Σε καμία επίσημη βιογραφία του Μπενίτο Μουσολίνι δεν θα βρούμε αναφορά του ονόματος Ιντα Ντάλσερ. Ως πριν από μερικά χρόνια ο περισσότερος κόσμος δεν γνώριζε καν την ύπαρξη αυτής της γυναίκας που υπήρξε ερωμένη (και ενδεχομένως σύζυγος) του ιταλού δικτάτορα. Παρά το έντονο πολιτικό πλαίσιο στο οποίο τοποθετείται η ιστορία της Ντάλσερ και του Μουσολίνι, ο τελευταίος είχε καταφέρει να κρατήσει τη θυελλώδη σχέση τους επτασφράγιστο μυστικό. Διόλου τυχαίο που η σχέση τους ήρθε για πρώτη φορά στην επιφάνεια μόλις πριν από μερικά χρόνια μέσω των βιβλίων Ο μυστικός γιος του Ντούτσε του Αλφρέντο Πιερόνι και Η σύζυγος του Μουσολίνι του Μάρκο Τσένι. Ακολούθησε το ντοκυμαντέρ «Ιl segreto di Μussolini» («Το μυστικό του Μουσολίνι») των Φαμπρίτσιο Λαουρέντι και Τζιανφράνο Νορέλι, το οποίο εντελώς τυχαία ο διακεκριμένος ιταλός σκηνοθέτης Μάρκο Μπελόκιο παρακολούθησε στην τηλεόραση.
Ο Μπελόκιο συγκινήθηκε και γοητεύθηκε από «μια γυναίκα που,ενώ αρνήθηκε να κρατήσει το στόμα της κλειστό και αρνήθηκε να κρύψει την αλήθεια ως το πικρό τέλος της, δεν τιμήθηκε ποτέ από την επίσημη ιστορία της Ιταλίας». Ευτυχώς για τον Μπελόκιο τα δύο παραπάνω βιβλία περιέχουν άπλετο υλικό για τον επαναπροσδιορισμό της περίπτωσης της Ιντα Ντάλσερ και τη δημιουργία μιας ταινίας που εξετάζει όλες τις λεπτομέρειες που περιλαμβάνει το σκάνδαλο ΜουσολίνιΝτάλσερ. Κάπως έτσι προέκυψε η «Κρυφή ερωμένη» («Vincere»), η τελευταία ταινία του Μπελόκιο που παρουσιάστηκε πέρυσι στο Φεστιβάλ Καννών σε παγκόσμια πρεμιέρα φωτίζοντας για πρώτη φορά διεθνώς ένα σκοτεινό, κρυφό κεφάλαιο στον βίο μιας ούτως ή άλλως σκοτεινής προσωπικότητας.
Ο σοσιαλιστής και η Αυστριακή
Ο Μπενίτο Μουσολίνι και η Ιντα Ντάλσερ γνωρίστηκαν στο Μιλάνο το 1913, την εποχή που ο πρώτος ανήκε ακόμη στη συντακτική ομάδα της αριστερής εφημερίδας «Αvanti!». Φλογερός σοσιαλιστής εκείνη την εποχή αλλά και δεινός ρήτορας, ο Μουσολίνι είχε στόχο την κατεύθυνση της μάζας κατά της Εκκλησίας και της μοναρχίας. Σύμφωνα με την ταινία του Μπελόκιο, το χάρισμά του στον λόγο ήταν τόσο έντονο που μπορούσε να πείσει και… κουφούς. Ενας από τους ανθρώπους που πίστεψαν στο σοσιαλιστικό όραμά του ήταν η Ιντα Ντάλσερ. Γεννημένη στο χωριό Σοπραμόντε, κοντά στο Τρέντο της Ιταλίας, η Ντάλσερ, εκτός από μια εξαιρετικά όμορφη γυναίκα, ήταν επίσης αριστοκρατικής καταγωγής. Την εποχή που γεννήθηκε η γενέτειρά της ανήκε ακόμη στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, λόγος για τον οποίο είχε το παρατσούκλι «Η Αυστριακή». Ο πατέρας της ήταν δήμαρχος του χωριού. Οταν έκλεισε τα 20 χρόνια της, έφυγε από το Σοπραμόντε και αφού σπούδασε Αισθητική στο Παρίσι μετακόμισε στο Μιλάνο, όπου άνοιξε σαλόνι ομορφιάς γαλλικού στυλ.
Η Ντάλσερ γοήτευσε τον Μουσολίνι. Και τον ερωτεύθηκε. Λίγο μετά τη γνωριμία της μαζί του ο μελλοντικός ηγέτης της Ιταλίας απολύθηκε από την «Αvanti!» και διαγράφηκε από το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ιταλίας. Η Ιντα στάθηκε στο πλευρό του. Πούλησε όλα τα υπάρχοντά της προκειμένου να στηρίξει την καινούργια εφημερίδα του αγαπημένου της «Ιl popolo d΄ Ιtalia» («Ο λαός της Ιταλίας»). Η εφημερίδα θα γινόταν το επίσημο όργανο του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος της Ιταλίας. Ο Μουσολίνι του αριστερού Μπελόκιο, ο οποίος έγραψε το σενάριο μαζί με την Ντανιέλα Τσεσέλι, είναι ένας φιλόδοξος, υστερόβουλος και αδίστακτος πολιτικάντης, άνθρωπος χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ταινία έχουν κάποιες λεπτομέρειες των πρώτων χρόνων δράσης του, όπως η στροφή του από άθεο σε σύμμαχο του Βατικανού.
Η άλλη σύζυγος
Το 1914, ενώ έβραζε η σχέση του Μουσολίνι με την Ιντα Ντάλσερ, ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Μουσολίνι κατατάχθηκε στον στρατό και για ένα διάστημα εξαφανίστηκε πλήρως από τη ζωή της. Ανακάλυψε τα ίχνη του σε νοσοκομείο του Τρεβίλιο (το κατοπινό Μπέργκαμο), όπου ο Μουσολίνι νοσηλευόταν. Ωστόσο, εκεί τη φροντίδα του είχε αναλάβει η Ρακέλε Γκουίντι, με την οποία ο Μουσολίνι είχε παράλληλη σχέση. Με την Γκουίντι το 1910 απέκτησε μια κόρη, την Εντα. Στις 17 Δεκεμβρίου 1915, έναν δηλαδή χρόνο μετά τον μη επιβεβαιωμένο γάμο του με την Ιντα, ο Μουσολίνι παντρεύτηκε την Γκουίντι με πολιτικό γάμο που πραγματοποιήθηκε στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της εποχής, η Εντα δεν ήταν νόμιμο τέκνο, γι΄ αυτό και καταχωρίστηκε ως αγνώστου μητρός κόρη του Μουσολίνι.
Στις 11 Νοεμβρίου 1915, έναν μόλις μήνα πριν από τον γάμο του Μουσολίνι με την Γκουίντι, είχε έρθει στη ζωή ο καρπός της σχέσης του με την Ντάλσερ: ένα αγόρι. Ο Μουσολίνι το αναγνώρισε και το παιδί απέκτησε το όνομά του: Μπενίτο Αλμπίνο Μουσολίνι. Σύντομα όμως ο Ντούτσε θα φρόντιζε ώστε τα στοιχεία του παιδιού να αλλάξουν και να μη φαίνεται τίποτε που να τον συνδέει μαζί του.
Οσο αυξανόταν η πολιτική δύναμη του Μουσολίνι τόσο εκείνος απο μακρυνόταν από την Ιντα. Η συναισθηματική ποικιλία των αντιδράσεών της απέναντι στον ψυχρό, αδέκαστο Μουσολίνι κάνει την Ιντα Ντάλσερ μια πολύ ενδιαφέρουσα ηρωίδα του κινηματογράφου: υπερηφάνεια, πείσμα, επιθετικότητα. Ως πρώτη σύζυγος του Μουσολίνι και μητέρα του πρωτότοκου παιδιού του, η Ντάλσερ ήταν αποφασισμένη να διεκδικήσει τα δικαιώματα της ιδίας αλλά και του παιδιού της. Το βίαιο τέλος
Από την πλευρά του, ο Μπενίτο Μουσολίνι δεν ήταν διατεθειμένος να θυσιάσει την καριέρα του στην πολιτική. Σύντομα κατάλαβε ότι η επιθετικότητα της Ιντα Ντάλσερ ήταν επικίνδυνη. Οποτε τη συναντούσε δημοσίως (σε εστιατόρια, στον κινηματογράφο κ.α.) τον εξέθετε. Αποφασισμένος να μην επιτρέψει να ξεσπάσει σκάνδαλο, ο Μουσολίνι διέταξε να κλείσουν την Ντάλσερ σε άσυλο ψυχικά ανιάτων. Το 1926 η Ιντα Ντάλσερ συνελήφθη και οδηγήθηκε στο ψυχοθεραπευτήριο της Πέργτζινε, κοντά στο Τρέντο. Αργότερα μεταφέρθηκε στο νησί Σαν Κλεμέντε, κοντά στη Βενετία. Αν και καμία ψυχική ή σωματική ασθένεια δεν διεγνώσθη από τις εξετάσεις που της έγιναν, πέρασε μαρτυρικά τα τελευταία 11 χρόνια της ζωής της μέσα σε ιδρύματα. Οι απόπειρές της να επικοινωνήσει με τον Μπενίτο Μουσολίνι και τις υψηλές αρχές δεν απέφεραν καρπούς. Εγραψε αμέτρητα γράμματα κάνοντας αμέτρητες εκκλήσεις. Εγραψε ακόμη και στον Πάπα της Ρώμης, αν και ο Μουσολίνι φρόντισε ώστε το γράμμα να μη φθάσει ποτέ στο Βατικανό.
Στις 3 Δεκεμβρίου 1937 η Ιντα Ντάλσερ πέθανε από αιμορραγία στον εγκέφαλο. Από τότε που συνελήφθη δεν μπόρεσε ποτέ να ξαναδεί τον γιο της, ο οποίος ακολούθησε τη μοίρα της. Ο Μπενίτο Αλμπίνο κλείστηκε σε ψυχιατρικό ίδρυμα και τον Αύγουστο του 1942 άφησε την τελευταία πνοή του. Οι σοροί της Ντάλσερ και του γιου της θάφτηκαν σε μαζικούς τάφους.
Ηρωίδα αρχαίας τραγωδίας
Ποιες ήταν όμως οι προθέσεις του Μάρκο Μπελόκιο; Θέλησε να φωτίσει μια άγνωστη πλευρά της ιταλικής ιστορίας ή να ασχοληθεί αποκλειστικά με τα δύο πρόσωπα της συγκεκριμένης ιστορίας; «Δεν με ενδιέφερε να σχολιάσω τη βία του φασιστικού καθεστώτος της Ιταλίας» ανέφερε ο δημιουργός, ο οποίος έγινε γνωστός τις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70 μέσω πολιτικών ταινιών όπως οι «Γροθιές στην τσέπη» και το «Εις το όνομα του πατρός». «Με εξέπληξε η απόλυτη άρνηση στη σύμβαση αυτής της τόσο δυναμικής γυναίκας.Η Ντάλσερ θα μπορούσε να παραμείνει στη σκιά των πραγμάτων- ίσως και με μια γενναιόδωρη αμοιβή, κάτι που συνέβη με πολλές ερωμένες του Μουσολίνι.Δεν το δέχθηκε όμως γιατί ήθελε να διεκδικήσει πάση θυσία την ταυτότητά της. Και πέθανε για αυτήν.Ηταν μια ηρωίδα αρχαίας τραγωδίας σε συνδυασμό με ηρωίδα ιταλικού μελοδράματος.Μια σύγχρονη Αντιγόνη και Αΐντα μαζί…». «Βασική δυσκολία μου ήταν το γεγονός ότι δεν έπρεπε να δώσω την εντύπωση πως η Ιντα Ντάλσερ ήταν παρανοϊκή» μας είπε στις Κάννες η κόρη του ηθοποιού Βιτόριο Μετσοτζόρνο , Τζιοβάνα, η οποία πετυχαίνει εδώ την καλύτερη κινηματογραφική ερμηνεία της. «Ηταν εύκολο να γίνει κάτι τέτοιο αλλά δεν έπρεπε.Οι αντιφάσεις της Ιντα ήταν δικαιολογημένες. Ηταν μια μοντέρνα γυναίκα, φεμινίστρια,αυτοθυσιάστηκε αληθινά για τον έρωτά της.Αποφασιστική και ξεκάθαρη στο τι ήθελε να κάνει. Απλώς δεν ήταν και τόσο έξυπνη για να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Εβλεπε τον στόχο αλλά δεν καταλάβαινε ότι προοριζόταν για καταστροφή.Γιατί δεν μπορούσε να δεχθεί ότι την παρατούν καταπατώντας τόσο πολύ τα δικαιώματά της.Ηταν μια γνήσια φεμινίστρια».
Σημείωση: Η ταινία «Κρυφή ερωμένη» θα προβάλλεται στην Ελλάδα από την Πέμπτη 20 Μαΐου.
Μικρή μου Ιντα
Ο ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΝΤΑΛΣΕΡ
Μικρή μου Ιντα,
Μόλις έφθασα ύστερα από 12 ατέλειωτες ώρες ταξιδιού με το τρένο, κατά τη διάρκεια των οποίων τα ρούχα μου βρώμισαν. Τα έπλυνα όσο καλύτερα μπορούσα και η πρώτη μου σκέψη, ακόμη και πριν το δείπνο, ήσουν εσύ. Θα ξαναπείς πως μόνον εσύ με αγαπάς την ώρα που εγώ όχι; Σ΄ αγαπώ εξίσου, αγαπημένη μου Ιντα, αν και δεν σ΄ το έχω αποδείξει. Σε σκέφτηκα πολύ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οποτε έβλεπα νεαρά ζευγάρια να μπαίνουν στην καμπίνα μου σκεφτόμουν το ταξίδι- το ταξίδι που έχουμε προγραμματίσει. Πόσο ευτυχής θα ήμουν αν σήμερα βρισκόσουν κοντά μου, στο τρένο που έτρεχε κάτω από τον καταγάλανο ουρανό, μέσα από μια ύπαιθρο ντυμένη στη μοναχική μελαγχολία του φθινοπώρου, με προορισμό τη Ρώμη, που ήρθε μπροστά μου μαζί με το ηλιοβασίλεμα.
Αυτό το απόγευμα θα μπορούσαμε να είμαστε μαζί αν… Αύριο θα σου στείλω καρτ ποστάλ. Θα βρίσκομαι στο Μιλάνο την Τρίτη ή την Τετάρτη το απόγευμα. Να ΄σαι καλά, μικρή μου φίλη, και να με σκέφτεσαι συχνά. Θα σε αγκαλιάσω με όλο το πάθος των στιγμών της έντασης και της αγάπης μας.
Παραμένω ο τρελός φίλος και εραστής σου.
Μπενίτο
Η ΝΤΑΛΣΕΡ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ
Σου ζητώ πολύ λίγα: τον γιο μου και την άμεση απελευθέρωσή μου από αυτό το πραγματικά φρικτό άσυλο, αυτό το νοσοκομείο για φυματικούς, όπου δεν είχες κανένα δικαίωμα να με θάψεις. (…)
Ολα μου τα υπάρχοντα, τα έπιπλα, όλα τα προσωπικά μου αντικείμενα στο διαμέρισμά μου στο Μιλάνο θέλω να παραδοθούν στον γιο μου. Σταμάτα επιτέλους να προσβάλλεις τη μητέρα του γιου σου, λύτρωσε λίγο τη συνείδησή σου, απομάκρυνε από την ψυχή σου το άγριο φάντασμα της ενοχής που θα σε επισκέπτεται κάθε νύχτα πριν κοιμηθείς.
Μπενίτο, άκουσε το κλάμα της καρδιάς μου. Αγαπηθήκαμε, λατρέψαμε παθιασμένα ο ένας τον άλλον, αποκτήσαμε ένα παιδί μαζί και εξαιτίας σου παλεύω σε έναν κόσμο γεμάτο μαρτύρια, σκότωσες την υπέροχη, υγιή νιότη.
(αργότερα αναφερόμενη στην ψυχική ασθένειά της)
Μην τολμήσεις να υποκριθείς! Γνωρίζεις πολύ καλά ότι τα εργαλεία της ψυχής μου λειτουργούν τέλεια, όπως πάντα. Θεέ μου, πόσο δίκιο είχαν όταν μου έλεγαν να σε αφήσω, όταν υποψιάζονταν τα πάντα για σένα. Κατάφερες όμως να με κάνεις να σιωπήσω.
