Η ατραζίνη, ένα ζιζανιοκτόνο που απαγορεύτηκε στην ΕΕ το 2004 αλλά χρησιμοποείται ευρέως σε άλλες χώρες, μετατρέπει τα αρσενικά βατράχια σε θηλυκά και δεν αποκλείεται να ευθύνεται, τουλάχιστον εν μέρει, για την παρατηρούμενη παρακμή των αμφιβίων σε όλο τον κόσμο.
Νέα αμερικανική μελέτη δείχνει ότι η ατραζίνης διαταράσσει την ορμονική ισορροπια των βατράχων ακόμα και σε συγκεντρώσεις κοντά στα ανώτατα επιτρεπόμενα όρια στο πόσιμο νερό -ανησυχητικά τα αποτελέσματα δεν αποκλείεται να εγείρουν τώρα ανησυχίες και για την ανθρώπινη υγεία.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι η ατραζίνη μιμείται τη δράση των θηλυκών ορμονών και μπορεί να προκαλέσει ερμαφροδιτισμό στα αμφίβια. Η νέα μελέτη προχωρά ένα βήμα παραπέρα, καθώς δείχνει ότι το ζιζανιοκτόνο μπορεί να προκαλέσει όχι απλώς ερμαφροδιτισμό αλλά και πλήρη εκθήλυνση των αρσενικών βατράχων.
Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στην έγκριτη αμερικανική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences.
Όπως αναφέρει το Reuters, ηομάδα του Δρ Τιρόν Χέιζ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ εργάστηκε με τον αφρικανικό βάτραχο Xenopus laevis, το στάνταρτ πειραματόζωο για τη μελέτη των αμφιβίων.
Σαράντα αρσενικοί γυρίνοι τοποθετήθηκαν σε μια γυάλα με νερό που περιείχε ατραζίνη σε συγκέντρωση 2,5 ppb (μέρη ανά δισεκατομμύριο). Στις ΗΠΑ, το όριο που έχει θέσει η Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας είναι 3 ppb.
Το 10% των αρσενικών που εκτέθηκαν στο ζιζανιοκτόνο άλλαξαν φύλο πλήρως: «Το 10% των εκτεθειμένων γενετικά αρσενικών αναπτύχθηκε σε λειτουργικά θηλυκά άτομα που ζευγάρωσαν με μη εκτεθειμένα αρσενικά και παρήγαγαν βιώσιμα αβγά» γράφουν οι ερευνητές.
Το πώς η ατραζίνη παρεμβαίνει στο φύλο παραμένει ασαφές. Οι ερευνητές πάντως επισημαίνουν ότι «ανεξάρτητα από το μηχανισμό του φαινομένου, οι επιπτώσεις της ατραζίνης στα αμφίβια και στην άγρια ζωή γενικότερα είναι δυνητικά ολέθριες».
Οι Αμερικανοί αγρότες χρησιμοποιούν κάθε χρόνο πάνω από 36.000 τόνους ατραζίνης. Από την ποσότητα αυτή, 227 τόνοι ξαναπέφτουν στο έδαφος με το νερό της βροχής, ακόμα και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τις περιοχές όπου ψεκάστηκε το επικίνδυνο ζιζανιοκτόνο.
