Oι ευρωεκλογές που θα πραγματοποιηθούν σε δύο εβδομάδες έχουν πολλές ομοιότητες με τις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 17 Ιουνίου 1984. Για πρώτη φορά τότε η κυβέρνηση επέλεξε να διακόψει τις εργασίες της Ολομέλειας της Βουλής. Στις εκλογές αυτές έθεσε για πρώτη φορά υποψηφιότητα η κυρία Μαριέττα Γιαννάκου, την οποία τότε αποκαλούσαν Μαριορή! Και το εκλογικό αποτέλεσμα έδωσε μια διαφορά 3,5 ποσοστιαίων μονάδων στο ΠαΣοΚ, όσο περίπου του δίνουν σήμερα οι δημοσκοπήσεις. Υπό το πρίσμα αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ένα ιστορικό ντοκουμέντο που αποκαλύπτει σήμερα «Το Βήμα» και δείχνει με ποιον τρόπο αντιμετώπιζε τότε τις ευρωεκλογές η Νέα Δημοκρατία έχοντας στο τιμόνι της μια ιστορική φυσιογνωμία της παράταξης που παραιτήθηκε από την ηγεσία του κόμματος μετά την εκλογική ήττα.
▅ Πολιτικό Συμβούλιο στην Κηφισιά
Τέτοιες ημέρες πριν από 25 χρόνια ο τότε αρχηγός της ΝΔ Ευάγγελος Αβέρωφ Τοσίτσας συγκαλούσε το Πολιτικό Συμβούλιο της ΝΔ στην οικία του, που βρισκόταν στην οδό Πεντέλης 33 στη Κηφισιά, για να καθοριστεί το ευρωψηφοδέλτιο του κόμματος. Μία ημέρα νωρίτερα ο ιδιαίτερος γραμματέας του τότε (και υφυπουργός Αμυνας σήμερα) κ. Κ. Τασούλας είχε αποστείλει στα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου ένα αυστηρώς απόρρητο σημείωμα με τις σκέψεις του Ευ. Αβέρωφ για τη δομή και τη φυσιογνωμία που θα πρέπει να έχει η ευρωλίστα της ΝΔ. Το σημείωμα αυτό, που είχαν παραλάβει τότε μεταξύ άλλων ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου , ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος και ο Αθανάσιος Τσαλδάρης, φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα «Το Βήμα».
Στο σημείωμα του Αβέρωφ απεικονίζονται καθαρά οι χειρόγραφες προσθήκες της τελευταίας στιγμής με τις οποίες τονίζει την ανάγκη να υπάρχει ανανέωση στο ευρωψηφοδέλτιο και να εκπέμπει πως η τότε αξιωματική αντιπολίτευση είναι κοντά στους πολίτες. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι ο τότε αρχηγός της ΝΔ αναπτύσσει για πρώτη φορά τη θεωρία του μεσαίου χώρου.
Περιγράφοντας τη φυσιογνωμία του ευρωψηφοδελτίου ο Ευάγγελος Αβέρωφ ανακοινώνει στα στελέχη του την απόφασή του να συμμετάσχουν στις εκλόγιμες θέσεις ένα ή δύο πολιτικά πρόσωπα, όπως επιλέγουν και σήμερα τα δύο μεγαλύτερα κόμματα. Τελικώς ο Αβέρωφ αποφάσισε να ηγηθεί ο ίδιος του συνδυασμού της ΝΔ τοποθετώντας στη δεύτερη θέση τον Ιωάννη Μπούτο.
«Το ψηφοδέλτιο ως προς τις εκλόγιμες θέσεις πρέπει, πριν από όλα, πέρα από τη συμμετοχή ενός ή δύο πολιτικών προσώπων:
* Να έχει καλή γενική εμφάνιση. * Να μην μπορεί να θεωρηθεί καταφύγιο μη εκλεγέντων βουλευτών.
* Να έχει κατά το δυνατόν χρώμα μεσαίου χώρου.
* Να περιλαμβάνει μερικά πρόσωπα πανελληνίου κύρους και ένα ή δύο πολύ ειδικευμένα σε θέματα ΕΟΚ.
* Και, τέλος, για ενθάρρυνση της καλής εργασίας στο κόμμα, να έχει έναν έμπρακτο συμβολισμό αναγνώρισης αυτής της εργασίας» αναφέρει στο σημείωμά του ο Ευάγγελος Αβέρωφ περιγράφοντας περίπου και τη δομή που ακολούθησε ο κ. Κ. Καραμανλής στον συνδυασμό που ανακοίνωσε την περασμένη Κυριακή.
Ταυτόχρονα ο τότε αρχηγός της ΝΔ αναφέρεται στα παρασκήνια και στις πιέσεις που δεχόταν ώστε να συμπεριλάβει σε εκλόγιμες θέσεις τους εν ενεργεία ευρωβουλευτές αλλά και ορισμένους βουλευτές και πρώην βουλευτές του κόμματος. Οπως προκύπτει από το έγγραφο, είχε ήδη αποφασίσει να αποκλείσει όλους τους βουλευτές και τους ευρωβουλευτές από την ευρωλίστα της ΝΔ επισημαίνοντας:
«Αλλοι θεωρούν φοβερή μείωση τον γενικό αποκλεισμό τους. Θεωρούν ότι τους καρατομούμε, πράγμα που δεν συμβαίνει με τον γενικό αποκλεισμό. Αλλοι θεωρούν αντίθετα άδικο, παράλογο, βλαβερό τον γενικό αποκλεισμό». Από την περικοπή αυτή αποδεικνύεται ότι δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα από τότε στη ΝΔ. Οπως και από την επόμενη:
«Πολλά ονόματα αναφέρθηκαν ήδη, ανεύθυνα, σε ρεπορτάζ εφημερίδων. Προκάλεσαν και ειδικά σχόλια, αλλά και αντιθέσεις, συχνά οφειλόμενες,νομίζω,σε ανταγωνισμούς υποψηφίων. Ορισμένες απόρρητες βολιδοσκοπήσεις δεν μνημονεύονται εδώ». Στη συνέχεια ο Ευ. Αβέρωφ προτείνει ορισμένα ονόματα για τις εκλόγιμες θέσεις, εκ των οποίων τα περισσότερα τελικώς συμπεριλήφθηκαν στο ευρωψηφοδέλτιο του κόμματος και κατέλαβαν τις περισσότερες από τις εννέα εκλόγιμες θέσεις που εξασφάλισε η ΝΔ με το 38,04% που συγκέντρωσε στις ευρωεκλογές (έναντι 41,58% του ΠαΣοΚ, 11,64% του ΚΚΕ, 3,41% του ΚΚΕ εσωτερικού και 2,29% της ΕΠΕΝ).
▅ Τα ονόματα και οι δεσμεύσεις
«Σημειώνω τα ονόματα που συγκρατώ. Τούτο σημαίνει σχετική και όχι απόλυτη δέσμευση, για την οποία δεν έγινε λόγος» αναφέρει στο σημείωμά του ο τότε αρχηγός της ΝΔ και προτείνει τον καθηγητή Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου Δ. Ευρυγένη, το τότε ανώτατο στέλεχος της Κομισιόν Γ. Κοντογιώργη, τον τότε πρέσβη στην Ουάσιγκτον Ι. Τζούνη και τον κ. Ευθ. Χριστοδούλου, ο οποίος είχε ήδη χρηματίσει διοικητής της Εθνικής Τράπεζας και της Ολυμπιακής. Ως ειδικοί για ζητήματα ΕΟΚ προτάθηκαν ο μετέπειτα υποδιοικητής της ΑΤΕ και βουλευτής Λευκάδας κ. Ξ. Βεργίνης, ο μετέπειτα διοικητής της Εθνικής Τράπεζας κ. Δ. Γερμίδης, ο τότε υπάλληλος και σήμερα διοικητής της ΑΤΕ κ. Δ. Μηλιάκος, ο δικηγόρος κ. Π. Μπερνίτσας και ο Κ. Σταύρου, ο οποίος συμμετείχε στην Επιτροπή Εντάξεως στην ΕΟΚ. Ως εκπροσώπους του δημοσιογραφικού κόσμου ο Ευ. Αβέρωφ επέλεξε τον τότε πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ κ. Γ. Αναστασόπουλο και τον στενό συνεργάτη του Κωνσταντίνου Καραμανλή Τάκη Λαμπρία. Ως κομματικά στελέχη που έπρεπε να επιβραβευθούν για την προσφορά τους ο Ευ. Αβέρωφ πρότεινε και τελικώς τοποθετήθηκαν σε εκλόγιμες θέσεις η κυρία Μαριέττα Γιαννάκου, η οποία στο ψηφοδέλτιο αναφερόταν ως Μαριορή- Μαριέττα, και ο τότε υπεύθυνος του Τμήματος Ιδεολογίας και Διαφώτισης και νυν βουλευτής κ. Α. Γεροντόπουλος.
Στη συνέχεια ο τότε αρχηγός προτείνει στο σημείωμά του άλλα 29 ονόματα, μεταξύ των οποίων ήταν ο μετέπειτα ευρωβουλευτής κ. Ν. Βακάλης, ο τέως υπουργός Σπ. Δοξιάδης, η δημοσιογράφος Ελλη Ευαγγελίδου, ο μετέπειτα βουλευτής κ. Β. Μαγγίνας, ο μετέπειτα πρόεδρος των αρτοποιών κ. Λ. Παυλόπουλος, ο δικηγόρος κ. Γ. Στεφανάκης και η δημοσιογράφος κυρία Αλεξάνδρα Στεφανοπούλου.
Για μη εκλόγιμες θέσεις ο Ευ. Αβέρωφ πρότεινε μεταξύ άλλων τον μετέπειτα υφυπουργό κ. Γ. Καλό, τον από τότε «δυναμικό» συνδικαλιστή της ΔΕΗ κ. Γ. Ρωμανιά και τους τότε νέους δικηγόρους Δ. Σταμάτη και Μ. Κοθρή.
