Ενώ λίγες ημέρες πριν από τα σκληρά μέτρα οι ξένοι επενδυτές και δανειστές ήταν πεπεισμένοι σε ποσοστό 58%, σύμφωνα με σχετική έρευνα της Βank of Αmerica/Μerrill Lynch, ότι η Ελλάδα δεν θα αποφύγει τελικά μια διάσωση της τελευταίας στιγμής από τους εταίρους της, η επιτυχής, αν και ακριβή, έκδοση 10ετούς ομολόγου αλλάζει μερικώς τα δεδομένα, αυξάνοντας τις πιθανότητες που κυμαίνονταν στο 11% η χώρα να επανακτήσει σταδιακά τον ολοκληρωτικό έλεγχο του πεπρωμένου της.
Για τους οικονομολόγους Gillian Εdgeworth και Μark Wall της Deutsche Βank τα νέα μέτρα αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό βήμα της Ελλάδας προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των σχέσεών της με τους εταίρους της, αλλά και προς την κατεύθυνση της επανάκτησης ενός μέρους της χαμένης αξιοπιστίας της από τις αγορές, όπως έδειξε η προσφυγή της σε αυτές για νέο δανεισμό.
Τα νέα σκληρά μέτρα, αν και αυξάνουν μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο της βαθιάς ύφεσης, μεσοπρόθεσμα εκτιμούν ότι επαρκούν για να στηρίξουν τα μεγέθη του προϋπολογισμού και να εξασφαλίσουν και ένα θετικό αποτέλεσμα από τις Βρυξέλλες στη σύνοδο του Εurogroup και του Εco/Fin στις 15 και 16 Μαρτίου. Παράλληλα, αυξάνουν την πιθανότητα η Ελλάδα να καλύψει μόνη της τις ανάγκες χρηματοδότησής της κατά τις αναμενόμενες νέες εκδόσεις ομολόγων του ΑπριλίουΜαΐου χωρίς εξωτερική βοήθεια, αν και, όπως εκτιμούν και άλλοι οικονομολόγοι, με δεδομένο ότι σήμερα το κόστος δανεισμού της Ελλάδας παραμένει διπλάσιο του γερμανικού, αυτά τα επιτόκια-«τιμωρία» δεν είναι βιώσιμα (ως το τέλος του έτους οι ανάγκες δανεισμού κυμαίνονται στα 40 δισ. ευρώ).
Κρίση ρευστότητας
Αν και η υπερκάλυψη της τελευταίαςέκδοσης ομολόγων περιορίζει τον κίνδυνο μιας κρίσης ρευστότητας, το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης του δημόσιου χρέους υπογραμμίζει, σύμφωνα με αναλυτές, την αναγκαιότητα για αποκατάσταση της αξιοπιστίας της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς και της εκπόνησης ενός συγκεκριμένου σχεδίου στήριξης από την ΕΕ για παροχή βοήθειας στην Ελλάδα σε περίπτωση ανάγκης που θα κατευνάσει τις ανησυχίες της αγοράς.
Ο Stefan Βielmeier, οικονομολόγος της Deutsche Βank, εξετάζοντας τις πιθανές επιπτώσεις της ελληνικής κρίσης χρέους στη Γερμανία, δεν απέκλεισε η όποια αγορά ελληνικών ομολόγων να γίνει μέσω της γερμανικής κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας ΚfW Βankengruppe, ενώ η γερμανική «ασπίδα προστασίας» θα μπορούσε, μεταξύ άλλων, να λάβει και τη μορφή των εγγυήσεων προς τις εμπορικές τράπεζες που θα αγόραζαν ελληνικό χρέος. Περισσότερο αξιόπιστοι εμφανίζονται οι στόχοι του προϋπολογισμού του 2010, ανέφερε και η Goldman Sachs μετά το νέο πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Παράλληλα όμως εκτιμά ότι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παραμένουν γεμάτες προκλήσεις και θα χρειαστεί ένας «από μηχανής θεός» για να ξεπεραστεί η κρίση ρευστότητας και αυτός θα πρέπει να είναι μια συγχρονισμένη παρέμβαση της ευρωζώνης.
Για τον οικονομολόγο Julian Callow της Βarclays Capital η έκταση της δημοσιονομικής προσαρμογής που επιχειρείται στην Ελλάδα (μείωση κατά 10,9% του ΑΕΠ του δημοσιονομικού ελλείμματος μέσα σε λίγα χρόνια), είναι κάτι που δεν έχει επιτευχθεί μεταπολεμικά από καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση χωρίς την υποτίμηση του νομίσματος και τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.
Γι΄ αυτό οι επενδυτές είναι επιφυλακτικοί, αναφέρει, θεωρώντας ότι, αν και πολλές από τις τελευταίες εξελίξεις υπονοούν πως βρισκόμαστε σε σπριντ, στην πραγματικότητα πρόκειται για μαραθώνιο.
Τα νέα μέτρα, που οδηγούν τελικά σε μια σωρευτική δημοσιονομική προσαρμογή κατά 4%-4,5% του ΑΕΠ εφέτος, παρέχουν περαιτέρω αποδείξεις για την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να κάνει ό,τι χρειαστεί για να κερδίσει τη στήριξη της ΕΕ αλλά και- κυρίως- την εμπιστοσύνη των αγορών, εκτίμησε και η οικονομολόγος της Citi κυρία Giada Giani, θεωρώντας ότι οι έντονες κοινωνικές αντιδράσεις παραμένουν ένας σημαντικός κίνδυνος για την υλοποίηση των μέτρων.
Οι απεργιακές κινητοποιήσεις που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα αποτελούν μία μονάχα ένδειξη του πόσο φιλόδοξα είναι τα σχέδια της κυβέρνησης, σχολίασε στο Reuters η αναλύτρια της Μoody΄s κυρία Sarah Carlsson. «Θέλουμε απτές αποδείξεις για την εφαρμογή των μέτρων. Τα μέτρα παρέχουν βεβαιότητα για το 2010. Αυτό όμως που θέλουμε να ξέρουμε είναι τι θα γίνει από το 2011 και μετά» τόνισε.
Οταν πάντως τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα, τα μεγάλα χρέη και η χαμένη αξιοπιστία οδήγησαν την Ελλάδα σε αδιέξοδο, οι αγορές ήταν πεπεισμένες ότι η χώρα ήταν παραδομένη στις φλόγες. Μετά τα νέα μέτρα οι αγορές είπαν ότι τουλάχιστον «η φωτιά μπορεί πλέον να τεθεί υπό έλεγχο».
Οι δύο φάσεις
Σήμερα δύο τάσεις φαίνεται να διαμορφώνονται: Η πρώτη, που αποτελεί τη μειοψηφία, θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει και αργά ή γρήγορα θα οδηγηθεί ακόμη και στην αγκαλιά του ΔΝΤ. «Είναι μια κακή ταβέρνα η οποία τα τελευταία χρόνια πουλούσε χαλασμένο φαγητό» υποστηρίζουν, θεωρώντας ότι «δεν είναι σίγουρο ότι επειδή άλλαξε ο μάγειρας θα πρέπει όλοι να τρέξουν τώρα για να γευτούν το νέο μενού».
Η δεύτερη, που φαίνεται να είναι και η κυρίαρχη, είναι ότι τώρα πια μπορούμε να δανειστούμε από τις διεθνείς αγορές και ίσως μάλιστα (αν τα μέτρα λειτουργήσουν, προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές και τονωθεί η οικονομία) να μη χρειαστεί να ενεργοποιηθεί και το όποιο σχέδιο στήριξης των εταίρων μας. Αν και όλοι θα επιθυμούσαν να τα καταφέρουμε μόνοι μας, το θέμα είναι ότι το κόστος δανεισμού δύσκολα θα υποχωρήσει δραστικά άμεσα.
Από την άλλη πλευρά, με την κατανάλωση να αντιστοιχεί στο 72% του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας, τα νέα μέτρα οδηγούν σε βαθιά ύφεση (από-3% ως-5%, λένε οι οικονομολόγοι), μια εξέλιξη που έχει δύο παρενέργειες: Πρώτον, για το Χρηματιστήριο, η ύφεση οδηγεί σε πίεση των εταιρικών κερδών, κάτι που περιορίζει τις προοπτικές ανόδου των τιμών. Δεύτερον, η ύφεση παρά τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα μπορεί να οδηγήσει σε φαύλο κύκλο την οικονομία, καθώς ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ θα μπορούσε να συνεχίσει να αυξάνεται, αφού ο αριθμητής θα μεγαλώνει ταχύτερα από τον παρονομαστή.
Τα πράγματα δείχνουν λοιπόν ότι, καθώς παραμένουμε μια οικονομία με «σβηστές μηχανές», θα πρέπει τώρα οι «μηχανές» αυτές να λειτουργήσουν και πάλι προτού να είναι πολύ αργά.
