Η γενίκευση του «κακού άλλου»

Είναι πλέον κοινοτοπία η διαπίστωση για την αύξηση και την ποιοτική διαφοροποίηση της εγκληματικότητας τα τελευταία χρόνια. Οι πάσης φύσεως εκτιμήσεις σχετικά με την ερμηνεία της αύξησης είναι διαχρονικά αυτές που κάθε φορά γίνονταν εύκολα αντιληπτές: άλλοτε ευθύνονται οι (λαθρο)μετανάστες, άλλοτε η οικονομική κρίση, άλλοτε η κρίση αξιών... Είναι ο «κακός άλλος», ο αποδιοπομπαίος τράγος, ο εγκληματίας. Οι συλλογικές αυτές εικόνες και αναπαραστάσεις διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από τα μίντια και τον τρόπο παρουσίασης της εγκληματικότητας.

Είναι πλέον κοινοτοπία η διαπίστωση για την αύξηση και την ποιοτική διαφοροποίηση της εγκληματικότητας τα τελευταία χρόνια. Οι πάσης φύσεως εκτιμήσεις σχετικά με την ερμηνεία της αύξησης είναι διαχρονικά αυτές που κάθε φορά γίνονταν εύκολα αντιληπτές: άλλοτε ευθύνονται οι (λαθρο)μετανάστες, άλλοτε η οικονομική κρίση, άλλοτε η κρίση αξιών… Είναι ο «κακός άλλος», ο αποδιοπομπαίος τράγος, ο εγκληματίας. Οι συλλογικές αυτές εικόνες και αναπαραστάσεις διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από τα μίντια και τον τρόπο παρουσίασης της εγκληματικότητας.

Ωστόσο, πρέπει να αντιληφθούμε την πολυσυνθετότητα των πραγμάτων, τόσο στο επίπεδο των ερμηνειών όσο και της αντιμετώπισης του εγκλήματος. Ούτε όλοι οι μετανάστες ούτε όλοι οι φτωχοί είναι- ή θα γίνουν- εγκληματίες. Παρόμοιες γενικεύσεις αποτελούν επικίνδυνες ιδεολογικές κατασκευές. Φοβάμαι ότι η προβληματική του θέματος βρίσκεται στην αύξηση των αθώων θυμάτων της εγκληματικότητας, στη στείρα κατασταλτική πολιτική των διωκτικών αρχών, στην απουσία ως σήμερα μιας συγκροτημένης, ορθολογικής, συντονισμένης πολιτικής πρόληψης της εγκληματικότητας σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Η κυρία Βάσω Αρτινοπούλου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εγκληματολογίας, Αντιπρύτανις Παντείου Πανεπιστημίου.

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.