Το ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης οι εισοδηματικές και κοινωνικές διαφορές οξύνονται είναι γνωστό και ιστορικά αποδεδειγμένο. Και μάλιστα δεν οξύνονται επειδή οι ασθενέστεροι οικονομικά και κοινωνικά φτωχαίνουν με ρυθμούς ταχύτερους από τους ρυθμούς με τους οποίους φτωχαίνουν οι ευκατάστατοι, αφού, παρά τα εκκωφαντικά κρούσματα οικονομικών καταρρεύσεων πλουσίων και ισχυρών, ο κανόνας της καπιταλιστικής συσσώρευσης, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί από τη Βιομηχανική Επανάσταση του 19ου αιώνα, ευνοεί την επιτάχυνση των ρυθμών πλουτισμού όλων όσοι έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευθούν τις περίφημες «ευκαιρίες της κρίσης». Στην ουσία το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ πλούτου και φτώχειας που παρατηρείται έπειτα από έναν καθοδικό οικονομικό κύκλο, οφείλεται στις δραματικές αλλαγές του κοινωνικοοικονομικού status της αστικής τάξης που ανέδειξε η Βιομηχανική Επανάσταση. Στην οπισθοδρόμηση του περιβόητου «μεσαίου χώρου» ως την αφετηρία, θα λέγαμε με όρους ελληνικούς.
Επιχειρώντας να βάλει το δάχτυλο στα σημάδια που άφησε στο σώμα της αμερικανικής κοινωνίας η ύφεση, η αμερικανική εφημερίδα «Wall Street Journal» εντόπισε πέντε «ενδείξεις» οι οποίες γεννούν έντονες υποψίες ότι καθώς οι ΗΠΑ αναδύονται από το τέλμα της κρίσης, αποκαλύπτεται μια πολυάριθμη τάξη νεόπτωχων – το 10% του συνολικού πληθυσμού της χώρας! Πρόκειται για πολίτες χωρίς πολλά περιουσιακά στοιχεία και με μέσα εισοδήματα που τους επέτρεπαν όμως να ζουν αξιοπρεπώς, να καταναλώνουν άφθονα και βεβαίως να επενδύουν στο διάσημο «αμερικανικό όνειρο».
1. Το πρόβλημα των κατασχέσεων. O αριθμός των κατοικιών που κατασχέθηκαν το 2009 έφθασε στα 2,8 εκατομμύρια. Οι κατασχέσεις αυξήθηκαν κατά 21% σε σύγκριση με το 2008 και κατά 120% από το 2007. Οι ειδικοί σε θέματα διαχείρισης ακινήτων της RealyΤrac εκτιμούν ότι την εφετινή χρονιά ο αριθμός των κατασχέσεων οικιών θα κυμανθεί από 3 ως 3,5 εκατομμύρια. Σύμφωνα με τη RealyΤrac, ένα στα 45 αμερικανικά σπίτια έλαβε το 2009 τουλάχιστον μία προειδοποίηση για κατάσχεση. Ο συντάκτης της «WSJ» Ντάμιεν Χόφμαν εκφράζει τον φόβο ότι ο αριθμός θα είναι ακόμη μεγαλύτερος εφέτος, λόγω της πρακτικής των «στρατηγικών κατασχέσεων», που γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη στις ΗΠΑ. Πρόκειται για το φαινόμενο ιδιοκτήτες οι οποίοι μπορούν να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό δάνειό τους να παύουν τις πληρωμές και να χάνουν το σπίτι τους, πιστεύοντας ότι μακροπρόθεσμα θα κερδίσουν από τα χρήματα που θα εξοικονομήσουν.
2. Το πρόβλημα της ανεργίας. Το επίσημο ποσοστό της ανεργίας είναι 9,9%, αλλά αν συνυπολογιστούν οι υποαπασχολούμενοι και εκείνοι που έχουν πάψει για διάφορους λόγους (ακόμη και από ντροπή) να ψάχνουν πλέον για εργασία, το ποσοστό φθάνει στο 17,1%. Οι Αμερικανοί που βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας ξεπερνούν τα 24,5 εκατομμύρια. «Είναι σαν να πολλαπλασιάζει κανείς τον πληθυσμό της πόλης της Νέας Υόρκης επί 4 και να επιδώσει σε κάθε εργαζόμενο χαρτί απόλυσης» γράφει χαρακτηριστικά η «WSJ». 3. Η έλλειψη ασφάλισης. Περί τα 32 εκατομμύρια Αμερικανοί δεν έχουν κοινωνική ασφάλιση. Σύντομα πολλοί απ΄ αυτούς θα αποκτήσουν, εφόσον εφαρμοστεί η ασφαλιστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Ομπάμα. Αλλά προς το παρόν ο αριθμός αυτός δείχνει πόσοι είναι οι αμερικανοί πολίτες οι οποίοι αδυνατούν να σηκώσουν το βάρος να ασφαλίσουν την υγεία τους. «Ο,τι έχεις και δεν έχεις είναι η υγεία σου» έλεγαν οι παλαιοί. «Οι ανασφάλιστοι προσεύχονται να μην αρρωστήσουν και να μην πάθουν το παραμικρό ατύχημα, διότι το κόστος θεραπείας θα τους καταδικάσει σε χρεοκοπία» σημειώνει η εφημερίδα.
4. Το πρόβλημα της σίτισης. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας, οι Αμερικανοί που χρησιμοποιούν κουπόνια σίτισης έχουν φθάσει στον αριθμό ρεκόρ των 40 εκατομμυρίων. Αυτό σημαίνει ότι ένας στους 8 πολίτες της χώρας δεν μπορεί να φάει χωρίς την κυβερνητική αρωγή. «Πρόκειται για την έσχατη ένδειξη φτώχειας» σημειώνει η εταιρεία ερευνών Ηoffman Βrothers.
5. Πληθαίνουν τα «στοκατζίδικα». O τζίρος των καταστημάτων που πουλούν εκπτωτικά προϊόντα αυξήθηκε κατά 12,5% εφέτος συγκριτικά με πέρυσι. Η αύξηση δείχνει ότι οι Αμερικανοί προμηθεύονται περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα με γνώμονα την τιμή και όχι την ποιότητά τους.
