Κοινοβουλευτική στήριξη στο σχέδιο δικαστικής μεταρρύθμισης με άξονα το δικαστικό σώμα απέσπασε η ισλαμικών καταβολών κυβέρνηση Ερντογάν και πλέον κινείται προς δημοψήφισμα, το οποίο θα επιχειρήσουν να μπλοκάρουν οι κεμαλιστές καταγγέλλοντας απειλή για τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους.
Η συνταγματική μεταρρύθμιση αναδιαρθρώνει το δικαστικό σώμα, καθιστά το στρατό υπόλογο σε πολιτικά δικαστήρια και κυρίως αλλάζει τον τρόπο διορισμού των ανώτερων δικαστικών λειτουργών δίνοντας στον Τούρκο πρόεδρο κ. Αμπντουλάχ Γκιουλ μεγάλο ρόλο στην επιλογή τους.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός κ. Ταγίπ Ερντογάν δηλώνει ότι μεταρρύθμιση ικανοποιεί τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ένταξη της Τουρκίας στους κόλπους της. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι, όμως, κατηγορούν τον κ. Ερντογάν ότι επιχειρεί να αρπάξει τον έλεγχο των κρατικών θεσμών, και δικαστικοί κύκλοι μιλούν για «επιχείρηση άλωσης της Δικαιοσύνης».
Οι συνταγματικές αλλαγές εγκρίθηκαν μετά από μαραθώνια συνεδρίαση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Συγκεκριμένα εγκρίθηκαν όλες οι προτεινόμενες αλλαγές, 27 στο σύνολο, εκτός από μία -την προσπάθεια του κυβερνώντος AKP να καταστήσει δυσκολότερη την απαγόρευση πολιτικών κομμάτων, μεταρρύθμιση η οποία απροσδόκητα καταψηφίστηκε νωρίτερα εντός της εβδομάδας.
Το σημερινό Σύνταγμα της Τουρκίας χρονολογείται στο 1982 και συντάχθηκε μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα.
«Ανέκαθεν τονίζαμε τη σημασία του διαχωρισμού της εξουσίας και της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης ως αρχές της κοινωνίας. Σήμερα επαναλαμβάνουμε τη σημασία τους» δήλωσε την Παρασκευή στους δημοσιογράφους ο πρόεδρος του Ανώτατου Εφετείου της Τουρκίας, καλώντας την κυβέρνηση να μην προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις.
Προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο
Το σχετικο νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από την τουρκική Εθνοσυνέλευση περνά τώρα στα χέρια του Τούρκου προέδρου κ. Αμπντουλάχ Γκιουλ για υπογραφή. Δεδομένου ότι η Εθνοσυνέλευση δεν ενέκρινε τη μεταρρύθμιση με πλειοψηφία δύο τρίτων ώστε να έχει αυτόματη ισχύ, η κυβέρνηση κ. Ερντογάν θα προκηρύξει δημοψήφισμα, πιθανότατα τον Ιούλιο.
Το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης έχει προειδοποιήσει ότι θα προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο για να μπλοκάρει τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει απορρίψει αρκετές μεταρρυθμίσεις του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στο παρελθόν. «Δεδομένου του ιστορικού του δικαστηρίου, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ακυρώσει τις αλλαγές και να ‘παγώσει’ το δημοψήφισμα, γεγονός που θα ενίσχυε τον κίνδυνο πρόωρων εκλογών» εκτιμούν αναλυτές της Finansbank.
Ένα τέτοιο σενάριο θα οδηγούσε σε συνταγματική παράλυση, η οποία ενδεχομένως θα ανάγκαζε τον κ. Ερντογάν -του οποίου η εντολή λήγει στα μέσα του 2011- να προκηρύξει πρόωρες εκλογές σε μία περίοδο κατά την οποία οι επενδυτές είναι ήδη νευρικοί εξαιτίας της παγκόσμιας κρίσης και τους φόβους για την κρίση χρέους της Ευρώπης.
Οι προοπτικές επανεκλογής του AKP για τρίτη φορά δεν είναι σαφείς, όμως οι αγορές σίγουρα θα ήταν δύσπιστες απέναντι σε ενδεχόμενη επιστροφή στις κατακερματισμένες συμμαχίες της δεκαετίας του ΄90.
«Η ειρήνη και η σταθερότητα δεν θα είναι οι λέξεις που θα χαρακτηρίζουν την τουρκική πολιτική σκηνή στους μήνες που έρχονται» γράφει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπιλτζί της Αγκυρας, κ. Ιλτέρ Τουράν, σε πρόσφατη ανάλυσή του για το German Marshall Fund, δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον.
Ο επικεφαλής εισαγγελέας της Τουρκίας -ο οποίος έχει επιχειρήσει κατά το παρελθόν να απαγορεύσει τη λειτουργία του AKP- έχει δηλώσει ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι αντιδημοκρατικές απηχώντας τις κατηγορίες των κεμαλιστών ότι ο κ. Ερντογάν επιχειρεί να υπονομεύσει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και να διορίσει υποστηρικτές του σε ανώτατα δικαστικά αξιώματα.
Υπάρχει φημολογία στην Τουρκία ότι ο ίδιος εισαγγελέας μπορεί να κάνει μία νέα απόπειρα να κλείσει το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.
