Φανταστείτε μια Αθήνα με πεζοδρόμους από το Μετς, την Ιερά οδό και την Ακαδημία Πλάτωνος, με ψυχαγωγικές και ιστορικές διαδρομές από την Ακαδημία ως τα νότια σύνορα του Δακτυλίου, με την οδό Πειραιώς και τα στενά της Ομόνοιας φωταγωγημένα, ενοποιημένα και καλαίσθητα και με το κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας να παραπέμπει στις ωραιότερες ευρωπαϊκές πόλεις. Οι περισσότεροι θα έλεγαν ότι πρόκειται για όνειρο θερινής νυκτός, όμως μόνο φαντασία δεν αποτελεί το Μaster Ρlan του 1999 που «πάγωσε» μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες ή πιο επίσημα η «Β΄ φάση του πολεοδομικού σχεδιασμού της μελέτης- πλαίσιο για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας», που συντάχθηκε από τον καθηγητή Χωροταξίας και διευθυντή του Εργαστηρίου Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Δημ. Οικονόμου .
Πέρα από την προστασία και την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων, η πολεοδομική επέμβαση έκρυβε πολλές φιλοδοξίες για την Αθήνα, κάνοντας λόγο για παρεμβάσεις που «πρέπει να ανατρέψουν πάγια χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής πολεοδομικής πολιτικής και πρακτικής». Ειδικότερα, η μελέτη σημείωνε ότι «η ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων ως στοιχείων ιστορικής μνήμης προϋποθέτει την επαφή των κατοίκων και χρηστών της πόλης με αυτούς» και σύμφωνα με τους μελετητές το εγχείρημα αποτελούσε «μείζονα ευκαιρία για την ευρύτερη αναβάθμιση του πολεοδομικού ιστού, που αφορά το σύνολο του ιστορικού κέντρου της Αθήνας».
Η επίμαχη περιοχή
Η μελετητική ομάδα θεώρησε ότι η περιοχή πρέπει να διευρυνθεί και πέραν των κλασικών αρχαιολογικών χώρων, συμπεριλαμβάνοντας και άλλους. Οι προτεινόμενες εκτάσεις ήταν οι περιοχές του Πνευματικού Κέντρου της Αθήνας (άξονας λεωφόρου Βασ. Κωνσταντίνου ως το ξενοδοχείο Χίλτον), το Μετς, η διεύρυνση της ζώνης του αρχαίου Δημοσίου Σήματος και της Ιεράς οδού, αλλά και η επέκταση προς νότον, στα όρια του Δακτυλίου. Ακόμη συμπεριλαμβανόταν η έκταση μεταξύ των οδών Πειραιώς και Αγίου Κωνσταντίνου και του Μεταξουργείου. Ειδικά για το τμήμα που αφορά το Δημόσιο Σήμα και την Ιερά οδό το μελλοντικό σαφές όριο που έθετε η μελέτη ήταν η λεωφόρος Κηφισού, ενώ το όλο εγχείρημα θα κατέληγε στην Ακαδημία Πλάτωνος. Επίσης, το σχέδιο πρότεινε δράσεις και στην οδό Λένορμαν, θεωρώντας την «ως συμβατικό όριο της ευρύτερης περιοχής».
Πέρα από το Μοναστηράκι, το Θησείο και την Πλάκα, η μελέτη ανάπλασης περιελάμβανε τις υπώρειες του Φιλοπάππου ως τις λεωφόρους Συγγρού και Καλλιρρόης, ενώ γινόταν αναφορά και στη γεωγραφική ενότητα από τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου ως τη Ροβέρτου Γκάλι, όπως και στο Μετς, λόγω της ιδιαίτερης ταυτότητας της περιοχής. Κατευθύνσεις
Οι κατευθύνσεις που έδινε ο πολεοδομικός σχεδιασμός του Μaster Ρlan παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η πρώτη ήταν η «ενίσχυση του ρόλου των αρχαιολογικών χώρων ως σημείων αναφοράς» που προέβλεπε μέτρα όπως η καθαίρεση και απαγόρευση υπερκατασκευών σε δώματα, η μείωση των επιτρεπόμενων υψών των κτιρίων, η αφαίρεση ορόφων και οι διανοίξεις αξόνων στον ιστό της πόλης. Ακόμη, προέβλεπε «αφαίρεση περιττών πινακίδων και άλλων προσαρτημάτων», ενώ πρότεινε «“λεξιλόγια” στοιχείων αστικού εξοπλισμού », όπως νέους τύπους καθισμάτων, στύλων φωτισμού, τύπους πλακοστρώσεων, αλλά και μέτρα περιορισμού της ηχορρύπανσης.
Μια ακόμη κατεύθυνση ήταν η δημιουργία ενός δικτύου προσπέλασης πεζών από τον ευρύτερο χώρο προς τον πυρήνα της ενοποίησης, αλλά κι ενός δικτύου κίνησης πεζών κατά μήκος των αρχαιολογικών χώρων, αλλά και σύζευξη του εν λόγω πλέγματος με σημαντικά δημόσια κτίρια και χώρους πρασίνου.
Αλλη κατεύθυνση ήταν η κατασκευή νέων δημοσίων κτιρίων υψηλής κλίμακας, αρχιτεκτονικής και συμβολισμού με το σκεπτικό ότι «αντίστοιχες παρεμβάσεις αποτελούν βασική συνιστώσα των προσπαθειών ανάδειξης της αστικής δομής των μεγάλων μητροπόλεων στον διεθνή χώρο». Επίσης, γινόταν λόγος για αναμόρφωση των υπαρχουσών και δημιουργία νέων πλατειών μεγάλης κλίμακας.
Σε μια προφητική για την εποχή πρόβλεψη, στο σχέδιο προτεινόταν «η αποφυγή δημιουργίας μονολειτουργικών περιοχών και η ενθάρρυνση της ανάμειξης μη ασύμβατων χρήσεων γης, αφενός, και η απομάκρυνση αυτών που οχλούν τις επιθυμητές χρήσεις». Αναφερόμενο στη γενική κατοικία, το Μaster Ρlan σημείωνε ότι ο χώρος της διασκέδασης «λόγω της υψηλής γαιοπροσόδουαποτελεί έναν πολύ πιο ισχυρό διεκδικητή κεντρικού χώρου από τη βιοτεχνίακαι οδηγεί σε ταχύτατους μετασχηματισμούς ολόκληρων περιοχών».
Επίσης, συμπλήρωνε ότι «η βιοτεχνία και η μικρή βιομηχανία δεν πρέπει να θεωρηθούν ως εξ ορισμού μη συμβατές χρήσεις με την κατοικία ή τις κεντρικές λειτουργίες» και εστίαζε στη «διατήρηση της πολυλειτουργικότητας του ιστού» και στην «αποφυγή της διακοπής λειτουργίας μικρών μονάδων που δεν μπορούν να μετεγκατασταθούν επειδή εξαρτώνται από το αστικό περιβάλλον».
Ειδική μνεία γινόταν και στις επιπτώσεις από τις παρεμβάσεις εξωραϊσμού των κοινόχρηστων χώρων της πόλης. «Οι παρεμβάσεις αυτές οδηγούν συχνά σε αυξήσεις των τιμών γης, οι οποίες μέσω της αγοράς γης ασκούν πιέσεις στις δραστηριότητες χαμηλής γαιοπροσόδου, όπως η μεταποίηση. Ως συνέπεια, αλλάζουν χρήσεις γης χωρίς να μεσολαβήσει σχεδιασμός · όσο και η οικονομική βάση των περιοχών που εξωραΐζονται. Το παράδειγμα του Ψυρρήόπου μια τέτοια διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξηείναι χαρακτηριστικό» αναφερόταν στη μελέτη.
