ΜΕ ΤΗ ΦΡΑΣΗ «τέλος εποχής για το πιο συγκεντρωτικό κράτος της Ευρώπης» συνόδευσε ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ι. Ραγκούσης την παρουσίαση του σχεδίου «Καλλικράτης» στο Υπουργικό Συμβούλιο της περασμένης Τετάρτης. Το σχέδιο αναμένεται να δοθεί στη Βουλή προς διαβούλευση στις αρχές της εβδομάδας. Οι αλλαγές είναι πολλές, σε κάποιους τομείς ριζοσπαστικές, και στόχο έχουν να συμβάλουν
στην πιο αποδοτική (και πιο οικονομική) δημόσια διοίκηση, αλλά και στην πάταξη της διαφθοράς.
Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μικροί σε μέγεθος, φτωχοί σε πόρους και αρμοδιότητες, συχνά υπερχρεωμένοι και συχνότερα ελλειμματικοί, υπόλογοι για κακοδιαχείριση και διαφθορά, καταργούνται. Το ίδιο και 57 νομαρχίες, 19 επαρχεία και 13 διοικητικές περιφέρειες, που αποτελούσαν «το μάτι της διοίκησης» στην επαρχία, με γραφειοκρατικές
δομές και με απουσία οποιουδήποτε αναπτυξιακού οράματος. Στη θέση τους συστήνονται από 333 έως 343 ισχυροί δήμοι, οι οποίοι επιφορτίζονται με νέες αρμοδιότητες που ασκούνταν έως σήμερα από τις νομαρχίες, 13 αυτοδιοικητικές περιφέρειες οι οποίες θα έχουν καθαρά αναπτυξιακό χαρακτήρα και επτά διοικητικές περιφέρειες, για τις οποίες ωστόσο διατυπώνονται ενστάσεις για την αναγκαιότητα ύπαρξής τους.
Αναμένεται να συσταθούν άμεσα 1.200 ΚΕΠ σε όλους τους νέους δήμους της χώρας. Επιπλέον, στους δήμους μεταφέρονται οι πολεοδομίες, αρμοδιότητες που έχουν σχέση με την έκδοση επαγγελματικών αδειών, με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία, αρμοδιότητες που αφορούν την εκτέλεση οδικών έργων και τη διασφάλιση των συγκοινωνιακών υποδομών, την προστασία της δημόσιας υγείας, της Παιδείας (διά βίου μάθηση, υποστήριξη σχολικών υποδομών), του αθλητισμού και του πολιτισμού.
Οι δήμοι που θα υπαχθούν στο πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης θα αναλάβουν μια σειρά δεσμεύσεις, όπως είναι η αναστολή των προσλήψεων και ο περιορισμός των δαπανών τους. Θεσπίζονται παράλληλα αυστηρά κριτήρια δανεισμού για όλους τους δήμους, με την πρόβλεψη ότι η εξυπηρέτηση του χρέους τους στις τράπεζες και στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 5,5% των εσόδων τους. Το Ελεγκτικό Συνέδριο θα διενεργεί τακτικούς και έκτακτους ελέγχους σε πράξεις και συμβάσεις, ενώ θα καταλογίζει ευθύνες σε αιρετούς και υπαλλήλους. Συστήνεται επίσης αυτοτελής υπηρεσία εποπτείας των δήμων και των περιφερειών, ανεξάρτητη από κάθε πολιτική επιρροή, στις έδρες των επτά αποκεντρωμένων διοικήσεων. Θα είναι αρμόδια για τον έλεγχο της νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ, αλλά βεβαίως και για τον πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών. Καθιερώνεται επιπλέον και ελεγκτής νομιμότητας, που θα είναι ανώτερος υπάλληλος και θα επιλέγεται από το Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού, τα μέλη του οποίου προέρχονται αποκλειστικά από το ΑΣΕΠ και από τον Συνήγορο του Πολίτη.
ΜΕ ΤΟΝ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» καθιερώνεται η πενταετής θητεία των αιρετών, έτσι ώστε οι δημοτικές εκλογές από τον Ιούνιο του 2014 να διενεργούνται ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές. Επιπλέον, θα μπορούν να εκλέγονται στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια και νέοι άνω των 18 χρόνων. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο θα εξοικονομούνται 1,8 δισ. ευρώ από τη μείωση των δαπανών και τον εξορθολογισμό της λειτουργίας των νέων ΟΤΑ.
Οι τοπικές αντιδράσεις
Ισορροπίες προσπάθησε να διατηρήσει ο υπουργός Εσωτερικών υπό την πίεση κυβερνητικών (κυρίως) βουλευτών και τις έντονες αντιδράσεις «τοπικών κοινωνιών».Είναι χαρακτηριστική η απόφαση να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση 14 περιπτώσεις σε ισάριθμους νομούς της χώρας, παρουσιάζοντας δύο σενάρια συνενώσεων.Στο θέμα της Κύμης,για παράδειγμα,αν δηλαδή θα ενωθεί τελικά ή όχι με το Αλιβέρι,ενεπλάκησαν όλοι οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος στην Εύβοια.Το ίδιο συνέβη και στην Αιτωλοακαρνανία για τον Δήμο Τριχωνίδας. Στην Πέλλα, για το αν θα συσταθεί Δήμος Μεγάλου Αλεξάνδρου,ενεπλάκη και η υφυπουργός Εσωτερικών κυρία Θεοδώρα Τζάκρη. Ενταση δημιουργήθηκε πάλι στην Κρήτη γύρω από τον Δήμο Αλικαρνασσού,όπως και στη Λάρισα. Ενα νέο μέτωπο άνοιξε ταυτόχρονα στην Ευρυτανία, μετά την επιλογή της κυβέρνησης να συσταθούν μόνο δύο δήμοι. Στη Βόρεια Ελλάδα, πάντως, υπάρχει και η περίπτωση του υπό σύσταση Δήμου Μακεδνών στην Καστοριά.Εδώ γίνεται λόγος για παρέμβαση του Προέδρου της Βουλής κ.Φ. Πετσάλνικουυπέρ του τόπου καταγωγής του.
Κέρδος 1,8 δισ. ευρώ από τις συνενώσεις
ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ θα γλιτώνει κάθε χρόνο 1,8 δισ. ευρώ, που αναλύονται ως εξής:
Το 60% της μισθοδοσίας 910 δημάρχων, 124 προέδρων κοινοτήτων, 57 νομαρχών, 19 επάρχων, 13 νυν περιφερειαρχών, 195 αντινομαρχών, 1.496 νομαρχιακών συμβούλων, 703 περιφερειακών συμβούλων και 25.000 ατόμων που αποτελούν σήμερα το πολιτικό προσωπικό των δήμων.
Το 80% από τα λειτουργικά έξοδα των 6.000 ΝΠΔΔ και των 1.200 δημοτικών επιχειρήσεων που καταργούνται.
Το 90% από τις δαπάνες μισθοδοσίας περίπου 60.000
μελών των διοικήσεων των δημοτικών επιχειρήσεων των ΟΤΑ.
Το 100% των λειτουργικών εξόδων (κτιριακές εγκαταστάσεις) από την κατάργηση των 57 νομαρχιών.
Το 30% της δαπάνης για τη μισθοδοσία των υπαλλήλων των υπό κατάργηση ΝΠΔΔ και των υπηρεσιών των νομαρχιών, απόλυση συμβασιούχων, ενώ άγνωστη είναι και η τύχη των υπαλλήλων με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου.
500 εκατ. ευρώ από τον νέο τρόπο χρηματοδότησης των δήμων και την άσκηση των μεταφερόμενων αρμοδιοτήτων. Το 90% από την εξυπηρέτηση ανεξέλεγκτων δανείων των υπερχρεωμένων δήμων.
4 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ
1. Η κόντρα για τις εκλογές
Η διατήρηση του ισχύοντος συστήματος, ανεξαρτήτως του 42% ή του 50+1% που επανήλθε σε ισχύ, θα είχε ως αποτέλεσμα στους μεγάλους κυρίως δήμους οι δημοτικοί σύμβουλοι να εκλέγονται σε πολλαπλάσια εκλογική βάση από τους βουλευτές. Ο κ. Ραγκούσης υιοθέτησε τις εκλογικές περιφέρειες για τον τρόπο ανάδειξης των δημοτικών συμβούλων που θα ταυτίζονται με τα όρια των δημοτικών κοινοτήτων (τα σημερινά δημοτικά διαμερίσματα) με πληθυσμό μεγαλύτερο των 100.000 κατοίκων. Η εξέλιξη αυτή, η οποία βρίσκει αντίθετα τα αυτοδιοικητικά στελέχη του ΠαΣοΚ, επανέφερε στην επιφάνεια και την υποβόσκουσα κρίση στις σχέσεις των δημάρχων με τους βουλευτές για τη νομή της εξουσίας.
2.Η διαχείριση των απορριμμάτων
Με την κατάργηση του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων η διάθεση των απορριμμάτων περνάει από τον δήμο στην περιφέρεια. «Δεν μπορεί να μαζεύουμε εμείς τα σκουπίδια και να τα διαχειρίζεται άλλος» λένε οι δήμαρχοι, μεταξύ τους και ο Αθηναίων κ. Ν.Κακλαμάνης, ο οποίος τελευταία άλλαξε στάση και τοποθετήθηκε αρνητικά απέναντι στον «Καλλικράτη». Αναμενόμενο, αν ληφθεί υπόψη ότι η σχετική υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων ελέγχεται πλή ρως από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, της οποίας το χρίσμα θέλει να (ξανα)πάρει ο νυν δήμαρχος…
3.Που θα βρεθούν τα χρήματα
Ο υπουργός Εσωτερικών έχει δεσμευθεί ότι η κυβέρνηση θα διασφαλίσει τους αναγκαίους πόρους για τη μεταρρύθμιση. Παρά ταύτα, στο σχέδιο νόμου δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση του επιχειρησιακού σχεδίου ΕΛΛΑΔΑ με 4 δισ. ευρώ, αλλά παραπέμπεται σε εξουσιοδοτικές διατάξεις. Με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της χώρας, πολλοί φοβούνται ότι το κράτος θα αφήσει τα νέα διοικητικά σχήματα στην τύχη τους.
4.Τι θα γίνουν οι εργαζόμενοι
Μετά το κλείσιμο των ΝΠΔΔ, των δημοτικών επιχειρήσεων, καθώς επίσης και των υπηρεσιών των νομαρχιών, οι εργαζόμενοι θα μεταταγούν υποχρεωτικά στους νέους υπό σύσταση οργανισμούς και δήμους. Η επαναφορά των υποχρεωτικών μετατάξεων- έπειτα από μια μικρή περίοδο χάριτος- είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει σοβαρές παρενέργειες στην οικογενειακή ζωή των εργαζομένων. Επιπλέον, περίπου 35.000 συμβασιούχοι θα προστεθούν στις στρατιές των ανέργων που παράγει η οικονομική κρίση. Δεν διασφαλίζονται όμως ούτε οι εργαζόμενοι με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, οι οποίοι υπηρετούν στις υπό κατάργηση υπηρεσίες των δήμων και των νομαρχιών.
