), και αυτό διότι επί βασιλείας Οθωνος φιλοξένησε τους στρατώνες του Ιππικού. Ως το 1880 υπήρξε τόπος υπαίθριας συγκέντρωσης αλλά και χώρος περιπάτου για τους Αθηναίους και τους βασιλείς, ειδικά Κυριακές και εορτές. Στην πλατεία της εκκλησίας των Ταξιαρχών υπήρχε μια πολυγωνική εξέδρα όπου παιάνιζε η φιλαρμονική- γι΄ αυτό και η γειτονιά ονομάστηκε Πολύγωνο. Το 1887 εντάχθηκε στο Σχέδιο Πόλεως και χαρακτηρίστηκε μη οικοδομήσιμος κοινόχρηστος χώρος.
Τις επόμενες δεκαετίας ωστόσο αυτό το σχέδιο καταστρατηγήθηκε με το κτίριο της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, ένα σχολείο- αλλά και με τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Πανελληνίου, στον οποίο το 1924 παραχωρήθηκε μια έκταση 5,6 στρεμμάτων, με την προϋπόθεση να μην πειραχτεί το πράσινο. Το 1934 γίνεται ο σχεδιασμός του πάρκου από τον ιταλό αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Βετριάνι. Εκατέρωθεν της κεντρικής οδού του πάρκου, που αναδεικνύεται ξανά, ο ιταλός γλύπτης Φραντζέσκο Παρίζι έχει φιλοτεχνήσει τις προτομές των ηρώων του 1821.
Ηταν πάντα συνδεδεμένο με τη ζωή της πόλης. Χώρος περιπάτου, παιχνιδιού, συγκεντρώσεων, εκθέσεων και φλερτ, καθένα ανάλογα με την ώρα και την εποχή. Ως την εποχή που έκλεισε για να ανακατασκευαστεί. Χρόνια και χρήμα ατέλειωτα, καθυστερήσεις, διαμαρτυρίες, αντιπαραθέσεις, υποσχέσεις, «μάχες» στα δικαστήρια και στο εργοτάξιο…
Ετοιμο το 75% του πάρκου
Μέσα στο καλοκαίρι και συγκεκριμένα στα τέλη Ιουλίου οι περατζάδες φαίνεται επιτέλους ότι θα ξαναρχίσουν. Αυτή τη στιγμή είναι έτοιμο το 75% του πάρκου. Προς το παρόν έχει δοθεί στην κυκλοφορία μόνο μία διαδρομή, που ξεκινάει από τη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού και φτάνει ως το άγαλμα του Κωνσταντίνου, δηλαδή ως την έξοδο. Η μελέτη του έργου έχει γίνει από το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Τομπάζη σε συνεργασία με τον Χάρρυ Μπουγαδέλη , ενώ καθοριστική είναι και η συμβολή του κηποτέχνη Ανδρέα Μπαρμπούτση.
Οπως λέει ο κ. Τομπάζης, «τα σύγχρονα πάρκα έχουν πιο έντονη την παρουσία του σχεδιασμού, δεν είναι τόσο οργανικά, ούτε τόσο φυσικά όπως εκείνα του 19ου αιώνα. Το Πεδίον του Αρεως όπως και ο Εθνικός Κήπος είναι δύο ιστορικοί κήποι και πρέπει να μείνουν όπως είναι. Η επέμβαση ήταν όσο πιο ήπια γινόταν. Θέλαμε ένα φυσικό περιβάλλον, γι΄ αυτό και ξηλώθηκαν όλες οι διαδρομές με άσφαλτο και έγιναν χωμάτινοι δρόμοι, με εξαίρεση τους κύριους άξονες και τον περιφερειακό δακτύλιο, όπου στρώθηκαν κυβόλιθοι. Υπάρχει επίσης χωμάτινη διαδρομή για τζόγκινκ και ποδήλατο. Η αλλαγή των υλικών και μόνο δημιούργησε, σύμφωνα με την έρευνα που έκανε ο αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής Μάνθος Σανταμούρης, μια τοπική διαφορά θερμοκρασίας 2-3 βαθμών Κελσίου».
Οι αλλαγές
Οι διαδρομές έγιναν χωμάτινες, εκτός μιας που στρώθηκε με κυβόλιθους.
Το γκαζόν αντικαταστάθηκε από γηγενή φυτά.
Φιλοξενείται όλη η χλωρίδα της Αττικής: 35 είδη δέντρων, 40 θάμνοι, 130 είδη λουλουδιών. Φυτώριο για να μπορεί να γίνεται αντικατάσταση των φυτών. Θεματικός δακτύλιος που περνάει απότον ροδώνα, το θέατρο «Αλίκη», τις Αριές, τον Ιερό Λόχο κτλ.
Δημιουργήθηκε ένας λαβύρινθος με αρωματικά φυτά της αττικής γης.
Μπροστά από το άγαλμα της Αθηνάς θα γίνει ελαιώνας.
Κατασκευάστηκε σπειροειδής διαδρομή με ένα κανάλι νερού, αναρριχώμενες τριανταφυλλιές και καθιστικά.
Το σιντριβάνι έγινε συνεπίπεδο με τον δρόμο.
Θα έχει παιδικές χαρές, θέατρο και δύο μικρά αναψυκτήρια. Το πάρκο της Καλλιθέας
Στην… άλλη πλευρά του λόφου, στη γειτονική Καλλιθέα, το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» έχει αναλάβει (και έχει ήδη έτοιμο το σχέδιο που παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα») τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση ενός ακόμη πάρκου, μικρότερου μεν, αλλά εξίσου σημαντικού για την πόλη. Το νέο Δημοτικό Πάρκο Αθλητισμού και Αναψυχής της Καλλιθέας, όπως θα ονομάζεται, καλύπτει έκταση πρασίνου 28.000 τ.μ. και προβλέπεται να περιλαμβάνει ακόμη ανοικτό κολυμβητήριο, γήπεδο ποδοσφαίρου και παιδότοπο. Ολες οι υποδομές θα κατασκευαστούν με τέτοιες προδιαγραφές ώστε το ανοικτό ελεύθερο πάρκο της Καλλιθέας να είναι προσβάσιμο και φιλικό και στα άτομα με αναπηρία.
ΤΑ ΟΦΕΛΗ
Η δημιουργία μεγάλων πάρκων θα μπορούσε να μειώσει τη θερμοκρασία του κέντρου της Αθήνας κατά 3-4 βαθμούς. Ενα δέντρο ισοδυναμεί με τη δροσιά πέντε κλιματιστικών. Για να υπάρξει ουσιαστική βελτίωση στο κλίμα της Αθήνας πρέπει να φυτευτούν δύο-τρία εκατομμύρια δέντρα. Η ζωή στο πράσινο βοηθάει στη σωματική και ψυχική υγεία και μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής ως και 2,5 χρόνια.
Μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης ιατρικών προβλημάτων που έχουν σχέση με άσθμα, εντερικές διαταραχές, διαβήτη, πόνους στην πλάτη.
Οι χειρουργημένοι ασθενείς αναρρώνουν πιο γρήγορα όταν έχουν θέα στο πράσινο.
Τα κρούσματα κατάθλιψης είναι πολύ λιγότερα σε όσους ζουν δίπλα σε πάρκα.
