«Πριν από λίγο καιρόδύο παιδιά από την τάξη μου τσακώθηκαν. Είδα ότι ήταν έτοιμοι να πιαστούν στα χέρια και τους είπα ότιαν θέλουν,μπορούν να βρουν λύση στη διαφωνία τους με άλλους τρόπους. Τελικάήρθαν και συζητήσαμε ποιο ήταν το πρόβλημα μεταξύ τους, είπε ο καθένας τα επιχειρήματά του και το θέμα λύθηκε χωρίς ξύλο».
Στην παραπάνω περίπτωση τον ρόλο του… ειδικού διαμεσολαβητή είχε η Στέλλα Χατζηδημητρίου, μαθήτρια της Γ΄ Γυμνασίου. Στο διπλανό τμήμα της ίδιας τάξης, ο Ανδρόνικος Κυριακού προσπαθεί κι αυτός να προωθήσει το ειρηνευτικό πνεύμα, ακόμη κι όταν πρωταγωνιστής του καβγά είναι ο ίδιος! Η Θωμαΐς Ζουρνατζή, από την Α΄ Λυκείου, δεν έχει τύχει μέχρι στιγμής να βρεθεί στη μέση κάποιου καβγά. Ωστόσο κάνει ό,τι μπορεί για την απομονωμένη συμμαθήτριά της που δεν την κάνει παρέα κανείς.
Εδώ και δύο χρόνια η Στέλλα, ο Ανδρόνικος και η Θωμαΐς είναι μέλη της… ειρηνευτικής δύναμης του σχολείου τους. Μαζί με άλλους 23 συμμαθητές τους εξελέγησαν για να λάβουν ειδική εκπαίδευση σε ρόλο διαμεσολαβητή, με σκοπό να αποφεύγονται οι καβγάδες και κυρίως οι σωματικές συγκρούσεις μεταξύ των παιδιών. Είναι οι πρώτοι διαμεσολαβητές που αναδείχθηκαν μέσα από το πιλοτικό πρόγραμμα «Διαμεσολάβησης Συνομηλίκων» το οποίο υλοποιείται υπό την αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου κυρία Βάσω Αρτινοπούλου, στην Ιωνίδειο Σχολή του Πειραιά. Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο στοχεύει στη μείωση της σχολικής βίας σε όλες τις μορφές της.
Σήμερα έξι στους δέκα μαθητές αναφέρουν την ύπαρξη περιστατικών βίας στο σχολείο τους, ενώ τέσσερις στους δέκα αναφέρουν ότι έχουν πέσει θύματα αυτής της βίας! Οπως περιγράφουν τα παιδιά, ένας καλός διαμεσολαβητής πρέπει να ξέρει να ακούει χωρίς να παίρνει το μέρος του ενός ή του άλλου- ακόμη και αν πρόκειται για τον «κολλητό» του – να κρατάει μυστικά, ώστε οι άλλοι να τον εμπιστεύονται ότι δεν θα τους «καρφώσει» στον διευθυντή, και να είναι πρόθυμος να βοηθήσει εθελοντικά στην επίλυση προβλημάτων. «Στο σχολείο οι συγκρούσεις είναι καθημερινές, κυρίως ανάμεσα στα αγόρια που πολλές φορές πιάνονται στα χέρια για πλάκα. Αυτό που προσπαθούμε εμείς είναι να προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις ώστε να μη φτάνουμε στο ξύλο, στον διευθυντή και στην τιμωρία» λέει η Στέλλα.
Η δουλειά του διαμεσολαβητή βέβαια δεν είναι εύκολη, αφού πολλές φορές στις «μάχες» πρωταγωνιστούν οι καλύτεροι φίλοι των παιδιών ή και οι ίδιοι. Ο Ανδρόνικος επισημαίνει: «Το πρόγραμμα μου έχει μάθει να συγκρατούμαι όταν διαφωνώ με κάποιον.Αλλά δεν τα καταφέρνω πάντα, καμιά φορά παρασύρομαι και μπαίνω στον καβγά». Σε τέτοιες περιπτώσεις αναλαμβάνουν δράση οι άλλοι διαμεσολαβητές.
Κάθε μέλος της ειρηνευτικής ομάδας πέρασε από 16ωρη εκπαίδευση: «Στη διάρκεια της εκπαίδευσης συζητήσαμε τεχνικές επικοινωνίας και δεξιότητες διαλόγου, κάναμε θεατρικό παιχνίδι και παιχνίδια ρόλων όπου οι μαθητές δημιουργούσαν περιστατικά συγκρούσεων, ενθαρρύνονταν να χρησιμοποιούν τις δεξιότητες, όπως το να ακούν τον συνομιλητή τους και να μπαίνουν στη θέση του. Ταυτόχρονασυζητούσαμε σχετικά με διάφορα πραγματικά περιστατικά αλλά και γενικότερα θέματα για τη βία και τη δικαιοσύνη» αναφέρουν οι ερευνήτριες κυρίες Χριστίνα Καλαβρή και Ηρώ Μιχαήλ, οι οποίες είχαν αναλάβει να εκπαιδεύσουν τους 26 μικρούς διαμεσολαβητές.
Οι εκπαιδεύτριες έφτιαξαν ένα «Πρωτόκολλο Ειρηνικής Επίλυσης Διαφορών και Μη Χρήσης Βίας» που χρησιμοποιούν οι διαμεσολαβητές.
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ενας στους τέσσερις ασκεί βία
Οι απειλές από τους συμμαθητές τους είναι η κυριότερη μορφή βίας που βιώνουν τα παιδιά στο σχολικό περιβάλλον. Τα πειράγματα, τα παρατσούκλια αλλά και η ειρωνική αντιμετώπιση από την πλευρά των καθηγητών είναι μερικές ακόμη συμπεριφορές τις οποίες τα παιδιά χαρακτηρίζουν βίαιες.
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια του πιλοτικού προγράμματος στην Ιωνίδειο, 60% των μαθητών ανέφεραν ότι έχουν αντιληφθεί τουλάχιστον ένα περιστατικό βίας στο σχολείο. Μάλιστα ένας στους τέσσερις παραδέχεται ότι έχει ασκήσει λεκτική ή και σωματική βία εναντίον κάποιου συμμαθητή του. Τρία στα δέκα παιδιά υποστήριξαν ότι η ειρηνική επίλυση των διαφορών- χωρίς τη μεσολάβηση «μεγάλων»- θα τα έκανε να νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια.
Τα πρώτα αποτελέσματα του πιλοτικού προγράμματος με τους 26 διαμεσολαβητές είναι ενθαρρυντικά, αφού αρκετοί από τους μαθητές άλλαξαν συμπεριφορά.
