Αισιοδοξία για τη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος τις επόμενες ημέρες που θα επιτρέψει την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές δημιουργεί η πτώση των spreads στο υπουργείο Οικονομικών, το οποίο δεν αποκλείει ακόμη και το ενδεχόμενο διενέργειας δημοπρασίας ομολόγου μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα. Η ανατροπή των αρνητικών προσδοκιών του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης επετεύχθη μετά την απόφαση-«σταθμό» που εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την απρόσκοπτη χρηματοδότηση τόσο του ελληνικού Δημοσίου όσο και του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, με την οποία παρατείνονται ως και το 2011 τα υφιστάμενα έκτακτα ελαστικά κριτήρια αποδοχής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κρατικών τίτλων της Ελλάδας, ακόμη και στην περίπτωση που οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης προχωρήσουν σε νέα υποβάθμιση της οικονομίας της χώρας.
Την εξέλιξη αυτή είχε προαναγγείλει πριν από περίπου δύο εβδομάδες ο διοικητής της γερμανικής κεντρικής τράπεζας και μέλος του ΔΣ της Ευρωτράπεζας κ. Αξελ Βέμπερ, προϊδεάζοντας τις αγορές για την οριστική απόφαση που ανακοίνωσε την Πέμπτη πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών ο διοικητής της ευρωπαϊκής νομισματικής αρχής κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ. Η απόφαση της ΕΚΤ και η συμφωνία των ευρωπαίων ηγετών για βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) από κοινού με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αποτελούν ένα συνολικό πακέτο που εκτιμάται ότι θα έχει θετικά αποτελέσματα για την ελληνική οικονομία.
Ωστόσο ανώτατα τραπεζικά στελέχη και παράγοντες της αγοράς συμφωνούν ότι τελικώς δεν θα χρειαστεί να κάνουμε χρήση της βοήθειας και εκφράζουν την άποψη ότι το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου σταδιακά θα αποκλιμακωθεί, καθώς απομακρύνεται ο κίνδυνος χρεοκοπίας της χώρας. Δεν αναμένουν πάντως εντυπωσιακή υποχώρηση των spreads.
Η επίδραση των παραπάνω αποφάσεων στο ελληνικό χρηματιστήριο, στην ΗΔΑΤ και στη διεθνή αγορά συναλλάγματος ήταν καταλυτική, καθώς οδήγησε σε ράλι των τραπεζικών μετοχών στο ΧΑ, πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων και ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου, το οποίο ύστερα από αρκετές ημέρες πτώσης επανήλθε χθες πάνω από τα 1,34 δολάρια έναντι χαμηλού στα 1,3268 δολάρια την Πέμπτη.
Η διαφορά απόδοσης (spread) μεταξύ ελληνικού και γερμανικού ομολόγου 10ετούς διάρκειας υποχώρησε λίγο πάνω από τις 300 μονάδες βάσης έναντι επιπέδου άνω των 340 μονάδων στην αρχή της εβδομάδας. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η αποκλιμάκωση που καταγράφεται στα ομόλογα μικρότερης διάρκειας. Συγκεκριμένα, το spread του πενταετούς τίτλου έπεσε στις 330 μονάδες βάσης από 370 μονάδες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, ενώ το αντίστοιχο του τριετούς υποχώρησε στις 363 έναντι 405 μονάδων βάσης την περασμένη Πέμπτη.
Οπως τονίζουν αναλυτές, με την αναβολή της απόσυρσης των έκτακτων λόγω κρίσης μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας από την ΕΚΤ μειώνεται σε αξιοσημείωτο βαθμό ο κίνδυνος ρευστότητας για την ελληνική οικονομία και για τις τράπεζες. Το γεγονός αυτό αποτυπώθηκε και στην αποκλιμάκωση του κόστους ασφάλισης έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας της χώρας, με την τιμή του Credit Default Swap (CDS) των πενταετών ομολόγων να υποχωρεί για πρώτη φορά ύστερα από 10 ημέρες κάτω από τις 300 μονάδες βάσης.
Από τη μία πλευρά, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούν να χρησιμοποιούν ως εγγύηση τους κρατικούς τίτλους για τη λήψη δανείων με πολύ χαμηλά επιτόκια από την ΕΚΤ και, από την άλλη, αίρεται ένα σημαντικό αντικίνητρο για τη συμμετοχή ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων στις δημοπρασίες ομολόγων που θα πραγματοποιήσει τους επόμενους μήνες το υπουργείο Οικονομικών, εξέλιξη που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αποκλιμάκωση το κόστος δανεισμού του Δημοσίου. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΚΤ αναμενόταν να επαναφέρει τους αρχικούς κανονισμούς που αφορούν την «ποιότητα» των ομολόγων μέσα στο 2010, αποκλείοντας τα ελληνικά από τη λίστα των ενεχύρων που θα έκανε αποδεκτά, μετά τις τελευταίες προς τα κάτω αναθεωρήσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας.
Οπως τονίζει σχετικά σε ανάλυσή της η Μoody΄s, η ελάχιστη βαθμολογία για τα ομόλογα που δέχεται η ΕΚΤ θα επέστρεφε στα προ της κρίσης επίπεδα του «Α3» έναντι «Α2» που έχει η Ελλάδα σήμερα. Ωστόσο τελικά θα διατηρηθεί η τρέχουσα προϋπόθεση που κατεβάζει τον πήχη στο «Βaa3», δύο σκαλιά πιο κάτω από την τρέχουσα βαθμολογία της Ελλάδας. Οι οικονομολόγοι του οίκου πάντως σημειώνουν ότι η απόφαση της ΕΚΤ δεν μπορεί από μόνη της να λύσει τα προβλήματα που υπάρχουν στην ελληνική οικονομία, υπογραμμίζοντας ότι θα πρέπει να συνεχιστεί με αμείωτη ένταση η δημοσιονομική εξυγίανση που έχει ξεκινήσει.
