ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το πρώτο, «καυτό» εξάμηνο του 2010, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο θα έπρεπε, υποτίθεται, να ηγείται της πανευρωπαϊκής προσπάθειας για έξοδο από την κρίση. Το γεγονόςμάλισταότι ο ισπανός «παπουτσής» (αυτό σημαίνει το όνομά του) είναι συνάμα και ένας από τους λιγοστούς σοσιαλιστές,
έστω και κατ΄ όνομα, ηγέτες που έχουν απομείνει στην ήπειρο, μετά τη συντηρητική «στροφή» των περισσότερων ευρωπαϊκών λαών τα τελευταία χρόνια, συνέβαλε ώστε η ισπανική προεδρία να αντιμετωπιστεί από πολλούς ως μια ευκαιρία για επανεξέταση, και ίσως ακόμη και για ενίσχυση του κοινοτικού και εθνικού ελέγχου, και γιατί όχι για διόρθωση των κακώς κειμένων στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές, που μας οδήγησαν στη σημερινή ζοφερή κατάσταση.
Μέσα σε μόλις τρεις μήνες είδαμε την Ισπανία, μια χώρα που αν μη τι άλλο αξιοποίησε πολύ καλύτερα από εμάς τα κοινοτικά κονδύλια που της χορηγήθηκαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες, να βυθίζεται στην ίδια δίνη δημοσιονομικής και πιστοληπτικής αναξιοπιστίας με την Ελλάδα και τους άλλους μεσογειακούς «αδύναμους κρίκους» της ευρωζώνης. Σε έναν μόλις μήνα, από τα τέλη Ιανουαρίου ως τα τέλη Φεβρουαρίου, ο αριθμός των ανέργων στην Ισπανία αυξήθηκε κατά 2%, συνολικά κατά 82.132 άτομα, αγγίζοντας το 20% του εργατικού δυναμικού- διπλάσιο ποσοστό από τον μέσον όρο των «16» της ευρωζώνης, που παραμένει (με νύχια και με δόντια)- «κολλημένος» στο 9,9%, σύμφωνα και με τα τελευταία στοιχεία της Εurostat.
Οπως μάλιστα ανακοίνωσε τη Δευτέρα επισήμως η ισπανική κυβέρνηση, ο αριθμός των ανέργων έφτασε στα 4,1 εκατομμύρια. Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό ανέργων από το 1996, οπότε και άρχισαν να τηρούνται λεπτομερή αρχεία: όμως τα εργατικά συνδικάτα της χώρας επιμένουν ότι το πραγματικό ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο, καθώς τα επίσημα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν τους παράνομους οικονομικούς μετανάστες και τις εκατοντάδες χιλιάδες ισπανών πολιτών που απασχολούνται με διάφορες μορφές ελαστικής, part time εργασίας. Και να σκεφτεί κανείς ότι πριν από μόλις δύο και κάτι χρόνια, στα τέλη του 2007, η ανεργία στην Ισπανία δεν ξεπερνούσε το 8,3%…
Κατασκευές
Οι περισσότεροι άνεργοι προέρχονται από τον κλάδο των κατασκευών, τον οικονομικό υποτομέα που- όπως ακριβώς και στην «ολυμπιακή» Ελλάδα- απετέλεσε την «ατμομηχανή» της οικονομικής ανάπτυξης στην Ισπανία ολόκληρη την προηγούμενη δεκαετία, πριν από το σκάσιμο της «φούσκας» των ακινήτων. Ο αριθμός των ανέργων στον κλάδο αυξήθηκε κατά 1,3% στα 798.675 άτομα τον Φεβρουάριο. Και μπορεί η κυβέρνηση Θαπατέρο να ανακοινώνει σήμερα, κατόπιν εορτής, σειρά νέων κινήτρων για την τόνωση της οικοδομής, αλλά στην πραγματικότητα όλοι ξέρουν ότι το «πάρτι» τελείωσε: η Ισπανία, όπως και η Ελλάδα και άλλες χώρες του ηλιόλουστου, τουριστικού Νότου, πληρώνει τώρα ακριβά την υπερβολική ανάπτυξη του κατασκευαστικού κλάδου, η οποία νομοτελειακά σημειώθηκε εις βάρος άλλων, λιγότερο «κυκλ(οθυμ)ικών», ως προς το ειδικό τους βάρος στην αγορά εργασίας, οικονομικών κλάδων.
Δυστυχώς για τον ισπανό πρωθυπουργό, και πολύ περισσότερο για τις στρατιές των ισπανών ανέργων, το μέλλον δεν διαφαίνεται καλύτερο. Κοντεύουν σχεδόν δύο χρόνια από τότε που άρχισε η οικονομική ύφεση στη χώρα- το τρέχον οικονομικό τρίμηνο θα είναι, ως φαίνεται, το έβδομο «σερί» με αρνητική ανάπτυξη- και αχτίδα φωτός δεν φαίνεται στην άκρη του τούνελ, αφού σχεδόν όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η Ισπανία θα χρειαστεί ανάπτυξη της τάξεως του 2% ή και 3% ετησίως, ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Ωστόσο ακόμη και η ίδια η κυβέρνηση παραδέχεται ότι τέτοια ανάπτυξη του ΑΕΠ δεν πρόκειται να έρθει πριν από το 2013- και οι «Κασσάνδρες» του ΟΟΣΑ και της Κομισιόν, με τη γνωστή τους…ανυπαρξία κάθε κοινωνικής ευαισθησίας, προβλέπουν ήδη ψυχρά ότι οι ισπανοί άνεργοι θα ξεπεράσουν ως το τέλος του έτους τα 4,5 εκατομμύρια, πλησιάζοντας ή και ξεπερνώντας το 22% του ενεργού πληθυσμού.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, όπως και στην Ελλάδα και στις άλλες νοτιοευρωπαϊκές χώρες, η πολιτικοοικονομική ελίτ φέρει μεγάλες ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση, αφού προώθησε μια ολοένα πιο άδικη κατανομή του παραγόμενου πλούτου, χωρίς να φροντίσει για τη δημιουργία μιας οικονομίας πραγματικά ανταγωνιστικής, που δεν θα εξαρτάται από τις εκάστοτε διαθέσεις των γερμανών και άγγλων τουριστών και την εισαγόμενη, με υψηλό τίμημα, υψηλή τεχνολογία. Μια οικονομία υδροκέφαλη, που βασίζεται σε τόσο μεγάλο βαθμό στις κατασκευές και στις υπηρεσίες, φυσικό είναι να αντιμετωπίζει σήμερα μεγαλύτερα προβλήματα από πιο παραγωγικές και ανταγωνιστικές οικονομίες, όπως η γερμανική.
Κερδοσκόποι
Τα πράγματα όμως θα ήταν σίγουρα πολύ ευκολότερα για τον ισπανό πρωθυπουργό αν οι μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης τον βοηθούσαν να αντιμετωπίσει την κατάσταση απερίσπαστος, χωρίς να φοβάται τις πρόσθετες τρικλοποδιές των κερδοσκόπων. Των κερδοσκόπων που έχουν από καιρό «στοχοποιήσει» την Ισπανία ως τον επόμενο στόχο εκλογής των επιθέσεών τους και χρησιμοποιούν όλη τη «φαρέτρα» των επικοινωνιακών εργαλείων τους για να την παρουσιάσουν ως τον «μεγάλο ασθενή» της Ενωσης και ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη σταθερότητα του ευρώ. Από αυτή την άποψη, αυτά που τραβάει τις τελευταίες εβδομάδες η άτυχη Ελλάδα δεν είναι παρά το προανάκρουσμα της πραγματικής μάχης για τον πολιτικό και οικονομικό έλεγχο της Ενωσης, που θα δοθεί εις βάρος των μεγαλύτερων… ΡΙGS: της Ισπανίας και της Ιταλίας.
Και οι κερδοσκόποι αυτοί, που βέβαια δεν είναι τίποτε αόρατοι κακοποιοί, αλλά μεγάλες επενδυτικές τράπεζες, funds και ΜΜΕ, είναι πανέτοιμοι για επίθεση, αν κρίνει κανείς από τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών. Οπως αυτό των «Financial Τimes», που έχουν κυριολεκτικά λυσσάξει εσχάτως εναντίον του κ. Θαπατέρο, για τον οποίο προφανώς ετοιμάζουν τον ίδιο «ζουρλομανδύα» που ήδη με επιτυχία φόρεσαν στον έλληνα πρωθυπουργό. Προσέξτε γλώσσα: μετά την Ελλάδα, διαπιστώνουν χαιρέκακα οι «FΤ», η Ισπανία αντιμετωπίζει «με διαφορά» τα μεγαλύτερα δημοσιονομικά προβλήματα στην ευρωζώνη, και θα αντιμετωπίσει «νέα αμφισβήτηση και πιθανώς υψηλότερα κόστη χρηματοδότησης». Ηδη άλλωστε από την Πρωτοχρονιά οι άγγλοι συνάδελφοι είχαν δείξει στον ισπανό πρωθυπουργό τι τον περίμενε, με ένα δημοσίευμα που τιτλοφορούνταν «Μια χωλαίνουσα Ισπανία καλείται να οδηγήσει την Ευρώπη»…
Ο Θαπατέρο, όπως επιμένουν οι επαγγελματίες κινδυνολόγοι του λονδρέζικου Σίτι, έχει μπροστά του μια «δύσκολη άνοιξη» , υποστηρίζουν οι «FΤ», καθώς «ελάχιστοι οικονομολόγοι, αναλυτές ή ξένοι επενδυτές έχουν πεισθεί ότι οι στόχοι που περιγράφονται στα σχέδια μπορούν να επιτευχθούν ή ότι η κυβέρνηση διαθέτει την απαιτούμενη βούληση για να τα εφαρμόσει»… Για να την κάνει όμως ακόμη δυσκολότερη, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Ρoor΄s υποβάθμισε προσφάτως την Ισπανία σε «αρνητική» βαθμίδα, από «σταθερή» που ήταν νωρίτερα- όπως ακριβώς είχε κάνει και με το ελληνικό χρέος τον Δεκέμβριο, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου και οδηγώντας το ελληνικό spread στα σημερινά παντελώς αδικαιολόγητα επίπεδα, αναγκάζοντας την Ελλάδα να δανείζεται σήμερα με επιτόκια Ιράκ ή Κολομβίας!
Μικρό spread
Στην Ισπανία, χάρη και στην σαφώς πιο ψύχραιμηαντίδραση της κυβέρνησης στις κερδοσκοπικές «προβοκάτσιες» (ο Θαπατέρο μάλιστα δεν δίστασε να διατάξει τις μυστικές υπηρεσίες της πατρίδας του να εξετάσουν τον αόρατο μηχανισμό διασποράς ψευδών ειδήσεων εις βάρος της χώρας του, παρουσιάζοντάς τον μάλιστα ως συντονισμένη επίθεση εις βάρος του ευρώ- σε μια «αντεπίθεση» με πολύ μεγάλη σημασία), το spread έχει παραμείνει ακόμη σε… εξυπηρετήσιμα επίπεδα- περίπου 70 μονάδες βάσης πάνω από το γερμανικό δεκαετές ομόλογο.
Η ώρα της αλήθειας όμως πλησιάζει: το πλέον κρίσιμο ζήτημα τώρα για την Ισπανία, όπως και για την Ελλάδα, είναι η αξιοπιστία του Προγράμματος Σταθερότητας, το οποίο προβλέπει σημαντικές περικοπές στις κρατικές δαπάνες και μέτρα όπως το «πάγωμα» των προσλήψεων στο Δημόσιο. Στόχος είναι η εξοικονόμηση 50 δισ. ευρώ μέσα στο 2010 και η μείωση του ελλείμματος από το 11,4% επί του ΑΕΠ το 2009 στο 3% του ΑΕΠ το 2013. Η Μαδρίτη συμφώνησε ήδη και στην αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη, για να διασφαλίσει, όπως λέει, τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων- παραβιάζοντας έτσι τις παλαιότερες δεσμεύσεις του Ρartido Socialista.
Η «απάντηση» που ετοιμάζει ο Θαπατέρο σε όλα αυτά ονομάζεται «Νόμος για τη Βιώσιμη Οικονομία», το οποίο πέρασε ήδη από την ισπανική Βουλή, αλλά δεν θα αρχίσει να εφαρμόζεται πριν από το καλοκαίρι- αν βεβαίως η κυβέρνηση και η οικονομία αντέξουν ως τότε… Πρόκειται για ένα εντελώς νέο οικονομικό μοντέλο, που θα δίνει μεγάλη έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας και στις νέες πράσινες τεχνολογίες, αλλά και στην αναβάθμιση της ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, ώστε η χώρα να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητά της. Θα τα καταφέρει; Αν πιστέψουμε τους κερδοσκόπους και τα χρυσοστόλιστα «παπαγαλάκια» τους, σίγουρα όχι. Αλλά βέβαια, αν τους πιστεύαμε, θα έπρεπε τώρα να είχαμε όλοι αυτοκτονήσει από ντροπή ή να φύγουμε ξανά γκασταρμπάιτερ στη χώρα της καγκελαρίου Μέρκελ…
