Τέσσερα χρόνια εξαγωγικής ανάπτυξης έχασε η ελληνική αγορά στη διάρκεια του 2009. Και εφέτος η καθοδική τάση θα συνεχιστεί- είναι μάλιστα πιθανόν ο ρυθμός της πτώσης να παραμείνει διψήφιος. Σαφή ένδειξη αποτελεί ο Ιανουάριος, στη διάρκεια του οποίου οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 15%. Πέρυσι η αξία των ελληνικών εξαγωγών έπεσε κάτω από τα επίπεδα του 2005 και η συνολική τους αξία είναι μικρότερη από το 30% των εισαγωγών. Το πρόβλημα είναι προφανές και σημαντικό. Η κρίση της ελληνικής βιομηχανίας αποτυπώνεται άμεσα στην πορεία των εξαγωγών των βιομηχανικών προϊόντων, η αξία των οποίων έπεσε κάτω από τα 8,5 δισ. ευρώ- η πτώση τους ήταν μεγαλύτερη του 20%! Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη εξαγωγική κατηγορία, μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι η μειωμένη ζήτηση της εσωτερικής αγοράς επιτείνει το πρόβλημα της βιομηχανικής δραστηριότητας. Ορισμένα στοιχεία όμως είναι αξιοσημείωτα. Κατ΄ αρχήν η ανθεκτικότητα των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων, τα οποία πέρυσι βελτίωσαν τη θέση τους στη σύνθεση της συνολικής εξαγωγικής δραστηριότητας. Οι εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν μόλις 1,9% και από 7,7 δισ. ευρώ που ήταν το 2008 έπεσαν στα 3,6 δισ. ευρώ το 2009, ενώ από το 21% του συνόλου των εξαγωγών που αντιπροσώπευαν το 2008, πέρυσι αντιπροσώπευσαν το 25%. Αντιθέτως σε «ελεύθερη πτώση» βρέθηκαν οι εξαγωγές των βιομηχανικών- πρόκειται για τη σημαντικότερη εξαγωγική κατηγορία. Συγκεκριμένα το 2009 οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων υποχώρησαν κατά 20,6% και άγγιξαν μόλις τα 8,456 δισ. ευρώ από 10,647 δισ. ευρώ το 2008- από τις υποκατηγορίες των βιομηχανικών προϊόντων την υψηλότερη μείωση είχαν τα «είδη ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη» που υποχώρησαν κατά 28,6%, «μηχανήματα και υλικό μεταφορών» κατά 20,1% και «διάφορα βιομηχανικά είδη» κατά 18,1%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ) του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων η μείωση του 2009 είναι ακόμη μεγαλύτερη, ανέρχεται στο 21,6% αν η αξία των εξαγωγών υπολογιστεί με βάση το δολάριο, ενώ και πέρυσι οι ελληνικές εξαγωγές δεν κατάφεραν να καλύψουν ούτε το 30% του συνόλου των εισαγωγών. Οπως τονίζεται σχετικά, οι συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης και το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας αποτυπώνονται ακόμη πιο εμφατικά από το γεγονός ότι το 2009 είναι η πρώτη χρονιά με μείωση συνολικών εξαγωγών της χώρας από το 2003, καθώς και από τη γενικευμένη υποχώρηση σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων (με μοναδική εξαίρεση τον κλάδο των Ποτών-Καπνού, όπου σημειώθηκε άνοδος 1,6%). Και φυσικά πτωτική ήταν η πορεία τους προς όλες σχεδόν τις γεωγραφικές περιοχές του κόσμου, με μόνη εξαίρεση τις εξαγωγές προς τις χώρες της Μ. Ανατολής και της Β. Αφρικής, όπου παρουσίασαν αύξηση 2,6%. Το πιο ανησυχητικό γεγονός είναι η μεγάλη υποχώρηση που παρατηρήθηκε προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης- ήταν πάνω από 18%- που σημαίνει ότι παρατηρήθηκαν σημαντικές απώλειες στις σημαντικότερες αγορές των ελληνικών προϊόντων.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η μείωση που σημειώθηκε προς τέσσερις αγορές που είναι οι καλύτεροι πελάτες των ελληνικών προϊόντων, την Ιταλία, τη Γερμανία, το Ην. Βασίλειο και τη Γαλλία. Ειδικότερα οι εξαγωγές μας προς την Ιταλία υποχώρησαν κατά 21,4% και έπεσαν στα 1,591 δισ. ευρώ, προς τη Γερμανία κατά 13,5% και μειώθηκαν στα 1,597 δισ. ευρώ, προς το Ην. Βασίλειο κατά 24,1% και διαμορφώθηκαν στα 629 εκατ. ευρώ και τη Γαλλία κατά 19,6% και έπεσαν στα 539 εκατ. ευρώ. Παρά την ισχυρή πτώση των εξαγωγών προς τη Γερμανία και την Ιταλία, οι δύο αυτές χώρες συνεχίζουν να αποτελούν τους σημαντικότερους πελάτες των ελληνικών προϊόντων, που συγκεντρώνουν από κοινού το 54% της αξίας των εξαγωγών προς την Ευρωπαϊκή Ενωση των 15 και το 22% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών. Επίσης η οικονομική κρίση έπληξε την ελληνική εξαγωγική δραστηριότητα σε δύο ακόμη σημαντικές αγορές, τη βουλγαρική, όπου η μείωση είναι 22,6%, και τη ρουμανική όπου η μείωση είναι 28,9%.
