ΤΙΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ του πίνακα Δ Δ του εντύπου της φορολογικής δήλωσης θα τις συμπληρώσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες με τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2009 από την ατομική άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος. Οι ενδείξεις αυτές θα συμπληρωθούν αφού προηγουμένως οι ελεύθεροι επαγγελματίες συμπληρώσουν το έντυπο Ε3, το οποίο θα συνυποβάλλουν με τη φορολογική τους δήλωση.
Ενδείξεις 501-502: Ατομικό καθαρό εισόδημα: Οι ενδείξεις αυτές θα συμπληρωθούν από τους ελεύθερους επαγγελματίες με τις καθαρές αμοιβές που απέκτησαν το 2009 από την ατομική άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος.
Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος δεν δίνει την έννοια του εισοδήματος από ελευθέρια επαγγέλματα. Στη διάταξη του άρθρου 48 του Κώδικα αυτού ορίζονται περιοριστικά τα επαγγέλματα τα οποία θεωρούνται ελευθέρια, καθώς και τα φυσικά πρόσωπα τα οποία ασκούν το επάγγελμα του ελεύθερου επαγγελματία. Οι αμοιβές που εισπράττουν τα πρόσωπα αυτά από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος θεωρείται εισόδημα Ζ Δ πηγής, το οποίο φορολογείται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 48 ως και 50 του ΚΦΕ.
Ετσι, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1
του άρθρου 48 του ΚΦΕ, εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων είναι οι αμοιβές από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος του ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνιάτρου, φυσιοθεραπευτή, βιολόγου, ψυχολόγου, μαίας, δικηγόρου, δικολάβου, συμβολαιογράφου, άμισθου υποθηκοφύλακα, δικαστικού επιμελητή, αρχιτέκτονα, πολιτικού μηχανικού, τοπογράφου, χημικού, γεωπόνου, γεωλόγου, δασολόγου, ωκεανογράφου, σχεδιαστή, δημοσιογράφου, συγγραφέα, διερμηνέα, ξεναγού, μεταφραστή, καθηγητή ή δασκάλου, καλλιτέχνη γλύπτη ή ζωγράφου ή σκιτσογράφου ή χαράκτη, ηθοποιού, εκτελεστή μουσικών έργων ή μουσουργού, καλλιτεχνών των κέντρων διασκέδασης, χορευτή, χορογράφου, σκηνοθέτη, σκηνογράφου, ενδυματολόγου, διακοσμητή, οικονομολόγου, αναλυτή, προγραμματιστή, ερευνητή ή συμβούλου επιχειρήσεων, λογιστή ή φοροτέχνη, αναλογιστή, κοινωνιολόγου ή εμπειρογνώμονα, καθώς και κοινωνικού λειτουργού.
Ορισμένα ωστόσο επαγγέλματα, τα οποία δεν αναφέρονται ρητώς στη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 48, έχουν κριθεί από τη διοίκηση και τα δικαστήρια ως ελευθέρια, ενώ ως ελευθέρια έχουν χαρακτηριστεί με ειδικές διατάξεις νόμου και ορισμένα άλλα επαγγέλματα. Ετσι με τη διάταξη του άρθρου 2 του Ν. 2515/1997, ελευθέριο έχει χαρακτηριστεί το επάγγελμα του ορκωτού εκτιμητή, ενώ από τη διοίκηση έχει κριθεί ότι είναι ελευθέριο το επάγγελμα του ορκωτού λογιστή-ελεγκτή (Γνωμοδότηση Νομικής Διεύθυνσης υπουργείου Οικονομικών 348/1987), καθώς και του γραφίστα (έγγραφο υπουργείου Οικονομικών 112293/2275/1996).
Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1
του άρθρου 48 του ΚΦΕ ενδέχεται να μην ασκούν το επάγγελμά τους κατά τρόπο ανεξάρτητο, αλλά να παρέχουν υπηρεσίες με σύμβαση μίσθωσης εξαρτημένης εργασίας ή να ασκούν ταυτόχρονα το επάγγελμά τους κατά τρόπο ανεξάρτητο και με σύμβαση μίσθωσης εργασίας. Στις περιπτώσεις αυτές το εισόδημα που αποκτούν από την παροχή υπηρεσιών με σχέση μίσθωσης εργασίας θεωρείται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες.
Αμοιβές που αποτελούν εισόδημα από ελευθέριο επάγγελμα: Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.
2 του άρθρου 48 του ΚΦΕ, ως εισόδημα από υπηρεσίες ελεύθερων επαγγελματιών θεωρείται ακόμη κάθε αμοιβή που καταβάλλεται:
* Σε πραγματογνώμονες, διαιτητές, εκκαθαριστές γενικά, ελεγκτές ανωνύμων εταιρειών, εκτε λεστές διαθηκών, εκκαθαριστές κληρονομιών και κηδεμόνες σχολάζουσας κληρονομιάς.
* Σε συγγραφείς και μουσουργούς από συγγραφικά δικαιώματα γενικά.
* Σε αντιπροσώπους επαγγελματικών οργανώσεων και ιδιώτες για τη συμμετοχή τους σε κάθε είδους επιτροπές ή συμβούλια του Δημοσίου, νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, σωματείων, ιδρυμάτων, συνεταιρισμών και οργανισμών γενικά.
Καθαρό εισόδημα
Ολα τα παραπάνω πρόσωπα θα συμπληρώσουν τις ενδείξεις 501-502 με το καθαρό εισόδημα που απέκτησαν το 2009 από την ατομική άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος. Καθαρό εισόδημα είναι αυτό που απομένει μετά την αφαίρεση από το ακαθάριστο των επαγγελματικών αμοιβών.
Από το ακαθάριστο εισόδημα εκπίπτουν οι επαγγελματικές δαπάνες μόνον εφόσον αποδεικνύεται η καταβολή τους με νόμιμο φορολογικό στοιχείο και έχουν αναγραφεί στα βιβλία του υποχρέου.
Ειδικά οι δαπάνες συντήρησης, λειτουργίας, επισκευής, κυκλοφορίας, αποσβέσεων και μισθωμάτων που καταβάλλονται σε εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, τα οποία χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες του ελευθέριου επαγγέλματος, εφόσον αποδεικνύεται η καταβολή τους με νόμιμα φορολογικά στοιχεία και έχουν αναγραφεί στα βιβλία του υποχρέου, εκπίπτουν κατά ποσοστό 25% του συνολικού ύψους αυτών, μη δυνάμενο το ποσοστό αυτό να υπερβεί το 3% του δηλωθέντος ακαθάριστου εισοδήματος από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων.
Χρόνος απόκτησης του εισοδήματος από ελευθέρια επαγγέλματα: Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 48, χρόνος κτήσης του εισοδήματος από υπηρεσίες ελευθέριου επαγγέλματος θεωρείται ο χρόνος κατά τον οποίο ο δικαιούχος εισέπραξε τούτο. Κατ΄ εξαίρεση, για διατροφή που καταβάλλεται αναδρομικά με δικαστική απόφαση, χρόνος κτήσης της θεωρείται ο χρόνος τον οποίο αφορά.
Ως είσπραξη, για την επιβολή και την παρακράτηση του φόρου, θεωρείται και η πίστωση του δικαιούχου στα βιβλία του υποχρέου για την καταβολή της αμοιβής, ύστερα από προηγούμενη, επί αποδείξει, αναγγελία στον δικαιούχο. Εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέριου επαγγέλματος που αντιπροσωπεύει εργασίες δύο ή περισσοτέρων ετών και καταβάλλεται μεταγενέστερα, κατανέμεται σε ίσα μέρη για να φορολογηθεί:
* Στο έτος της είσπραξης και στο αμέσως προηγούμενο, σε περίπτωση εργασίας δύο ετών.
* Στο έτος της είσπραξης και στα αμέσως δύο προηγούμενα, σε περίπτωση εργασίας τριών ή περισσοτέρων ετών.
Ειδικά για συγγραφείς, μουσουργούς και καλλιτέχνες ζωγράφους ή γλύπτες ή χαράκτες, το εισόδημα που αποκτούν κάθε χρόνο από τα έργα της πνευματικής παραγωγής τους κατανέμεται σε ίσα μέρη για να φορολογηθεί στο έτος της κτήσης του και στα τρία επόμενα έτη. Το ίδιο εφαρμόζεται και στην περίπτωση που προκύπτει ζημιά.
Καθαρό εισόδημα αρχιτεκτόνων και μηχανικών Το καθαρό εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών προσδιορίζεται σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν λογιστικώς, εφόσον τηρούνται επαρκή και ακριβή βιβλία. Από το ακαθάριστο εισόδημά τους αφαιρούνται οι επαγγελματικές δαπάνες που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 31 του ΚΦΕ και το εισόδημα που απομένει αποτελεί το καθαρό εισόδημα.
Εξαίρεση από τον πιο πάνω τρόπο προσδιορισμού του καθαρού εισοδήματος από ελευθέριο επάγγελμα έχει θεσπιστεί με τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 48 του ΚΦΕ για τις αμοιβές των αρχιτεκτόνων και μηχανικών. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, κατ΄ εξαίρεση, για αμοιβές αρχιτεκτόνων και μηχανικών για τη σύνταξη μελετών και σχεδίων οικοδομικών και λοιπών τεχνικών έργων, την επίβλεψη της εκτέλεσής τους, τη διεύθυνση εκτέλεσης (διοίκηση του έργου) και την ενέργεια πραγματογνωμοσυνών και διαιτησιών σχετικών με αυτά τα έργα, το καθαρό εισόδημα εξευρίσκεται με τη χρήση συντελεστή στις ακαθάριστες νόμιμες αμοιβές τους, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι πάσης φύσεως τόκοι υπερημερίας λόγω καθυστέρησης στην καταβολή των παραπάνω αμοιβών.
Ενδείξεις 503-504: Στις ενδείξεις αυτές θα γραφούν οι καθαρές αμοιβές που καταβλήθηκαν το 2009, σε πραγματογνώμονες, διαιτητές, εκκαθαριστές γενικά, ελεγκτές ανώνυμης εταιρειών, εκτελεστές διαθηκών, εκκαθαριστές κληρονομιών και κηδεμόνες σχολάζουσας κληρονομίας. Ενδείξεις 505-506: Φορολογία διατροφής: Στις ενδείξεις αυτές θα γραφεί το ποσό της διατροφής που καταβλήθηκε στη σύζυγο ή στον σύζυγο εντός του 2009, η οποία έχει επιδικαστεί ή έχει συμφωνηθεί με συμβολαιογραφική πράξη. Η διατροφή που καταβλήθηκε το 2009 αλλά αφορά άλλο έτος ή έτη δεν θα αναγραφεί στις ενδείξεις αυτές, αλλά θα δηλωθεί με συμπληρωματική δήλωση.
Προσοχή! Η διατροφή που καταβάλλεται στα παιδιά δεν αποτελεί εισόδημα και δεν φορολογείται.
Ενδείξεις 507-508: Φορολογία εισοδημάτων που δεν υπάγονται σε μία από τις κατηγορίες τις οποίες προβλέπει ο ΚΦΕ:
Στη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 48 του ΚΦΕ ορίζεται ότι εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα θεωρείται και κάθε εισόδημα που δεν μπορεί να υπαχθεί σε κάποια από τις κατηγορίες εισοδημάτων Α Δ ως και Ζ Δ που ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 4 του ΚΦΕ.
Ο φορολογικός νομοθέτης με τη διάταξη αυτή επεδίωξε να υπαγάγει σε φόρο κάθε εισόδημα το οποίο δεν μπορεί επακριβώς να προσδιοριστεί ότι ανήκει σε μία από τις νομοθετημένες κατηγορίες εισοδήματος. Τέτοια εισοδήματα είναι το εισόδημα από εκμίσθωση μηχανήματος από ιδιώτη, η αμοιβή που εισπράττει κάποιο πρόσωπο από διαιτησία χωρίς να έχει υποχρέωση να τηρεί βιβλία και στοιχεία, το εισόδημα από την άσκηση του επαγγέλματος του διαιτολόγου κτλ.
Στις ενδείξεις 507-508 θα γραφούν αυτά τα εισοδήματα.
Ενδείξεις 511-512: Ζημία από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος: Οι ενδείξεις αυτές θα συμπληρωθούν με το ποσό της ζημιάς που προέκυψε κατά τη χρήση του 2009.
Οι ζημίες προηγούμενων ετών δεν μεταφέρονται για συμψηφισμό.
Ενδείξεις 517-518: Ακαθάριστο εισόδημα από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος: Με τις διατάξεις των παραγράφων 1 ως και 4 του άρθρου 49 του ΚΦΕ ορίζεται η έννοια του ακαθάριστου και καθαρού εισοδήματος από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος.
Ως ακαθάριστο εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων λαμβάνεται το σύνολο των αμοιβών που εισπράττονται από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος, όπως αυτό προκύπτει από τα επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία που τηρεί ο φορολογούμενος.
