ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ Η προσέγγιση της Τουρκίας με το θεοκρατικό Ιράν και η ραγδαία επιδείνωση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων κρύβονται πίσω από το μη δεσμευτικό ψήφισμα υπέρ της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Τούρκους στις αρχές του 20ού αιώνα, το οποίο υιοθέτησε η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ, σύμφωνα με εκτιμήσεις πολιτικών αναλυτών και αξιωματούχων του Κογκρέσου που ζήτησαν να παραμείνουν ανώνυμοι.
Το ψήφισμα έχει οδηγήσει σε «ψυχρό πόλεμο» την Ουάσιγκτον και την Αγκυρα, η οποία παραδοσιακά θεωρεί εαυτήν κληρονόμο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οπως ήδη ακούγεται στους διαδρόμους του Καπιτωλίου, το προχωρημένο «φλερτ» με την Τεχεράνη οδήγησε στην «τιμωρία» της Τουρκίας από το πανίσχυρο ισραηλινό λόμπι των ΗΠΑ. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο στην ψηφοφορία έπαιξε και η Δημοκρατική πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόσι, γνωστή για τις στενές σχέσεις της με την αρμενική κοινότητα των ΗΠΑ.
Το ψήφισμα είναι βεβαίως ένα εν πολλοίς συμβολικό, μη δεσμευτικό κείμενο, που δεν έχει καμία ισχύ νόμου. Ζητεί από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα « να χαρακτηρίσει με ακριβή τρόπο τη συστηματική και εσκεμμένη εξόντωση του 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων ως γενοκτονία» και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ να χρησιμοποιεί τον όρο «γενοκτονία» στα επίσημα κείμενά της.
Είχε προηγηθεί εντονότατο διπλωματικό παρασκήνιο. Αρκετοί τούρκοι βουλευτές μετέβησαν τις τελευταίες ημέρες στην Ουάσιγκτον για να πιέσουν τους αμερικανούς ομολόγους τους, ενώ ο πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Ομπάμα, κατά την οποία, σύμφωνα με την εφημερίδα «Χουριέτ», του ζήτησε «να κάνει χρήση της επιρροής του» για να εμποδίσει τη λήψη της απόφασης.
«Παρέμβαση» υπέρ της τουρκικής θέσης, αλλά χλιαρή, όπως φαίνεται, προς τον Δημοκρατικό επικεφαλής της Επιτροπής Χάουαρντ Μπέρμαν πραγματοποίησε η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον σε συνάντησή τους, όπου του τόνισε πως μια τέτοια κίνηση «θα μπορούσε να εμποδίσει την πρόοδο στην εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στην Τουρκία και στην Αρμενία».
Ωστόσο ο κ. Μπέρμαν δεν «πειθάρχησε»: πριν από την ψηφοφορία κάλεσε τους συναδέλφους του να υπερψηφίσουν την απόφαση. «Οι Τούρκοι λένε ότι η υπερψήφιση της απόφασης θα έχει τρομακτικές συνέπειες στις διμερείς σχέσεις μας, και πράγματι μπορεί να υπάρξουν κάποιες συνέπειες. Πιστεύωόμωςότι η Τουρκία αξιολογεί τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες τουλάχιστον όσο σοβαρά αξιολογούμε εμείς τις σχέσεις μας με την Τουρκία» δήλωσε.
Οι βουλευτές ενέκριναν το ψήφισμα-κόλαφο με μόλις μία ψήφο διαφορά: 23 υπέρ έναντι 22 κατά. Η αντίδραση της Αγκυρας υπήρξε άμεση- άλλωστε η τουρκική τηλεόραση μετέδωσε ζωντανά την ψηφοφορία. Αμέσως ανακλήθηκε στην Τουρκία για διαβουλεύσεις ο πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον Ναμίκ Ταν, ενώ ο πρόεδρος Γκιουλ προειδοποίησε ότι «η Τουρκία δεν θα ευθύνεται στο εξής για το αποτέλεσμα που θα προκαλέσει αυτή η απόφαση». Ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε λόγο για «σοβαρό πλήγμα» στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Η Αρμενία χαιρέτισε την απόφαση ως «μια επιπλέον απόδειξη της πίστης του αμερικανικού λαού στις οικουμενικές ανθρωπιστικές αξίες».
Μια απόφαση χωρίς (προεδρική) συνέχεια
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Η νέα διαμάχη της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον με αφορμή τη γενοκτονία 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων στο περιθώριο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν σημαίνει ότι το συγκεκριμένο σχέδιο ψηφίσματος θα φτάσει άμεσα να εγκριθεί από την Ολομέλεια του Κογκρέσου, πολύ περισσότερο δε ότι θα φτάσει ως τη Γερουσία και, τελικά, το γραφείο του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Χωρίς την προεδρική υπογραφή δεν μπορεί να υπάρξει επίσημη αναγνώριση της γενοκτονίας.
Ακόμη και αν δεν υπήρχαν αντιδράσεις, πρόκειται για μια χρονοβόρο διαδικασία με πολλά εμπόδια, τόσο γραφειοκρατικά όσο και πολιτικά. Εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται κάτι τέτοιο. Και το 2007 η ίδια επιτροπή είχε υιοθετήσει ανάλογο ψήφισμα, αλλά εξαιτίας των πιέσεων της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους δεν έφτασε ποτέ ως την Ολομέλεια.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο πρόεδρος Ομπάμα είχε υποσχεθεί ρητά την αναγνώριση της γενοκτονίας, προκειμένου να κερδίσει τις ψήφους του αρμενικού λόμπι, αλλά στη συνέχεια «ανέκρουσε πρύμναν».
